De strijdmiddelen der sociale revolutie

[p. 5]

I.
Doel en middelen der revolutie.

De maatschappij gaat zwanger van een nieuwe baring.

Het socialisme moet geboren worden, de nieuwe organisatievorm der voortbrenging, waarin niet langer de winst van enkelen, maar de vervulling der behoeften van allen het doel van den arbeid zal zijn.

Door de invoering der socialistische produktie-wijze - wier grondslag het gemeenschappelijke bezit van alle belangrijke arbeidsmiddelen zal wezen - wordt, volgens het koene woord van Marx, de voorgeschiedenis der menschheid afgesloten. Dit wil zeggen: van dat oogenblik af aan zullen de menschen niet langer beheerscht worden door de krachten en verhoudingen die zij geschapen hebben, maar deze beheerschen. Zij zullen hun maatschappelijk bestaan inrichten, geleid door redelijken, zedelijken wil, dat is in vrijheid.

Omdat de socialistische voortbrengingswijze het tijdperk van menschelijke vrijheid, van menschelijke mondigheid zal inluiden, beteekent haar totstandkoming een zoo enorme schrede vooruit in de evolutie der menschheid; een schrede die heerlijke mogelijkheden opent zoowel tot verrijking en verheffing van iedere menschelijke persoonlijkheid, als tot samensmelting van al deze persoonlijkheden in een hoogere eenheid.

Hoe, op welke wijze, door welke middelen, zal de nieuwe gemeenschap geboren worden?

De historische ervaring maakt het mogelijk, om een antwoord te geven op deze vraag.

De geschiedenis leert ons, dat elke nieuwe fase in de maatschappelijke evolutie, elke hoogere vorm van mensche-

[p. 6]

lijke samenleving¹⁾ tot stand kwam door strijd, strijd der onterfde uitgebuite massaas tegen de uitbuitende klassen, der onderdrukte meerderheid tegen de heerschende minderheden. Wanneer de staatkundige vormen en instellingen der heerschende klasse zich hadden overleefd, de langere voortduur hunner heerschappij ontaarding en verderf beteekende voor de algemeenheid, dan verhieven de onderdrukte massaas - in wier schoot nieuwe produktiekrachten, nieuwe ideeën en nieuwe sociale idealen tot wasdom waren gekomen - zich tot den strijd voor de bevrijding der menschheid. In hijgende inspanning, ten koste van offers zonder tal, wierpen zij de oude heerschers ter neer, vernietigden de vermolmde sociale instellingen en legden de grondslagen van nieuwe.

Zoo zal het ook ditmaal gaan: de nieuwe ordening van eigendom en voortbrenging heeft tot voorwaarde den val van het groote kapitaal, dat de wereld regeert. Willen de volksmassaas hun historische taak vervullen, dan moeten zij de grootkapitalisten en dier helpers - dat zijn allen die hetzij uit eigenbelang, hetzij uit domheid, sleur of slaafsheid, zich scharen rondom de plutokratie, rondom de groote bankiers en fabrikanten, de groote reeders en mijnmagnaten, de groote kooplieden en plantagebezitters - bestrijden tot aan de volledige overwinning toe. Zij moeten den imperialistischen staat vernietigen, zooals eertijds de opkomende bourgeoisie den feodaal-absolutistischen staat vernietigd heeft.

Een lange, bittere worsteling, telkenmale op- en nedervloedend - een worsteling zooals er op aarde reeds menige is gevoerd maar géén meer gevoerd zal behoeven te worden wanneer déze beslist is - een strijd van de kleinen tegen de grooten, van de verdrukten tegen de verdrukkers, van de geëxploiteerden tegen de exploitanten, begint. Enkel en alleen die strijd kan aan de menschheid het heil brengen, den vrede,

1) Wij noemen een hoogere vorm van samenleving een die meer dan de voorafgaande berust op de beheersching der natuurkrachten door den mensch en daardoor de mogelijkheid van de vrijheid en de eenheid der gansche menschheid nader brengt. Met den vooruitgang in wetenschappelijk-technisch opzicht kan zeer goed achteruitgang in andere opzichten (kunst, moraal, wijsbegeerte) samengaan.

[p. 7]

de vrijheid en de welvaart waarnaar zij hunkert. Enkel en alleen die strijd kan aan de ontzettende lichamelijke en zedelijke kwellingen die het imperialisme over de volkeren uitstort een einde maken, de vreeselijke verruwing en ontaarding waarmee het ze bedreigt afwenden, de boeien der nieuwe slavernij waarin het ze slaat breken; enkel hij kan de menschheid verlossen van de duivelsche dwang- en uitbuitingsmethoden, door de imperialistische klassen ingevoerd.

Het revolutionaire socialisme roept ten strijde voor de verlossing der menschheid! De taak is zwaar maar het doel heerlijk en groot.

Met welke middelen zullen de massaas het imperialisme ter neer kunnen werpen?

Zullen zij, gelijk de voormannen der kleinburgerlijk-nationale sociaal-demokraten voortgaan te verkondigen, hun doel kunnen bereiken door het gebruik der vreedzame methoden van het vóór-imperialistische tijdperk? Zullen de massaas door het stembiljet het kapitalistische stelsel kunnen vernietigen? Zullen de vakbonden door stelselmatige verbetering der arbeidsvoorwaarden en deelneming aan de winst allengs een einde kunnen maken aan de kapitalistische uitbuiting? Zal deze verdwijnen langs den ‘geleidelijken weg’? Zullen de afgevaardigden der massaas in parlement en gemeenteraad, door middel van kleine hervormingen, ingevoerd met goedvinden en steun der bourgeoisie, de bevrijding der massaas doorzetten en zullen de vakvereenigings-ambtenaren deze verkrijgen door een politiek van vergelijk en verdrag, een stelsel van verzoeningsinstellingen en kollectieve kontrakten? Zal de indirekte aktie, verloopend langs de banen door de burgerlijke wet getrokken en elke botsing met de burgerlijke orde vermijdend, de aktie niet door de massaas zelven, maar in hoofdzaak door hun voormannen gevoerd, het imperialisme omver kunnen werpen?

