Literair dagboek (1940-1950)

2 oktober 1940

Er is al wat blad gevallen en het is daardoor lichter. Ook de koude wind doet je de zon zoeken. Aan één kant beschenen, ben je half rillerig, half warm. De mildheid van de zonneplekken ... Je kijkt naar de gevallen blaren: kastanje, wilde wingerd, half verkleurd; je denkt aan vruchten en wijn en aan een lange retraite. Al dat gestrooide blad geeft je de illusie, dat het waarde heeft. En als je pas een dag in een bankgebouw hebt doorgebracht, denk je vaag aan geld dat de natuur uitgeeft. Tegen die achtergrond leeft de tekst: ‘Kunt ge niet één uur met Mij waken?’ (Mattheüs 26 : 40b). Wij willen wegdromen, ‘rustig sterven’, aan de tijd ontkomen, niet zozeer eeuwig leven als ‘in eeuwigheid leven’. In mijn natuur ligt het zoeken van de volkomen bewegingloosheid, het opgaan in de geheel stil geworden aandacht, een zien dat luisteren tot achtergrond heeft. De tijd te overwinnen door hem eenvoudig als ... tijdelijk te ondergaan.

Andere naturen, of andere leeftijden, voelen ook het ‘tijdelijke’ in de tijd als een hinder. Maar zij zoeken een andere uitweg; door hun eigen levensvaart niet te verstillen, maar aanzienlijk te versnellen, zó te versnellen dat ze als

[p. 40]

't ware zelf even snel gaan als de tijd, zodat door de ‘gelijke’ snelheid het verschil in snelheid illusoir wegvalt, zoeken ze ontkoming aan de onvermijdelijke dualiteit van ons aards bestaan.

De rust is niet hier, we moeten ertoe ingaan. Eeuwige rust, niet zozeer een rust zonder einde, als een rust die een eeuwigheid diep is. Hier is ze een half uur diep, maar dat halve uur is dan ook een geschenk van de oktoberzon. De einden van Gods barmhartigheid. Als een later geborene deze regels leest en nog kan nagaan hoe mijn hand zich daarbij heeft bewogen, zal ik reeds zalig zijn.

Het Christus tegemoet gevoerd worden van de laatste overlevenden is ‘slechts’ een exponent van de snelheid waarmee de tijd ons Hem tegemoetvoert. Ons een kleine verdrukking met de dood; hun een grote verdrukking zonder de dood.

Men moet niet bang zijn dergelijke stille hoge ogenblikken rustig te genieten uit vrees voor terugval, dreigende druk enzovoort. Achter de reacties komt God.