Kapitaal en arbeid in Nederland

[p. 336]

Bibliografische aantekening

In 1902 publiceerde Henriëtte Roland Holst bij A.B. Soep te Amsterdam haar boek Kapitaal en Arbeid in Nederland, met als ondertitel Bijdrage tot de economische geschiedenis der 19de eeuw (212 pp.).

Een jaar later verscheen bij dezelfde uitgever een ongewijzigde tweede druk. Van deze uitgave is, aldus de Henriëtte Roland Holst-bibliografie, ‘in 1903, '04 of '05 een titeluitgave verschenen bij H.A. Wakker & Co., Rotterdam. De beide titelbladen zijn vervangen door één nieuw titelblad en op de rug van de band is de beknopte titel Kapitaal en arbeid vervangen door de volledige boektitel; 210 blz., 14 × 20 cm’.

In 1909 verscheen bij Uitgeversmaatschappij Voorh. H.A. Wakker & Co. te Rotterdam de ‘3e herziene en uitgebreide druk’, die 22 pp. meer telt dan de eerste druk. In de Voorrede vat de schrijfster de inhoudelijke verschillen tussen de derde druk en de voorafgaande samen.

In 1926 publiceerde de schrijfster de brochure De ontwikkeling van het Nederlandsche kapitalisme in de laatste kwarteeuw (48 pp.). Deze brochure kan beschouwd worden als de voorloopster van het tweede deel van het boek Kapitaal en Arbeid in Nederland. Dit tweede deel verscheen in 1932 bij W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij te Rotterdam. Deze uitgave bestaat uit twee delen. Het eerste deel (239 pp.) bevat de vierde druk van Kapitaal en Arbeid in Nederland, die vrijwel geheel met de derde druk overeenstemt. Het tweede deel (260 pp.) sluit hier op aan met een verhandeling over de eerste vijfentwintig jaar van deze eeuw. Voorts bevat dit tweede deel een Slotbeschouwing uit 1932, een Literatuuropgaaf, een Verklaring van vreemde woorden en een Register (pp. 261 t/m 323).

[p. 337]

In 1971 werd door de Socialistische Uitgeverij Nijmegen (SUN) te Nijmegen in een beperkte oplage (als SUNREPRINT nr. 1) een reprint van de meeste oorspronkelijke uitgave uit 1902 verspreid. In het zelfde jaar nog volgde een tweede, nu ook beter verzorgde, oplage en tevens een reprint van het tweede deel uit 1932 (als SUNREPRINT nr. 3) als afzonderlijk boek. Van deze beide afzonderlijke delen verschenen in 1973, 1974 en 1975 bijdrukken. De uitgave die u thans in handen hebt bevat de gehele Vierde verbeterde en met een tweede deel vermeerderde druk uit 1932 (dus deel 1 èn deel 2), met als bijlagen de Inleiding bij de eerste druk en de Voorrede bij de derde druk, dit alles in één band.

Voor een geschiedenis en waardering van dit werk, evenals een plaatsaanduiding van de voornaamste verschillen tussen de achtereenvolgende drukken zij verwezen naar het artikel van de hand van Bob Reinalda Uit de geschiedenis van een eenzaam gebleven boek. Bij de reprint van Kapitaal en Arbeid in Nederland van Henriëtte Roland Holst, dat in het Jaarboek voor de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland (1976) verscheen (Nijmegen, SUN, 1976, pp. 217 t/m 247).

augustus 1977