Dagverhaal der ontdekkings-reis

[p. XXX]

II.
Extracten uit het Notulboek^(*) der Vergadering van Thienen, van de West-Indische Compagnie: loopende van 1 Januarij 1721 tot ultimo December 1727.

I. Folio 23, recto tot 24 recto.

Jovis, den 10 April 1721.

De Heeren: President Pille, boreel, van collen en Leeuwe, ingevolg ende tot voldoeninge van derselver resolutie commissoriael van den 4 deser maant in een nader besoigne synde geweest, met den Heer Jacob Roggeveen op het subject van syne propositie, om eenige voor als nog onbekende Landen te ontdecken, onder de notulen van den 2 deser geinsereert, hebben van het gem. gebesoigneerde aan de Heeren deser tafel omstandig rapport gedaen.

Waerop gedelibereert: en de gem. Heeren Commissarissen voor de genome moeyte, ende den Heer President, voor het gedaene rapport bedanckt wesende: is met eenparigheid van stemmen goet gevonden ende verstaen, de reyse tot het ontdecken van onbekende Landen, gelegen binnen de Districten en Limitten van den Octroye van dese Comp. ende by geene Europiaanse natien werden be-

(*) Dit Boek berust in het Archief der West-Indische Compagnie in het O.I. Huis te Middelburg.

[p. XXXI]

woont, te ondernemen ende te doen, ende dat tot die reyse sullen werden geëmployeert, een Schip van hondert en twintig voet, benevens twee Galioots- of Hoecker Schiptjes: en dat met de voorn. Scheepen sal werden meede gegeven een sortabel cargasoen om verhandelt te werden; dat de gem. Heer Jacob Roggeveen, op syn eygene propositien en presentasien, die voyagie en onderneminge selfs en in persoon meede sal doen, ende dat indien de voorsr. reyse niet wel uytviel, hy alsdan niets voor syn moeyte sal genieten, maer ingevalle de voorn. voyagie en onderneminge wel en geluckig komt uyttevallen ende te reusseren, ende de Comp. daarby groote voordeelen en conquesten komt te maecken, de gem. Heer Roggeveen als dan van de gedane winsten en voordeelen na aftrecken van alle kosten van Equipagien, Koopmanschappen, maantgelden en wat dies meer is, door de Comp. daertoe gesupporteert, ende sulcx van het suyvere rendement van de overgebragte retouren voor hem en syn Erve, sal hebben en genieten een geregte thiende part, ende dat gedurende den tijd van thien agtervolgende jaeren, bij continuatien van de voorn. voyage; - ende werden de Heeren Bewindhebberen van de Camer Amsterdam, mits desen versogt, gequalificeert en geauthoriseert, omme de voorn. Equipagie ende hetgeene daar eenigsints sal wesen toe vereyst, ten spoedigste doendelyck is, in 't werck te stellen, ende synen voortganck te doen hebben, ende daertoe alles te doen verrigten, soo als haer E.E. met den meesten dienste van de Comp. sullen bevinden, en oordeelen te behooren, ende tegens welcke dese te doen Equipagie, aan de andere respective Cameren yder een behoorlycke Equivalent toegevoegt sal werden.

[p. XXXII]

II. Folio 110, verso.

Veneris, den 9 July 1723.

Den Advocaet heefft ter Vergaderingh voorgedraagen dat ZynEd. sig by den Advocaet van de Oostind. Comp. hadde geinformeert op de tydinge dewelke aen gemelte Comp. waren gekoomen weegens de Twee Scheepen den Arend en Thienhoven, onder het belyt van de Heer Jacob Roggeveen in den Jare 1721, tot ontdecking van eenige onbekende Landen uytgesonden, dog door gebrek van vivres en verversingh genoodsaekt, in het district van welgemelde Oostind. Comp. te koomen, omme sig aldaer van het nodige te voorsien, ende alsoo te repatrieeren, dat hy Advocaet was geinformeert dat de voorsz. Twee Scheepen, door de Regeringh op Batavie geconfisqueert, en beryts na Persien ende de Oostkant van Java, versonden waren: dat hy Advocaet wel hadde getragt te ontdecken wat Reedenen de voorsz. Regeering op Batavia hadde gepermoveerd tot soodanige ongegronde proceduuren, maer dat den Advocaet van de Oostind. Comp. sig in de saake selffs niet hadde gelieven in te laaten, oordeelende best te syn, dat men sig desweegens, aen de Heeren Bewinthebberen van de Oostind. Comp. soude adresseeren.

