Literair dagboek (1940-1950)

26 januari 1945

Niet de verrukte, maar de heldere, scherpe, desnoods gemeenzame, spreukige Van Deyssel, die er óók is en die er vooral in zijn eerste periode was, die is nu mijn man.

De derde bundel Verzamelde Opstellen is een overgangsbundel en daardoor voor mijn doel minder geschikt. Citaten uit de Tweede bundel:

pag. 47	Een fatale wet, maar een wet.
pag. 69	Het verleden even uitgebreid af te beelden als het tegenwoordige, geeft valsche effekten.
pag. 62	Zola, dat is de methode van het positivisme, werkende in de literaire kunst.
pag. 76	Lezer, het waren tranen, ik kan er niets aan doen. Ik besloot hieruit, dat de verzen heel mooi moesten zijn.
pag. 77	Wanneer iemand zijn ziel bloot geeft, mag men er in kijken.

[p. 107]

pag. 78	Altijd en overal nu verschijnt de dramatiek na en tengevolge der lyriek.
pag. 89	Hij (Graaf de Villiers de l'Isle Adam) uit een der sterkste smartkreten zijner eeuw.
pag. 102	De Heer Schaepman schrijft hier naïef radikaal en absoluut als een beginner.
pag. 110	... schrijvers ... die hun eigen weg gingen, zich doordringende van de groote nieuwe stroomingen, die de fransche letterkunde thands beheerschen, en die, met eigenaardig hollandsche kleurverschillen, in hun moedertaal invoerden (cursivering van mij, C.R.).
pag. 121	vol ondervinding en verstand, maar zonder fut.
pag. 128	Ik houd niet van vreemdelingen, die zich met de kleine letterkunde van een klein land komen bemoeyen.
pag. 135	Na een sterke artistieke aktie, kan men veelal een enorm sterke reaktie van de mediokriteit bespeuren.
pag. 148	Hij (Multatuli) had Napoleon-achtige begeerten met een Goethe-achtige dispositie.
pag. 150	... superieur hersenwerk ...
pag. 151	Multatuli was de Nederlandsche golf in den grooten meeningenstroom van zijn tijdperk.
pag. 177	Heel wel, men wordt echter verzocht niet belangrijk doch literair te wezen.
pag. 180	Ik kan dit hier nu niet met esthetische argumenten bewijzen, ik zeg alleen, dat ik het dadelijk met de zuiverheid der spontane impressie heb gemerkt.
pag. 184	... het mooiste en hoogste wat men zijn kan ... Dat is het bereiken der hoogste spanning zonder te breken.

Dus: ‘dit kan ik hebben’. Hier scheiden onze wegen: dat kan nooit het ideaal van een christen zijn, ofschoon misschien wel de praktijk.

pag. 196	... omdat hij (Vosmeer de Spie) die schitterende waarnemingen uit liefde voor zijn kunst heeft ondergehouden ... en ze niet met aanwijzingen heeft omgeven, zoodat alle onnoozele waardeerders ze dadelijk moesten zien.
pag. 200	... een ouderwetsch novellist, die opgewonden komt vertellen hoe dat zaakje in zijn werk is gegaan.

[p. 108]

pag. 274	... dat de schrijver van charmant zou worden subliem.
pag. 285	Het overschrijven is een gevaarlijk toetsmiddel. Het is of men dàn pas zeer wezenlijk het geschrevene tusschen de vingers krijgt en het doorvoelen kan.
pag. 306	... er behoeft niet ... te worden beslist tusschen het innige en het groote.
pag. 337	‘Aanzie mijn ogen zachte goud.’ Verticale harmonisatie à la Claude Debussy.

Ook waar ik wezen kan gebruiken, schrijf ik liever zijn. Waarom?

Na een vrij lange periode van tamelijk intensief gebedsleven is nu weer gevolgd een periode van lezen en denken. ‘Neem uw Heilige Geest niet van mij.’

Om citaten recht te kunnen doen, moet men ze altijd in het verband lezen. Wat heb ik aan een verzameling mooie neuzen en ogen?