Logo DBNL
De verkrachte Belgica (2015)

De verkrachte Belgica

(2015)–Arent Roggeveen–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Eerste bedryf.

Eerste Uytkomst. Vertooningh.

Belgica in Heerelijcken glans verciert, met alderhande geschencken soo van Mooren als Africanen en Americanen.
 
De Nederlantsche Vryheyt Spreeckt.
 
Hier siet ghy 't Nederlandt in praght en schoonenluyster,
 
Hier siet ghy 't Nederlandt bevrijt van 't nevel duyster,2
 
Hier sit het Nederlandt gelijck een Koningin;
 
In pracht en overdaet in voorspoet en gewin,
5
Hier siet ghy 't Nederlandt in weeld' noyt zijns gelijcke,
 
Hier wil het Nederlandt in voorspoet niet ontwijcken
 
Het trots Egyptenlandt, door brooderonckens lust,7
 
't Leght in Dalida schoot gemackelijck en rust,
 
't Leght Sorgeloos en slaept als nergens van te weten:
10
En heeft door weeldens lust zijn selven schier vergeten,
 
Gelijck een Bablonier eer hy tot slapen ley
 
Een Hemels schrijvent handt sijn ongeluck voorsey;
 
Dus siet ghy 't Nederlandt alhier baldadigh roncken
 
Onwetent van haer leet, als overstalligh droncken,
15
Dus siet ghy 't Nederlandt als een verweende Vrou!
 
Niet wetent wat het doen of wat het laten sou.
 
't Schijnt dat haer schoone glans betreckt met nevel wolken
 
Beroert soo sietmen 't Landt ontroert soo zijn de Volken,
 
De Keyser is bejaert, van sorge afgeslooft,
20
Waer over meenigh sucht wort haer dien glans berooft:
 
Soo wort gansch Belgica ontschaeckt van haer geschenken
 
O luyster van het Landt! ick sorgh met naer bedencken:
 
Dat uwe weelde is gesteygert naer het ent,
 
Waer door u Zegen-prael wort straffe toegewent.

Eerste bedryf.
Tweede Uytkomst.

 
Keyser Karel met zijn Adel, en de Staten Generael.
25
Ik hebbe niet alleen gedragen op mijn schouderen
 
Der Erf-landen last, van mijn geduchte Ouderen,
 
Maer 'k heb het Roomsche Rijck naer na mijn Grootvaders doot27
 
Gedragen, t'wijl de Kroon my rolde in de schoot;
 
Het is gelede nu, wel ses-en-dertigh Jaren,
30
Datmen als Koningh my van Spaengien deed verklaren,
 
'k Segh Spaengien niet alleen, dat groot en machtigh Rijck,
 
Maer noch veel and're meer, soo dat van mijns gelijck
 
In meenighte van eeuw, in Christenrijck kan lesen,
 
Dus is mijn glans, en macht, in heerlijckheyt geresen
35
Tot aen het hoogh verwelf, soo dat een yder seght,
 
Dat mijne Majesteyt door al de werelt reght.36
 
Noch heb ick door de macht van mijne wijse raede,
 
Aen Spangiens Kroon geheght, d' Italiaensche spade,
 
Als oock Cycilia, met den Napolitaen,
40
Die sijn mijn door mijn macht geworden onderdaen,
 
Den Hartogh van Milaen, en andre heerlijckheden;
 
En 't Rijck der Mahometh van Thuinis soo bestreden
 
Dat het sigh buygen moet, en my beken als Heer,
 
Ja selfs den Indiaen die buyght hem voor u neer;
45
Geheel America, en de Perusche landen,
 
Oock Asi, Africa, die kussen my de handen,
 
Noch in Europa heeft den Turck mijn macht gevoelt,
 
Den Fransman, heeft sijn leet, met sijne klacht gekoelt
 
Als hy was in myn macht, genomen en gevangen,
50
Den Koningh van Navar gingh mee die selfde gangen,
 
Ja selfs sijn Heyligheyt den grooten Paus Clement,
 
Most mijn gevangen sijn, hier mee is 't noch geen ent,
 
Der Hessen Landt-Graef, met den grooten vorst van Saxsen,
 
Die mosten voet-val doen, noch gingh ick tegen Baxsen
55
Den Cleefschen Hartogh, die hem buckte voor my neer
 