Waerop gedelibereert synde is goetgevonden ende verstaen, dewyl de Vergaderingh der Seeventhienen jeegenwoordig by den anderen is, de Heer Hack weegens de praesid^e. Camer Amsterdam, de Heer Hurgronje weegens de Camer Zeeland, en de Heer Spierinxshoek, weegens de Camer Maze beneevens den Advocaet te committeeren omme by de voorsz. Vergaderingh van Seeven-

[p. XXXIII]

thienen te versoeken eenige Heeren Commissarissen, ten eynde met deselve over de voorsz. saake nader te spreeken, ende hunne devoiren aen te wenden, dat dese Compagnie buyten klagten gestelt ende gehouden werde, mitsgaders van haare verrigtinge alhier ter Vergaderingh rapport te doen.

III. Folio 114, recto.

Sabbathi, den 10 July 1723.

De Heer President heefft ter Vergad. gerelateert, dat ZynEd. hadde gesprooken met den Heer Burgemeester Trip Heer van Berkenroode, jegenwoordig Presid. van de Vergad. der Seeventhienen, ende aen syn Ed. versogt, dat weegens de voorsz. Vergadering eenige Heeren mogten werden gecommitteert, omme met eenige Heeren uit dese Vergad. daer toe by Resolutie van gisteren genomineert, weegens de geconfisqueerde twee Scheepen van dese Compagnie op Batavia, te confereren; dat welgem. Heer van Berkenroode aen Zyn Ed. hadde gedeclareert, dat de papieren en beschyden, de voornoemde saek concerneerende, in de gemelte Vergad. der Seeventhienen tot nog toe niet geleesen waren, dat Zyn Ed. verder hadde aangenomen, soo haest sulx soude wesen geschiet, het daer heenen te dirigeeren, dat aen de begeerte, ende het versoek van dese Vergad. voldaen en daervan aen deselve de noodige advertentie gegeven sonde werden.

Waerop gedelibereert synde, is goetgevonden ende versteen de Heer President voor syn Ed. genomen moeyte en gedaen rapport by dese te bedanken, mitsgaders de voorsz. advertentie afftewagten.

[p. XXXIV]

IV. Folio 115.

Lunae, den 12 July 1723.

Den Heer Praesident heefft ter Vergad. voorgedraegen, dat de Heer Burgemeester Trip, Heere van Berkenroode, jegenwoordigh Praesident van de Vergadering der Seeventhienen, Zyn Ed. hadden gecommuniceert, dat de saek weegens de twee Comp. Scheepen door de Regeering op Batavia geconfisqueert, in de voorsz. Vergad. was geweest, ende dat het Zyn Ed. voorquam dat de resp. Leeden van dien niet ongeneegen soude syn, deselve amiabel afftedoen; dat Zyn Ed. dienvolgends hadde geoordeelt, best te syn, dat den Advocaet deser Comp. in opgem. Vergad. soude compareren, en uyt de naam van de Vergadering der Thienen doen soodanig versoek als men gerade soude werden.

Waerop gedelibereert en de Heer President voor de genomene moeyte bedankt wesende, is goet gevonden ende verstaen den Advocaet by dese te qualificeeren, omme uyt name van dese Vergad. sig te addresseeren aan de Heeren van de Seeventhienen, ende aen deselve voor te houden, hoe surprenant de Proceduuren door de Regeringh op Batavia gehouden, aen dese Vergad. synde voorgecoomen, ende uyt dien hooffde te versoeken dedommagement van geleedene schaaden, soo ten aensien van de voorsz. twee geconfisqueerde Scheepen, als het Cargasoen, daer inne geladen geweest, ende op Batavia, met profijt verkogt; als meede te versoeken eenige Heeren Commissarissen omme daarover weedersyts nader te kunnen spreeken, en de voorsz. saeken in der minne te schikken.

Is binnen gestaen Jan Koster, gevoert hebbende

[p. XXXV]

het Comp. Schip den Arent, ter Vergad. overgeevende syn Journael geduurende syne ryse gehouden, als meede nog eenige andere pampieren daer toe relatieff synde, mitsgaders mondeling rapport doende van syne voorsz. ryse en de het gund daeromtrend verder is gepasseert; Waerop gedelibeereert synde is goetgevonden ende verstaen 't selve voor Notificatie aan te neemen.

De Advocaet ingevolge de boovenstaende Resol. sig hebbende geaddresseert gehad aan de Vergad. der Seeventienen, ende aldaer hebbende verrigt, 't gund aen deselve by de voorsz. Resol. gedemandeerd is geworden, heefft ter Vergad. rapport gedaen, dat door den Heer Praesident van de voorsz. Vergad. aen Zyn Ed. was gecommuniceert datter eenige Heeren Commiss. soude werden benoemt, om de proceduure op Batavia tegens de Scheepen den Arent en Thienhooven te examineeren, ende alles nauwkeurig naete gaen, ende dat soo haest het rapport van de voorsz. Heeren soude wesen ingecomen, daervan aen dese Vergad. behoorlyke advertentie gegeven sal worden. Waarop gedelibereert synde is goetgevonden ende verstaen, de voorsz. tyt en advertentie afftewagten.

