|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
Zacharias, Salomite, Rey.
Wat uitkomst ziet gy in onze algemeene elende?
Verdubbel uw gebeên: het loopt met ons ten ende,
Onze uitkomst hangt alleen aan d' uitkomst van den stryd:
Verliezen wy de kans, zyn wy het alles quyt.
Elk staat reeds op zyn post, zo Priesters, als Levieten,
Om ter beraamder leus gelyk'lyk toe te schieten.
Die heeft zich voor 't volk vertoont:
Daar d'Opperpriester hem gezalft heeft en gekroont.
Wat zag men niet al vreugde en blydschap in elks wezen!
Niet anders, als of hy was uyt het graf gerezen,
Men ziet de tekenen van zyne wonden noch.
Zyn voedster, die hem eerst gevoed heeft, met haar zoch,
En achter 't hoog Altaar, in 't heimlyk, onder d' oogen
Van Moeder Jozabet, bezorgt en opgetogen,
Verscheen daar mede, als zyn getuige, voor het volk.
Leviet en Priester schreit van vrengde, elk vloekt den dolk,
Die 't op zyn leven had gemunt. 't Mismoedig weenen
Mengt zich, al hikkende, door al die blydschap heenen.
Hy reikt den een zyn hand; terwyl hy 't heus gelaat
En 't zedige gezicht weêr naar een ander slaat.
Hy zweerd, by zynen Kroon, dat hy hun raad te gader
Opvolgen zal. Hy noemt hen niet, als Broêr, of Vader.
Maar heeft men daar ook in de Stad al van gehoort?
O neen, men heeft het in den Tempel noch gesmoort.
Elk houd zich stil, tot hem de krygsleus word gegeeven;
| |
| |
Dat 's; lang moet Joas, lang moet onzen Koning leeven.
Myn Vader wil, dat zich de Vorst houde uit gevaar,
Dat Azarias hem, in zyn vertrek bewaar.
De fiere Athalia, mistrouwend' zyn geboorte,
Trekt al haar volk by een, en dreigt de kop're Poorte
Van onzen Tempel op te rammen, met haar macht,
Terwyl die wreede na den muur rammyer wacht.
Men zocht zelfs Vader al eenstemmig te overreden,
Om d'Arke des Verbonds, met al haar kostelykheden,
Te bergen, in een gat, daar nimmer dagstraal blikt:
Maar d'Opperpriester riep: lafhartige, waar schrikt,
Of vreest gy voor? dit pand, daar vremde Goôn voor beeven,
Waar door de loop wierd der lordaan te rug gedreeven,
Zal dat zich, voor een Vrouw, verbergen, onder d'aard?
Myn droeve Moeder slaat haare oogen hemelwaard,
Dan weder op den Prins, dan valt zy weêr aan 't kermen,
Dat zich een steene hart daar over moet ontfermen;
Terwyl de Koning haar omhelst en kust en vleid.
Ga, help haar, in dien nood, eer zy van 't leeven scheid.
Maar wacht; 'k zie haar daar zelf met onzen Vader komen.
| |
Tweede tooneel.
Abner, Jojada, Jozabet, Zacharias, Salomite, Ismael, Twee Levieten, Rey.
Kan ik myn oogen wel geloven? zyn 't geen droomen?
Wat Engel, Abner, heeft uw boeijenen geslaakt?
Op welk een wys zyt gy door 't Leger heen geraakt?
Waar door den weg alom beset is met Solduaten?
Die wreede Koningin heeft zelfs my vry gelaaten:
Dewyl zy wist, hoe ik by 't meeste Krygsvolk stond.
Gy kunt wel denken, Heer, hoe zich dit hart bevond.
'K dacht, als den Tempel is vergaan, door vuur en vlamme,
Het volk gansch uytgeroeit, van Levys braave stamme,
Dan zal d'ontmenschte my ontslaan van smart en pyn,
| |
| |
En ik 't laatste Offerhand van haare wreedheid zyn.
Maar door wat wonderwerk hebt gy genaâ gevonden?
Dat weet hy, die alleen de harten kan doorgronden.
Zy riep, toen zy my zag, gy ziet, hoe 't is gestelt,
Uw Tempel gansch omringt, den berg in myn gewelt,
Dat uwê God my in het minist niet kan beletten,
Dat prachtige gebouw in lichte vlam te zetten;
Maar 'k weet een middel, om dit voor te komen. Ga
By uwe Priesteren, zeg, dat Athalia
Die groote schat begeert, die by hen leid verborgen,
En 't kind Eliacyn; datze, eer den dag van morgen
Verschynt, zich zelfs hier op verklaaren, dat hun val,
Of hun behoudenis aan 't antwoord hangen zal!
Zoo hier die schatten leggen
Verborgen onder d'aard, gelyk wy hooren zeggen,
Moet gy die geven aan die wrekke Koningin:
Zoo niet, rukt zy terstond verwoed ten Tempel in,
En smet het Heilige, met ongewyde handen,
Door Altaarschennis, moord, door woeden, rooven, branden.
'K beken het, Abner; maar wat zou het schandlyk zyn,
Zoo we een onnozel Kind, gelyk Eliacyn,
Ten beste gaaven aan haar woede en rasernyen;
Om door die Offerhande ons leven te bevryen!