Met onderdanigheyt, dies stelde ick haer weer
 
In haer voorgaenden staet, midts dat sy moesten blijve
 
Getrouw tot mijn trybuydt, dit deed' mijn Kroon verstijve,
 
Met duysent grof Canons, gegoten van metael,
60
Noch sesthien Tonne-Gouts, doch sou ick al 't verhael
 
Doen, het sou my aen tijt u aen gedult ontbreken;
 
Dus is mijn last te groot, daerom sal ick nu spreken,
 
Waer over dat ick u te saem, hier deed ontbien;
 
Soo weet ick ben een mensch, en kan geen doot ontvlien,
65
Ick sie de Landen door in over groot misnoegen,
 
Ick sie al-om verschil, en ick kan niet meer ploegen,
 
Schoon of ick noch een wijl wiert als Monargh gegroet.
 
Soo weet ick, dat ick dit, op lest al derven moet,
 
Dus is mijn vast besluyt, in dees mijn oude dagen,
70
Mijn eenigh Erf-genaem, mijn Landen op te draghen,
 
De Staten Generael buygen haer al ter neer.
 
Dus maeckt een yder Staet, aen sijne Stadt bekent,
 
Het geen u wort belast, en spoedigh oversendt
 
Door al mijn Erf-Neerlandt, doet yder een beschrijve,
 
Ick sal mijn Zoon met spoet ontbiede metten lijve,
75
En ghy den ganschen staet, van mijn lief Nederlant.
 
Gaet Pagie, seght met spoet, aen myn trouw Lijfverwant,76
 
Den Secretaris, dat hy spoedigh hier moet komen.
 
Pag.
 
't Bevel dat wort volbracht.
 
Keys.
 
Mijn dunckt de Zegen-bomen
80
Die reicken naer myn Hooft, nu my de rust toelacht.
 
Secret.
 
Langh leeft dien machtigh Vorst.
 
Keys.
 
Sent spoedigh van dees nacht
 
't Bescheet aen myne Zoon, dat hy doch komt verschijne
 
By sijn Heer Vaders Hof, en laet geen tijt verdwijne,
 
Secr.
85
Al 't geen u Majesteyt belast dat wort gedaen,
 
President van den Staet.
 
U Last Groot-machtigh Vorst, sal spoedigh dringen aen,
 
Keys.
 
Dat's myn begeert en wil.

Vertooningh.

Al waer Koningh Philippus van sijn Heer Vader wort ontfangen beneffens al den Adel en Staten Generael.
 
De Nederlantsche Vryheyt spreeckt.
 
HIer sietmen met veel vreught, en groot eerbiedigheden,
 
Hoe dat dien ouden Vorst, sijn Zoon te moet gaet treden
90
Men toont een groot gejuygh, men is al-om verblijt,
 
Maer wat het geven sal, dat sal de snelle tijt
 
Ons brengen aen den dagh, ick wensch dat al 't verblijde
 
Magh dueren, maer eylaes! treet het van my ter sijde,
 
Soosal myn vryheyts staf betreuren 't ongeval,
95
De tyt verleent u vreught, en vreden op u wal.
Gordijnen toe.

Eerste bedryf.
Derde Uytkomst.

 
Keyser enConing Philippus, Maria Regente, de Staten Generael uyt de beschreve Proventie vergadert.
 
WAer op gy sijt ontboon, door last van mijn bevelen
 
Is dat myn ouderdom, niet meer soo vlugh kan spelen
 
Na 't een, en 't ander Rijk, terwijl myn kragt ontgaet,
 
Want myne swacke leên tot rust hem raden laet,
100
Dus heb ick goet gedaght, myn Zoon alhier t' onbieden
 
Uyt 't Engels Koninckrijck, om hem present u lieden
 
Te dragen alles op, van macht soo Kroon als Staet,
 
Als oock mijn Erf-Neerlant dat my ter harte gaet,
 
De Pensionaris van de Staten Generael.
 
Grootmoedigh werelt Vorst, die soo veel rijcke Landen
105
Hebt onder u gebiet, dat alle werelts strande
 
Getuygen van u daet, en van u heerschappy,
 
Soo verde uitgebreyt, dat noeyt geen Monarchy
 
Kan spreken van die daet, die ghy dorst onderwinde,
 
U daden tot u lof sijn als de snelle winde,
110
Gedronge door de Lught tot d' ondrartsche strant,
 
Alwaer u Scepter heerst u woort heeft overhant;
 
Groot-machte Vorst wilt ghy nu in u winter-dagen,
 
Daer men geduerigh hoort, veel jammer en veel klagen:
 
'k Versoeck dan groote Vorst verleent dogh u gedult,
115
Dat uwe dienaer mach volbrengen plicht en schult,
 
Uyt last van 't staets gebiet tot oorbaer van u Lande.
 
