Sterft, oude vormen en gedachten!

Een beschouwing over den strijd der oostenrijksche arbeiders

[p. 1]

Sterft, oude vormen en gedachten!
Een beschouwing over den strijd der oostenrijksche arbeiders.

I.

Na een heldhaftige strijd van enkele dagen is de oostenrijksche Sociaaldemokratie in elkaar gezonken. Het gewapend geweld der arbeidersklasse heeft het moeten afleggen tegen het veel sterkere gewapend geweld van politie, leger en burgerwachten der reaktie.

De dappere verdediging dier karakteristieke woongebouwen, waarop de Weensche arbeiders terecht zoo trotsch waren, door de leden van den Schutzbund, heeft Dollfus de gelegenheid geboden den fascistischen staatsgreep door te zetten, die hij sinds lang stelselmatig had voorbereid. Alle organisaties der partij zijn ontbonden. Haast alle leiders zijn in de gevangenis; Bauer en Deutsch zijn pas gevlucht, toen het duidelijk was, dat de worsteling opgegeven moest worden. Dat het nieuwe regiem begon met zelfs zwaar gewonde tegenstanders, die in zijn handen waren geraakt, op te hangen, teekent de ruwe, onmenschelijke geest, waarvan deze trouwe zonen der kerk bezeten zijn. In elk geval: het spel is voorloopig uit. Een groot aantal sociaaldemokraten, die in het openbare leven, bij het onderwijs, enz. werkzaam waren, zijn uit hun ambten ontzet. De ondergang der sociaaldemokratie moge in Oostenrijk niet roemloos zijn geweest als in Duitschland, integendeel verheffend door den moed, de offervaardigheid, de doodsverachting, waarvan de strijders blijk gaven, - die ondergang is, wat den vorm aangaat, even volslagen. Zeer zeker heeft hij, door den heroïschen geest, waarvan hij getuigde, heel anders gewerkt naar buiten. Golven van bewondering, van meegevoel en sympathie zijn in de dagen tusschen 12 en 15 Februari omhooggestroomd, in allen, die deze maatschappij van onrecht en onmenschelijkheid haten en vasthouden aan hun socialistische overtuiging. Duizenden in alle landen, ouden en jongen, socialisten van de meest verschillende stroomingen, vonden elkaar een oogenblik in een groote stuwing van levende solidariteit.¹⁾ Allen voelden, dat hier iets grootsch geschiedde, - dat mannen zich wierpen in een ongelijken strijd, vrijheid,

1) Helaas is het bij die gevoelens gebleven. Geen socialistische hand werd uitgestoken, om de Weensche arbeiders te redden. Welk een achteruitgang sedert 1920, toen Sovjet Rusland in doodsgevaar was! Beseffen wij wel onze gemeenschappelijke schuld aan het verloop der Weensche tragedie?

[p. 2]

bloed en leven waagden, liever dan zich zonder verzet te laten knechten. Een dergelijk kollektief heroïsme had de socialistische strijd in Europa in lang niet te zien gegeven. Als socialisten zijn wij allen de Oostenrijksche arbeiders dankbaar voor hun daad. Er zit in de daad van mannen - en vrouwen -, die zich in den strijd werpen voor hun vrijheid, altijd iets ontzaggelijks meesleepends. Het bloed van strijders, vrijelijk in dien strijd gegeven, roept tot allen met een stem van onweerstaanbare kracht. Hoe goed blijkt Kagawa, de Japansche Gandhi, dit te hebben begrepen, wanneer hij schrijft, zich zelfs door de vechtpartijen tusschen de lompenproletariërs in de sloppen van Tokyo onweerstaanbaar aangetrokken te hebben gevoeld. ‘Niet, omdat die vechtpartijen eindigen met moord, maar om de absoluutheid van gevoel, die de worstelenden kenmerkt. Niet om de gemeene taal, die uitgebraakt wordt, maar omdat gerechtigheid vecht voor de zegepraal. Niet omdat het zwaard flikkert, maar omdat het bloed vrijelijk gegeven wordt.’

In dergelijke vechtpartijen was natuurlijk geen sprake van een groote, algemeene Idee, een Ideaal van sociale gerechtigheid.

De gewapende strijd voor zulk een idee wordt gedragen - kàn het tenminste worden - door een ontzaggelijke moreele kracht. Met de grootste beslistheid heeft Gandhi uitgesproken, dat hij oneindig liever het indische volk dapper zou zien strijden/met de wapenen ter verovering der onafhankelijkheid, dan uit lafheid te zien berusten, zoo dat volk overtuigd was, op deze wijze zijn recht te moeten zoeken. In dezen geest kunnen ook aanhangers van de on- en bovengewelddadige strijdwijze de oostenrijksche arbeiders de volle maat van eerbiediging en bewondering geven om wat ze hebben gedaan.

Echter - bewondering, eerbied, meegevoel en sympathie mogen niet ons laatste woord zijn. Evenmin is het genoeg, de oostenrijksche arbeiders thans in hun groote nood bij te staan, te protesteeren tegen de onmenschelijke représailles van het in zijn huichelarij dubbel weerzinwekkende Dollfussbewind en te pogen, hen daadwerkelijk te helpen, allereerst door het organiseeren van een internationale amnestie beweging. Wij hebben óók de plicht, uit hun nederlaag te leeren.

Natuurlijk is over die nederlaag het laatste woord nog lang niet gezegd; over de omstandigheden, waaronder zij plaats vond, zal zeker nog veel geschreven worden. Maar dat, wat we reeds weten, wat boven elke twijfel verheven is, is meer dan voldoende, om het ons mogelijk te maken, uit de oostenrijksche tragedie te leeren.