Winter op de Klaverwei

[p. 138]

XV
Achter het toneel.

Tja, wat gebeurt er in de pauze achter het toneel?

Een heleboel!

Als de jongens daar eens eventjes om een hoekje hadden mogen gluren, dan zouden ze hun ogen hebben uitgekeken! Maar.... geen enkele kok heeft graag, dat er vreemden in zijn keuken komen. En zo is 't ook met den kok, die het oppertoezicht heeft in de toneelspelers-‘keuken’. Die kok heet: meneer Verhagen. Meneer Verhagen is ambtenaar op het postkantoor. En hij heeft gezegd: ‘In de pauze géén onbevoegden achter 't toneel!’ Goed, wat meneer Verhagen wil, dat gebeurt! Alle leden van de ‘Harmoniekapel’ en de enkele gymnasten, die achter 't toneel zijn ‘blijven hangen’.... zo noemt meneer Verhagen dat.... worden beleefd, maar dringend weggewerkt! En nu blijven er maar een stuk of wat mensen over: de toneelspelers en -speelsters van de club ‘Animpa’. Zo aanstonds, als de pauze is afgelopen, zullen die hun kunsten gaan vertonen!

Er zijn drie kleine kamertjes achter 't toneel: een kleedkamertje voor de dames, een kleedkamertje voor de heren en een kamertje voor Willemse, de grimeur, die in 't dagelijkse leven barbier wordt genoemd.

Wat is dat voor iemand, een grimeur?

Wel, dat is iemand, die met behulp van pruiken, valse snorren, nagemaakte baarden en wat pijpjes vette kleurstof (‘schmink’ heet dat spul) 't uiterlijk van de mensen helemaal kan veranderen. Een grimeur maakt van een jonge, blonde, blozende kerel een stokoud mannetje met een kaal bolletje. Hij maakt van een hupse jongedame een statige mevrouw. Hij maakt van een gladgeschoren menerengezicht een woeste roverskop met een zwarte baard en een paar geweldige snorren. Een pruik.. wat kleur hier..

[p. 139]

een paar strepen dáár.... en klaar is Kees! Een grimeur is eigenlijk een soort van tovenaar. Zonder grimeur zou geen enkel toneelstuk goed van stapel kunnen lopen. Hij is een onmisbaar man! Nou, zo'n grimeur is nou Willemse, de barbier! Begrepen?

Goed, maar wat doet meneer Verhagen nou achter 't toneel? De andere dames en heren verkleden zich zo'n beetje, laten zich door Willemse grimeren, nemen overal een kijkje.... maken een praatje.... ‘nemen’ hun ‘rollen’ nog eens ‘door’.... enzovoorts enzoverder. Meneer Verhagen, de ‘kok’, die loopt daar nog nèt rond, zoals hij vanavond in de zaal is gekomen: er is géén pruik op zijn twintigjarige krullebol gezet, er is géén snor op zijn bovenlip geplakt, er zijn géén streepjes op zijn gezicht getekend! Wat komt meneer Verhagen dan uitvoeren? Meneer Verhagen is de ‘régisseur’. Hij heeft 't toneelstuk ‘Lastige Buren’ met zijn dames en heren (‘acteurs en actrices’ zegt hij heel deftig!) ingestudeerd. Hij heeft ze verteld, waar ze moeten staan, hoe ze moeten lopen, waar ze, als dat zo te pas komt, moeten gaan zitten, hoe ze hun zinnen (hun ‘teksten’) moeten zeggen.... enzovoorts enzoverder! Zoals Ome Jaap tijdens de gymnastiekrepetities de mooie ‘groep’ van daarstraks in elkaar heeft gezet, zo heeft meneer Verhagen de gang van het toneelstuk in elkaar gezet. En nèt zo min als de grimeur gemist kan worden, nèt zo min kan een toneelclub 't werk af zonder régisseur! Ja, de taak van de régisseur is zelfs nog héél wat belangrijker dan die van de grimeur! De régisseur is als 't ware de kapitein van het schip; de grimeur is zijn adjudant, zijn rechterhand. De régisseur is de kok in de keuken; de grimeur.... die plukt de kip en die schrapt de vis....!

Meneer Verhagen heeft 't bar druk!

Hij let op 't werk van Willemse; hij geeft de grimeur nog een paar aanwijzingen: ‘Niet zo rood die wangen’.... ‘Een krulletje in die snorpunten’.... ‘Nog een paar rimpeltjes bij de ogen’.... ‘Nee, een kale kop, Willemse, ja-

[p. 140]

zeker, helemaal kaal; alleen een paar bakkebaardjes langs de oren en een klein plukje grijs in de nek.... dat mag!’

En verder let hij op 't werk van de toneelknechts: twee stevige mannen, die alle gymnastiektoestellen en de muzieklessenaars van 't toneel afslepen en met behulp van een stuk of wat grote geschilderde en op houten ramen gespijkerde doeken een paar mooie kamers opbouwen: twee kamers naast elkaar, een geschilderd ‘muurtje’ er tussen. ‘Coulissen’, zo heten die geschilderde doeken. En dan komen er in die kamers naar meneer Verhagens aanwijzingen allerlei meubels te staan: tafels, stoelen, een divan, een piano, een gramofoon.... en alwéér enzovoorts en alwéér enzoverder!

Meneer Verhagen houdt een waakzaam oog op 't werk van de toneelknechts. Hij kijkt, of alles goed op zijn plaats komt. Jazeker; één stoel op de verkeerde plaats kan 't hele stuk bederven.... 't succes hangt soms van een kleinigheid af. Gaat 't in 't gewone leven niet dikwijls óók zo?

Ome Jaap steekt zijn hoofd om 't hoekje van de toneeldeur.

‘Hoe zit 't?’ vraagt hij. ‘Zijn we al zo ver? 't Wordt tijd, Piet!’

Meneer Verhagen kijkt als een veldheer om zich heen.

‘'t Toneel is in orde,’ zegt hij.

‘En ik ben óók klaar,’ zegt Willemse.

‘Bellen dan maar, Ome Jaap,’ zegt meneer Verhagen. ‘Bel maar een minuut of twee, drie achter elkaar, dan zullen ze wel zowat allemaal op hun plaats zitten!’

Ome Jaap knikt.

Hij doet de deur dicht.

Hij gaat naar de man, die voor 't ophalen en 't neerhalen van 't scherm zorgt.

‘Toe maar, Klaas,’ zegt hij. ‘Flink lang, hoor!’ De man drukt op een knopje.

‘Rrrrr....!!’