Waer toe wy sijn gestelt, wy kussen u de hande
 
Met ootmoedigh gekniel voor uwe voeten neer,
 
Het geen den staet aenport, dat is Groot-machtigh Heer,
120
Wat dat zyn Majesteyt (verschoont ons dat wy 't vragen)
 
Soo vast'lick is gesint, u Erf-landt op te dragen,
 
Aen Philippus u Zoon, daer nochtans u verstandt.
 
Bekent is, dees u staet en aert en 't volck en 't Landt.
 
U Zoon die is noch jong, hy is hier niet ervaren
125
Hy is Spaens naturel, dit baert een groot beswaren,
 
In 't binnenste van de Ziel, Concensy en het hert,
 
Dat sulck een Jonge Vorst daer toe verheven wert,
 
Noch in u slevens tijt, 't is waer s' is ver-verstreken,
 
Ghy weet Groot-maghte Vorst u Zoon en kan niet spreken;
130
De spraeck van 't Nederlant gelijck gy sijt bewust,
 
Zyn aert en zyn persoon geeft ons seer kleyne lust,
 
Ghy had voor deze (Vorst) noyt een goet vergenoege,
 
Dat Philips hem na d' aert van 't Nederland sou voegen,
 
Dus is den Staet verstelt, en vrese grooten twist,
135
Door dien den Spaenschen aert ons plagen sal door list.
 
Keyser.
 
Ick hebbe met gedult u wyse Achtbaerheden
 
Gehoort en wel verstaen, de oorsaeck en de reden,
 
Die u bewegen om te weten wat het schort,
 
Weet dat ick by my selfs wort ernstigh aengeport,
140
Om my t' ontlasten van 't geen dat ick heb gedragen,
 
Van myne Jonckheyt af, tot in myn oude dagen;141
 
Waer mee dat ick bewijs dat noyt het Christenrijck,
 
Exempels tonen kan van een die mijns gelijck
 
Is, in manhaftigheyt die 't Lant heeft doorgeronne,
145
Met wapens en gewelt, veel Rijcken overwonne,
 
't Is maer een slechte preuf, voor my eenn kleyne deught,
 
In tegendeel van die, van die hem selfs met vreught,
 
En zyn eerbiedigh hert kan breydelen en tomen,
 
En scheit vrywilligh af van 't geen hy heeft bekomen,
150
Soo wel van regement, van hooghmoet als van Staet,
 
Van Oppermacht en glans, dit alles ick verlaet,
 
En stel my boven dien als een der Onderdanen,
 
Om soo (als 't waer myn Zoon den ootmoets wegh te banen,153
 
t Mistrouwen boven dien van eygen ongeluck,
155
En ongesontheyt baert myn harten leet en druck,
 
Ick heb ick wil niet meer als myn selfs behouwe,
 
De hope om den Staet myns Erfgenaems te bouwen,
 
Door leeringh onderwys, door bidden goet vermaen,
 
Dus is myn vast besluyt my van dien last t' onslaen.
Keyser binnen.
 
Pension.
160
Myn Heeren seght nu vry al t' samen u gevoelen.
 
Dassonv.
 
Menigh Staetsuchtig hert sal sig hier door verkoelen.
 
Pension.
 
Daer is 'er veel in 't Hof die daer toe geven raet.
 
R. Barty.
 
't Af-sterven van dien Vorst baert staetsugt in den Staet.
 
Dassonv.
 
Zyn Majesteyt die leeft hy is noch niet gestorven.
 
R. Maes.
165
Vertrocken dat is doot, my dunckt het is verkorven.
 
Pension.
 
Gewislick is hy doot, hy heeft maght noch gebiet.
 
R. Barty.
 
Rampsaligh moet hy zyn, die dit den Keyser riet,
 
Hy wil hem selfs t' ontslaen van al die sware lasten,
 
En onderwylen laet hy 't Lant vol harde quasten.
 
Pension.
170
't Is de eergierigheyt en 't onversadelick gelt
 
Daer zynder met die smart al veel ten hoof gequelt,
 
Dus raden sy het hooft en Oppervooght der Lande,
 
Door dese Staetsught is 't dat veel het herte brande,
 
Maer 'k hoop de goede gunst, die sal het Nederlant
175
Bewaren, voor rumoeur of Burger twist, of brant.
Gordijnen toe.