V. Folio 120 verso.

Jovis, den 15 July 1723.

Is ter Vergad. binnen geweest de Heer Jacob Roggeveen, in den jare 1721 met 3 Comp. Scheepen den Arend, Thienhooven ende de Africaanse Galey na de Zuydzee, tot ontdecking van eenige voor als nog onbekende Landen, uytgezonden, ende nu over Oost-Indien geretour-

[p. XXXVI]

neerd, verslag doende van syne voorsz. Voyagie ende van 't gund daeromtrent verder is gepasseert, en aennemende aen deze Vergaderingh een schriftelyk Journael geduurende de voorsz. ryse gehouden te zullen overgeven, zoo haest 't zelve in effenheid soude wesen gebragt; - Waerop gedelibereert zijnde is goetgevonden ende verstaen den voorn. Heer Roggeveen voor zijn gedaen rapport te bedanken.

VI. Folio 121.

Veneris, den 16 July 1723.

Den Heer Presidt. heefft ter Vergad. voorgedraegen, dat den Advocaet van de Oost-Indische Comp. Zyn Ed. hadde geinformeerd, dat op de propositie in de Vergad. der Seeventhienen door den Advocaet deser Comp., ingevolge van de Resol. van den 12 deeser gedaen, de saeke concerneerende de Scheepen den Arent en Thienhooven, op Batavia geconfisqueert, in handen van eenige Heeren Commiss. gestelt geworden is, die deselve beryts geëxamineerd en daer van ter Vergad. rapport gedaen hadden, dat daerop in de voorsz. Vergaderingh der Seeventhienen, was goedgevonden van de voorn. saeken, bij de eerste beschryving, een particulier poinct te maeken, ten eynde de resp. Cameren daer op mogte wesen gelast; - geevende gem. Heer Praesident dese Vergaderingh in bedenking, off men niet soude kunnen goetvinden, de voorsz. saeken te laten aen de praesideerende Camer Amsterdam, dewyl geduurende dese Vergad. daeromtrent niets zal kunnen werden geeffectueert; - Waerop gedelibereert synde is goetgevonden ende verstaen, de welgem. Heer Praesidt. voor Zyn Ed. gedane rapport te bedanken, en verders de voorsz. saeke en schicking van dien

[p. XXXVII]

te stellen in handen van de Heeren Bewindhebberen ter presidiale Camer Amsterdam, omme daeromtrent te doen, soo als haer EE. ten meeste dienste van de Comp. zullen vermeinen te behooren.

De Heer Praesident heefft ter Vergaderingh voorgedraegen dat de praesidiale Camer Amsterdam, met goetvinden van dese Vergad. niet ongeneegen soude syn, aen de Officieren, Matroosen en Soldaeten, onder het gesag van de Heer Jacob Roggeveen, met de Scheepen den Arent, Thienhooven en de Africaanse Galey uyt geweest, niet uyt verdienste maer als een douceur en gratie te betalen, haere gagie en maendgelden ter tyt ende wyle toe, dat sy op Batavia met haere voorn. Scheepen aengekomen ende aldaer aengehouden syn, alsmeede dat door de voorsz. Offiecieren, Matroosen en Soldaeten aen de houders van de Transporten, niet meerder behoorde betaelt te werden, als 't gund door deselve effective genooten is.

Waerop gedelibereert synde is goetgevonden ende verstaen deze saeke te laeten aen de praesid. Camer Amsterdam, omme deselve (best doenlyk) afftemaeken.

VII. Folio 135, recto.

Jovis, den 22 July 1723.

Is ter Vergad. overgegeven het Journael door de Heer Jacob Roggeveen, geduurende syne ryse gehouden; waerop goedgevonden is 't selve alhier ten Comptoire te seponeren.

[p. XXXVIII]

VIII. Folio 138, verso.

Veneris, den 23 July 1723.

Is binnen gestaen Cornelis Bouman, gewese Schipper op het Comp. Schip Thienhooven, onder de Directie van Jacob Roggeveen, in de Z.Z. tot ontdecking van eenige onbekende Landen geweest synde, ende nu over Oost-Indien gerepatrieert, overgevende een Journael door hem geduurende syne ryse gehouden; waerop gedelibereert synde is goedgevonden en verstaen, het voorsz Journael alhier ten Comptoire te seponeeren.^(*)

(*) Dit is het laatste 't welk in het Notulboek ten aanzien van Roggeveen en de aanhouding der Schepen voorkomt. Daar intusschen uit deze Extracten blijkt, dat zoowel Roggeveen, als Koster en Bouman, hunne Journalen hebben overgegeven aan de West-Indische Compagnie, is het zeker vreemd dat deze Stukken tot dus verre vruchteloos gezocht zijn.