Alle feiten, alle ervaringen - niet enkel van deze vier oorlogsjaren, deze jaren, dat het imperialisme zijn innerlijk wezen geheel openbaarde, maar ook reeds van de jaren daarvóór, het tijdperk van groei en samenvatting zijner krachten - bewijzen van neen. Door de indirekte aktiviteit der massaas, door de wettige vreedzame methoden van stem-

[p. 8]

biljet¹⁾ en partieele staking, door de politiek van verdrag en vergelijk kan het imperialisme nimmer ten val gebracht worden. De kleinburgerlijk-nationalistische sociaal-demokraten en de moderne vakvereenigingsmannen gaan - voor zoover zij nog strijd voeren! - voort te strijden op een wijze en met middelen, die een kwarteeuw geleden het kapitaal en den burgerlijken staat tot koncessies konden nopen, maar die thans zelfs niet de toenemende verarming en verslaving der massaas vermogen tegen te houden, laat staan deze massaas te leiden tot de overwinning.

De indirekte methoden zijn krachteloos tegenover het imperialisme. De revolutionaire socialisten van alle schakeeringen: revolutionaire Marxisten, syndikalisten, christen-socialisten, kommunistische anarchisten - zij allen roepen den massaas toe: ‘gij zelven moet u in den strijd werpen, gij moet uw eigen heil bewerkstelligen, uw eigen verlossing dóórzetten’!

Evengoed als de kleinburgerlijk-nationalistische sociaal-demokraten en de modernen, wekken wij, revolutionaire socialisten, de massaas tot organisatie op. Zij is onontbeerlijk, om het geweldig-sterk georganiseerde kapitaal te verslaan. Maar in tegenstelling tot alle niet-revolutionairen zeggen wij tot de massaas: organisatie op zich zelve is nog geen sleutel tot de macht, geen weg tot de vrijheid. Zij leidt nergens anders heen als tot de slavernij en opent niet anders als het verderf, wanneer zij niet gebruikt wordt als een werktuig in den klassenstrijd. De proletarische organisaties omvatten in 1914 vele millioenen arbeiders. Maar toen de grootste politieke krisis der moderne eeuwen als een wervelstorm over de landen voer, stelden de sociaal-patriotten in heel West- en Centraal-Europa deze millioenen-organisatie aan de imperialistische klassen ter beschikking. Niet in de laatste plaats door middel der proletarische organisaties en der proletarische pers is het aan het imperialisme gelukt om alle ekonomische en geestelijke krachten der volken in den dienst van den oorlog te stellen, dat wil zeggen de volken te militariseeren, te knevelen, uit te hongeren en elkaar te doen slachten. Duizend maal beter geen proletarische organisatie dan eene die voor dergelijke doeleinden wordt misbruikt!

1) Dat nochtans groote propagandistische waarde heeft.

[p. 9]

Ligt dus in de organisatie op zichzelf nog niet het heil - ook het sociaal-demokratische dogma, dat de ongeorganiseerde massa tot niets goeds in staat is, bestrijden wij. Ook massaas, die door historische omstandigheden in organisatorisch opzicht ten achter bleven, kunnen een groote kracht in den strijd voor de vrijheid tentoonspreiden wanneer zij door revolutionaire geestdrift bezield, door eén wil en één geest worden saamgesmeed. Tegenover het afschrikwekkende voorbeeld der duitsche arbeidersklasse in 1914, die heel haar bewonderenswaardig organisatorisch toestel in dienst van het duitsche imperialisme stelde en tegenover de niet minder verwerpelijke daad der amerikaansche arbeidersaristokratie, die in 1917 op gelijke wijze aan het anglo-amerikaansche kapitalisme haar sterke vakcentrale aanbood - stellen wij de heldhaftige scharen van het russische proletariaat, die, ongeorganiseerd als zij waren, in twee revoluties het tsarisme ten val gebracht hebben en de bourgeoisie onttroond.

Proletarische organisatie beteekent helaas niet in alle gevallen strijd voor het socialisme. Maar strijd voor het socialisme beteekent wèl in alle gevallen organisatorische werkzaamheid. De nieuwe organisatie, die het protetariaat tot verbrijzeling van het imperialisme behoeft, kan alleen in dien strijd der massaas geboren worden.

Maar hoe zullen de massaas strijden? Welke machtsmiddelen bezitten zij die het tegen de machtsmiddelen van den imperialistischen staat kunnen opnemen? Welke krachten wonen in hen, waarvoor de geweldige macht hunner overheerschers zal moeten bukken? Bezitten zij zulk eene kracht?

‘Ja’, antwoorden de revolutienairen, ‘de massaas bezitten zulk eene kracht’. In de groote eindworsteling voor de vrijheid staan drie hoofdmiddelen hun ten dienste, te weten: de betooging, de staking en de gewapende opstand, het daadwerkelijke geweld. Door het gebruik van deze middelen zal de proletarisch-sociale revolutie overwinnen.

Wij willen thans deze verschillende strijdmiddelen waarover de massa beschikt nader beschouwen, ze in hun wezen ontleden en nagaan hoe zij zich verhouden tot de doeleinden der revolutie.