Eerste bedryf.
Vierde Uytkomst.

 
Keyser Karel met zijn Soon Philippus, met Edel-lieden en Lakayen; Gordijen op.
 
NAdien ick ben gesint nu in mijn oude dagen,
 
Mijn Koninckrijck aen u mijn Zone op te dragen;
 
Doch wel insonderheyt dit mijn Erf-Nederlandt,
 
Terwijl dat ick noch leef en ben by goet verstandt.
180
Voor eerst soosal ick u mijn Soon gaen onder-richten
 
Hoe gy u dragen sult, in ampt en goede plichten,
 
Uyt Vaderlijcke sorgh, tot uwe hoogheyts eer,
 
Op dat ghy 't Landt behoudt en dagelijcks vermeer
 
U Koninghlijcke glans waer door u Rijck uytbreydet,
185
Tot daer het groote licht de duysternisse scheydet:
 
Betracht dat ghy voor al de vrientschap onderhout,
 
Der Vorsten, Koningen, daer ghy u op vertrouwt,
 
't Is een voorsightigen Vorst niet alles te gelooven,
 
Want veel om eygen baet een Prins van raet berooven;
190
Dat hy gehoorsaem volck tot Onderdanen heeft,
 
Soo heb ghy Zegen-prael rondom door al u landen,
 
U Ingeseten selfs sullen haer om u verpanden:
 
Dit sy u voor een les, 't is beter wel bemint,
 
Als door ontsagh gevreest onthoudt dit waerde Kint;
195
't Is prijselijck voor een Vorst het recht wel te gebruycken,
 
Maer na een kleyn misdaet wilt oock u ooren luycken;
 
't Is beter ongestraft die door te laten gaen,
 
Als een onnosel mensch met harde straf te slaen.
 
'k Belast u boven dien dat ghy sult sorge dragen,
200
Voor oude Dienaers dat, die over u niet klagen,
 
Maer goe vergeldingh doet voor haren dienst aen mijn,
 
Op dat ghy mede wel van haer gedient mocht zijn.
 
Den Spaenschen hooghmoet wilt insonderheyt intomen,
 
Op dat sy noeyt door u tot haer voornemen komen,204
205
Maer breydelt die soo in, dat hare harsens lust,
 
U Nederlantsche fleur, niet brenge vol onrust;
 
't En is niet mogelijck by Nederlantsche lieden,
 
Dat Spaengiaerts over haer sou heerschen en gebieden,
 
Nochtans sy sullen doen al haer divooir en vlijt,
210
Maer stelt gy Spaens gebiet gy bent u Landen quijt:
 
Het Nederlantsche volck vermagh geen strenge Heeren,
 
Zoo gy u daer toe went ghy sult met schade leeren,
 
Siet dat gy nimmermeer vergeet u dieren eet;
 
Verwerpt in tegendeel wel haest ontfangen leet.
215
En of veel swarigheyt voor my noch lecht verhoolen,
 
Die sijn het groot geheym en u verstant bevoolen,
 
Dit sy voor deze reys voor my genoegh gedaen,
 
U staet met alle vlyt te passen op 't vermaen.
Philippus spreeckt al staende.
 
Phil.
 
U toegenege hart geduchte Heer en Vader,
220
De sorge die ghy draeght voor my en 't Lant te gader,
 
Op dat u Majesteyt in staet veel eeuwen leeft,
 
't Geen u Hooghwaerdigheyt soo duer verkregen heeft:
 
Heer Vader u gebodt u Majesteyts bevelen,
 
Sal ick met alle vlyt doen in mijn harte spelen,
225
U sorgh en trouw vermaen mijn geest maeckt soo beleeft,
 
Dat my die tot aen 't hart en aen de Ziele kleeft:
 
Vermidts dat ghy u stelt gansch Christenrijck tot baken,
 
't Belieft u Majesteyt sijn Zoon sijn Heer te maken,
 
't En schort maer dat ick my te onvermogen ken,
230
Tot Danckbaerheyt die ick, hier over schuldigh ben:
 
Ick houde my verplight met hoogh en diere eede,
 
U afgeleyde staet met luyster soo te kleede,
 
Dat uwe Majesteyt sal spreken openbaer,
 
Dat ick u luyster glans met eer en recht bewaer:
235
Hier mee is 't dan genoegh, ick sal het soo beweren,
 
En doen het Spaens geslacht tot binnen Spaenjen keren,
 
Op dat alhier de rust wort Christélijk verbreyt,
 
Tot Oost, of West, of Noort, of waer het Zuyden spreyt.
Gordijnen toe.

Eerste bedryf.
Vijfde Uytkomst.

De Gedeputeerde van de Provintie met den ganschen Adel. Keyser Karel leunende op de schouderen van de Prins van Orangien. Den Koningh met de Koninginne, als oock Maria Regente. Den Hartogh van Savoy, alle de Coninghlijcke Gesante, de Heere van den Ordre van 't Vlies.
 
PHILLEBERT de BRUXELLUS.
 
TErwijl sijn Majesteyt door swackheyt en gebreken
240
Niet toelaet, dat hy selfs maer ik voor hem sou spreken,
 
Soo buygh ick my ter aerdt, u dienaer die ghy siet,
 
Sal volgen u bevel ick stae tot u gebiet;
 
Wat is 't een sware last, den last van Schepter dragen,
 
In sieckte die verswackt door afgematte dagen,
245
't Welck ick een ruymen tijt, met pijn en ongemack
 
Droegh, dat ick by na ben, besweken onder 't pack,
 
De aders van mijn kracht die sijn als opgekrommen,
 
Mijn scharp geslepen breyn en geesten heel verstompen;
 
De lasten van het Rijck, de Landen voor te staen,
250
En kan ick niet meer doen gelijck ick heb gedaen:
 
Dies ick genootsaeckt ben (van alle moeyt en slommer
 
Van al het Hofs gewoel, van alle last en kommer,
 
Van al wat Hoogheyt is, van Scepter, Kroon, en Rijck,)
 
Mijn selven te ontslaen, en neem vertreck en wijck
255
Naer Spaengien daer de locht is beter en gesonder,
 
Dus ick besloten heb al geeft het veele wonder,
 
Mij Erriflanden met myn Rijcken al te mael,
 
In opdraght aen mijn Zoon te geven op dees Zael;
 
Hy sal tot 's Lans voordeel hem wonderlick wel voegen,
260
Soo dat ghy al te saem sult hebben goet vernoegen,
 
Want hy goetaerdigh is verstandigh en beleeft,
 
Dit is het grootste dat natuer aen Prince geeft,
 
En nadien ghy door last van my hier zyt geseten,
 
Soo kan de danckbaerheyt by my niet zyn vergeten,
265
Want ghy my steets altijt, als een goetaerdigh volck,
 
Gehoorsaem zyt geweest, dies onder s' Hemels Wolck
 
Ghy als een parel staet, en staen sult al u leven,
 
Soo langh de Zon haer licht, en schijnsel hier sal geven.
 
Dus staet myn Soon verplight, door al 't ontfange goet,
270
Dat hy u desgelijcks daer van vergeldingh doet,
 
Wanneer, de noot geparst, den Staet van Rijck of Lande,
 
In heeten Oorloghs brant, besprongen van vyanden,
 
Geen ander middel was, om sulcken last t' ontgaen
 
Hebt gy, in Schattinghs bee my trouw'lick by-gestaen,
275
Dus is 't myn plicht en schult u alle te vermanen,
 
Dat ghy gehoorsaem sijt als trouwe onderdanen,
 
Sluyt uwe oore niet, noch wort niet horent doof,
 
Mijdt scheuringe en twist, bemint 't Catholijck geloof.
Den Keyser staet op en spreeckt uyt een Memoriail.
 
Den Aldergrootsten glans, verdrijft de nacht en 't duyster,
280
Soo wort door mist of damp benomen licht en luyster,
 
Dat men hier niet kan sien, een glinster of een strael,
 
Tot dat die weer om hoogh of in de Zeevloet dael:
 
Soo heeft dees werelts mist, met dampen swaren regen
 
Memory en verstant mijn swacke breyn geslegen;
285
Dat ick nu niet en kan volkomen doen verhael;
 
Ten sy met dit behulp van dit memoriael,
 
En dat noch maer in 't gros, dus sijt al t'saem gebeden,
 
Dat uwe achtbaerheyt geeft acht op dese reden.
De Staten die buygen 't hooft.
 
Ick was maer ses Jaer oudt, als mijn Heer Vader sterf,
290
Waer door, ick niet alleen, dit Neerlant kreegh tot erf
 
Maer oock het Spaensche Rijck, met veel Landen en Steden:
 
En 'k wier seer hoogh geset in staet en heerlijckheden.
 
Noch Jaren driemael drie beleefde ick daer naer,
 
Wiert 'k uyt mijn mombardy gestelt van Grootevaer.
295
Doch, eer de groote Vorst, de werelt wou verlaten,
 
Broght hy soo veel te weegh, by Stende Vorst en Staten
 
Dat ick, korts naer sijn doot, dus jonck, dus swack, dus teer,
 
Rooms Koning wiert verklaert gekroont voor Opperheer.
 
Tot Aken, doen ick weer, van Spaengien was gekomen
300
Wier 'k tot Benonien, voor Keyser aengenomen.
 
Een weynigh tijt daer naer, soo dat in Christenrijck,
 
Geen Vorst, in macht, noch in, vermogen mijns gelijck
 
En is geweest, die soo veel reysen met veel slommer,
 
Van joncks gedragen heeft, met soo veel sorgh en kommer;
305
En voor 't gemeene best den tijt van veertigh Jaer
 
Heb uytgestaen veel anghst, perijckel en gevaer.
 
'k Heb in dien tijt gedaen in Duytslant negen tochten,
 
Noch ses in 't Spaensche Rijck, die my in 't eerst niet sogten,
 
Noch vier in 't Fransch gebiet, en thien in Belgica,
310
Noch twee in Engelant, en twee in Africa.
 
Mijn breyn, dat is te swack om dit al t' overpeyse:
 
'k Heb, in Italien, gedaen noch seven reyse,
 
'k Heb achtmael gepasseert, de middelantsche Ree
 
En viermael boven dien de wijde Spaensche Zee;
315
Dus ben ick afgeslooft. Zoo dat mijn oude dagen,
 
Zoo swaren pack of last niet langer konne dragen.
 
't Lichaem is niet alleen, verswackt, maer oock 't verstant;
 
't Is nodigh, dat ick nu mijn errif Nederlant.
 
Mijn Zoon in opdracht doe, die gy hier siet voor oogen;
320
Vermits myn swackheyt die, niet langer kan gedoogen.
 
Myn hant, noch hooft, en kan den Scepter en de Kroon
 
Niet langer voeren, dus, ick offer aen myn Zoon
 
Mijn errif Nederlant, dit moet ick u doen Weten,
 
Dat ick in ernst, en vlijt, steedt heb myn eet gequeten;
325
En of ick in myn plicht noch ergens quam te kort,
 
Gedenckt, het niet aen wil maer aen 't niet weten schort,
 
Dat sweer ick by myn Kroon myn geeft my dat getuyge.
Philippus valt voor den Keyser op zijn knien.
 
Phil.
 
Hooghwaerde Majesteyt, voor wien ick nederbuyge;
 
Siet, hier u Zoon, u Erf, ootmoedigh ick beken
330
Al deze waerdigheyt, ich gansch niet waerdigh ben;
 
Ick heb sulcks noyt verdient Hooghmogende Heer Vader,
 
't Belieft u Majesteyt, alsoo, dus tree ick nader,
 
En kom u Koninghs hooft, bedancken voor de eer
 
Met nederigh gekniel, ick ben verschuldight weer
335
U last, en tresement, naer kracht en naer vermogen
 
Zoo aen te nemen, dat ick waerlick sal betogen
 
Te zyn seer goedertier, gerechtigh en beleeft,
 
Dat u Erf-Nederlant noyt stof van klagen heeft.
340
Philippus opstaende spreeckt tot de Staten en den Adel.
 
Mijn harten wensch, dat is achtbare Edele Heere
 
Dat ick het Nederlants, soo hadde konnen leere,
 
Dat ick u konde doen, volkomen goet beright
345
Van myn genegentheyt, als oock van schult en plight.
 
Dus sal, met u verlof, den Bisschop voor my spreken,
 
Op wien ick vast betrouw dat niet en sal ontbreecken.
Den Bisschop buyght voor de Vergaderinge.
 
Biss.
 
Alsoo sijn Majesteyt, de sprake wat ontriefde,
 
Om u te doen verstaen sijn innerlijcke liefde.
350
Den sucht en treck die hy myn Heeren al te saem
 
Tot u draeght, heb ick last te spreecken uyt sijn naem.
 
Hier staet hy in 't gesicht, in 't aensien van u oogen,
 
In tegenwoordigheyt, van u met 't lijf gebogen,
 
Dat hy 's Lans last en sorgh in als sal ondergaen,
355
Soo zyn Heer Vaders vlijt u altydt heeft gedaen.
 
Hier op, heeft hy dien Vorst, zyn Vader moeten sweren,
 
Dat hy u so getrou beschutten en regeren
 
Sal, als oyt Lantsheer heeft, of kan zyn onderdaen
 
In haer gerechtigheyt, beschermen, en voorstaen.
360
En wat ghy verder nut tot dienst van 't Lant kont vinde,
 
Daer voor sal hy hem selfs met Heyl'gen Eet verbinden,
 
Met Konincklicke trou, dat hy met alle vleyt,
 
Sal tweedraght tegen gaen tot dat zyn Adem sleyt,
 
Soo dat hy tot zyn stut niet anders heeft te wenschen,
365
Als trouwe Staten dienst en onderdane mensche.
 
De Pensionaris vande Staten Generael spreeckt tot den Keyser.
 
Grootmaghte Vorst en Heer hooghwaerde Majesteyt,
 
De Heeren Staten 's Lants en Generaliteyt
 
Vertoonen haer al t'saem, uyt liefde sucht en Trouwe;
 
Het smart haer wonder seer, met innerlijck benouwe;
370
Het quest haer tot aen 't hart, t' ontroert haer in 't gemoet,
 
Wat dat sijn Majesteyt aldus beraden doet;
 
Om al u Landt en Volck u heerlijckheyt en Staten,
 
In deze kommertijt gesint is te verlaten;
 
Daer sijne Hoogheyt weet haer toegenegen hert,
375
Haer liefde trouw en dienst waer mede dat hy wert
 
Altijt met gunst bemint, gelieft geeert gepresen,
 
Ja sulcks is metter daet geduerighlijck bewesen,
 
Dus zy sijn Majesteyt getuyge van ons Trou,
 
Hoe onderdaen het was, en noch graegh wesen sou
380
Aen u, O! Weerelts Vorst, doch troosten haer hier mede
 
Dat sijne Majesteyt gestelt heeft in sijn steden
 
Den Koningh sijnen Zoon, dien hoogh geboren Vorst,
 
Die haer om-armen sal en drucken aen de Borst,
 
U Volck sal hem altijt geduerigh soo betoonen
385
Dat sy voor haren Heer geen goet noch bloet verschoonen;
 
Waer van sijn Majesteyt mach seker zijn bewust,
 
Dus geeft de vlugge tijt u vreught en namaels rust.
 
De Koninginne Maria Regente spreeckt aen den Keyser.
 
Het heeft u Majesteyt eerwaerde Heer en Broeder
 
Belieft, my in u plaets te stellen tot 's Lants hoeder,
390
Geleden twintigh Iaer en noch vijf boven dien,
 
In welcken tijt ick heb veel lief en leet gesien,
 
Ick hebbe naer mijn maght en uyterste vermogen,
 
U Majesteyts gebodt en last gestelt voor oogen,
 
Soodanigh als my docht, te zijn verplichte schult
395
En Majesteyts profijt, op dat moght zyn vervult
 
Myn eet, om soo u eer, Heer Broeder te bewaren,
 
Insonderheyt betraght u Erf, Neerlants welvaren,
 
Doch heb ick by geval mijn ergens in vergist,
 
Of door onwetenheyt soo hier of daer gemist
400
U heyl'ge Majesteyt gelieft my te verschoonen,
 
Ick heb myn best gedaen laet min by liefde woonen.
Den Keyser buyght hem danckelijck ter neder.
 
De Governante spreeck tot de Staten Generael.
 
Ick hebbe nu den tijt van vijffentwintigh jaren,
 
Veel wil en wederwil, met u hoogheyt ervaren.
 
En in den Landen dienst myns 's levens tijt besteet,
405
Geproeft veel suer en soet gesmaeckt veel lief en leet;
 
Myn Broeders last betraght die hy my had gegeven
 
Zoo na my moghlick was, doch soo yet is bedreven
 
Dat u niet heeft behaeght, of isser yet misdaen
 
Dat tegen 's Lants welvaert of wetten moghte gaen;
410
't Is door onwetenheyt of door verswijm gekomen,
 
Ick hebbe wetens niet yetwets ter handt genomen
 
Dat tot u hoogheyts smaet of ondienst van het Lant
 
Mocht strecken, soo yet Ia, vergeeft in minne want
 
't Is my van harten leet; verschoon mijn swackheyts leven,
415
't Is door onwetenheyt maer niet door wil bedreven,
 
Dus bid ick u al t'saem mijn onverstant verschoont,
 
Op dat u edelheyt my met haer gonst beloont.
 
De Pensionaris vande Staten Generael bedanckt de Governante uyt naem vande Staten.
 
De Heeren Staten's Lants eerwaerde Koninginne,
 
Uyt wiens naem dat ick spreeck tuygen uyt liefd' en minne
420
Met nederigh gekniel dancklijck 't genoten goet,
 
Dat ghy hier hebt gedaen en noch op heden doet,
 
U loflijck Regement u goedigheyt in desen,
 
Hebt ghy aen haer en 't Landt geduyrighlijck bewesen,
 
U voorsorgh, u lieft, en trou, de Werelt zy bekent,
425
Van daer de Sonne rijst en daer sy weder ent
 
Die tuygen, dat gy waert Voogdes, maer oock ons Moeder,
 
Ghy waert ons Debora en Vaderlants behoeder,427
 
Ghy hebt dit groote werck gansch wonderlijck verricht,
 
U kloeck en wijs beleyt heeft veel onheyls geslicht.
430
Dus wy ootmoedelijck u dancken voor u deughden,
 
En 't groot ontfang en goet soo lang wy noch met vreugden
 
Geheugen dees weldaet, en dat ons naer geslacht
 
Verblijden, wanneer die haer komen in 't gedacht.
De Secretaris geeft aenden Keyser de Acten en instrumenten van de Eden van getrouwigheyt, sijne Onderdanen daer van ontslaende en quiteerende besegelt die met sijn eygen handt, eerst onderschreven hebbende.
 
Keyser.
 
Ghy hebt in mynen dienst u selven wel gequeten,
435
U Achtbaerheyt, die heeft haer 's levens tijt versleten
 
In myn gehoorsaemheyt, dus wil ick u ontslaen,
 
Van uwen trouwen dienst, en Eet aen my gedaen.
 
Ghy hebt met my den last van d' Oorelogh gedragen,
 
Ghy hebt geweest den steun, en studt, en starcke schrage
440
Van al mijn Heerlickheyt, myn Rijcken en myn Kroon,
 
Ghy waert myn glans en licht en luyster van myn Throon,
 
Hier van soo heb ick nu dees Acten laten schrijven,
 
Op dat de heughenis, hier van soo langh mocht blijven
 
By myn nakomelingh soo langh de werelt staet,
445
En dat het groote rond rondom den Aertkloot gaet,
 
Die heb ick boven dien, besegelt onderschreven,
 
Die sal ick dadelijck u tot betaling geven,
 
Op dat die zyn bewaert in 's Koninghs Heerlickheyt
 
En ter geleg'ner tijt, (in voorval,) wel bereyt
450
Wat dienst ick heb van u en ghy van my ontfangen,
 
Daer mee sal ickmyn Soon deselve overlange,
 
Alsoo ick ben vermoeyt, ja, ick en kan niet meer,
 
Derhalven bid ick u, verschoont u ouden Heer.
 
Dies sal mijn Soon u hier, zyn trouwe Ondersaten
455
Soo lange als hy leeft in noot noch angst verlaten.
Den Keyser staet op van zijnen stoel en set zijn Soon daer op geeft hem alles over.
 
Mijn Soon, ick draegh u op mijn Lant en mijn vermogen,
 
In 't helder klaer gesicht van 't Amt der Staten oogen;
 
Van die u krachten zijn, waer in u welstant leyt,
 
Ghy sult haer Lantsheer zyn. En sy altijt bereyt,
460
Naer dat het u belieft met reden te verdragen.
 
Ghy als haer Heer en Graef, sy als u macht en schragen,
 
Naer voor wetten en recht, die gy betrachten moet.
 
'k Bid u ootmoedelick dat ghy haer wel begroet,
 
In Heerlickheyt en daet na rechten van den Landen,
465
Dempt onheyl, tweedracht, twist, weerstaet al Vyanden,
 
Dat ghy dit Nederlant besitten meught met vree,
 
Gelijck ick heb gedaen en myn Voorsaten mee,
 
Dat ghy mooght zyn ge-eert, bemint, ontsien te gader,
 
Niet als een wreet Tyran maer als een goedigh Vader.
470
Op dat elck een van haer myn lieft en gunst gevoel
 
Myn Zoon de vreed en heil bevestight uwen stoel.

Vorige Volgende

Over het gehele werk

organisaties