De Hemel weet, hoe graag ik 't myne opoffren zou,
Indien ik haar'daar mee vernoegen kon, Mevrouw.
Maar 'k bid u, zeg my eens, wat baat uw tegen streeven?
Kunt gy, door uwen dood, 't kind houden in het leven?
Vergt God den Mensch ooit iets te doen, 't geen hy niet kan?
Is Moses, toen hy, op 't gebod van een Tieran,
Door zynen Moeder, ter genade van de stroomen,
| |
| |
Wierd in den Nyl gezet, niet dat gevaar ontkomen?
En, door Gods hand, op zulk een wond'ren wys behoed?
Wierd 't kind niet zelfs, door zyn Vervolger, opgevoed?
Licht zal Eliacyn dat zelve lot ervaaren.
Zaagt gy die wreede niet al eenigsints bedaaren?
Hoe 't hart, door medelyde en gramschap wierd bestreên,
Zoo draa die kleene knaap voor haar gezicht verscheen?
Gy antwoord niet, Princes. zoud gy 't geslacht der Jooden,
Uw Man, uw Kind'ren, om dien Jongen, laaten dooden?
Zoud ge, om een Kind, dat u in 't bloed geenzints bestaat,
Dees heil'ge plaats, daar God alleen zich dienen laat,
Met Ark en Cherubyn, opofferen aan de vlamme?
Wat zoud gy dan niet doen, zoo 't waare uyt Davids stamme?
Jozabet stil tegens Jojada.
Maar waarom spreekt gy niet? gy ziet, hoe teêr te moê
Dat hy van David spreekt.
'T is noch geen tyd daar toe.
Geen tyd? 't is meer dan tyd; de tyrische Soldaaten
Zyn altemaal, op hoop van buit, als uytgelaaten;
En Mathan prest en perst de Koningin vast aan,
Dat zy het teeken, of de leus geeve, om te slaan.
Des bid ik, dat gy uw bederf tracht voor te komen.
Doch zo gy by uw zelfs, om 't kind, hebt voorgenomen.
Te sterven, en zoo zwaar aan d'overgiste tilt,
Uit heilige inzicht, dat ge aan my niet zeggen wilt,
Zoo laat my, door uw volk, ook spies en wapens geevên;
Ik ben getroost, met uw testerven, of te leeven.
O neen, gy opent my 't gezicht. Ik ben geneigt,
Uw raad te volgen, om het quaad, het geen ons dreigt,
Te stuiten in zyn loop. 't Is waar, 'k heb hier verborgen
Een schat van David, die betrouwt is aan myn zorgen,
Als d'allerlaaste hoop en toevlucht, in den nood;
Maar wyl uw Koningin ons dreigt, en zweert de dood,
En ik de magt niet kan weêr staan van haar Soldaaten,
| |
| |
Zal ik die wreede, met haar Lyfwacht, binnen laaten.
Maar 'k bid u. Dat toch geen baldadige Tyrier,
Noch and'ren woesten hoop van vremdelingen hier
Zyn voeten zett'; dan waar het met ons omgekomen;
Dewylmen 't Altaar, noch het Heilige zon schroomen
Te schenden. Dat zy dan 't getal van haare wacht,
Of stoet zoo klein maake, als zy 't immers moog'lyk acht
Te weezen: dan zal ik het voorwerp van haar vreezen
Hier brengen, op dees plaats; en gy zult Rechter weezen,
Als gy 's Kinds as komst, of geboorte hoort en ziet,
Of ik 't Athalia opoff'ren moet, of niet.
| |
Derde tooneel.
Jojada, Jozabet, Ismael, Zacharias, Salomite, twee Levieten, Rey.
Ogy, die alles wat hier omgaat, uit den hoogen
Beschouwt, kunt gy van uw doodvyandin gedogen,
Datze een onnozel kind, een telg uit Davids Stam,
Opoffere aan haar wraak? uw Tempel aan de vlam?
Slaa haar met blindheid, Heer, gelyk gy deed voorheenen,
Wanneer de zuigeling, gerukt van 's voedsters speenen,
Met wond, op wond doorboort, mishandelt en halfdood,
Door uwen bystand, wierd geborgen, in myn schoot.
Ga, Ismael, op wiens beleid ik my verlaate,
Maak, dat zich niemand rep, wanneer gy die verwaate
En trotze Koningin door d'Oostpoort binnen leid.
Elk buig zich, waar zy gaat, uit diepe eerbiedigheid.
Dat Joas, onze Vorst, hier midd'lerwyl, met zyne
Geheiligde Staffiers, op deze plaats verschyne.
Gy Joodsche Dochteren, bereid een troon voor hem,
Gy Zacharias, zult, met opgeheven stem,
En 't steeken der Trompet, de trouwgeblev'ne Jooden,
Tot hulp en bystand van hun wettig Koning, nooden:
| |
| |
Verkondig hen, op welk een wyze hy gered
En opgevoed is, door de zorg van Jozabet.
| |
Vierde tooneel.
Joas, Jojada, Jozabet, Gevolg van Priesters en Levieten.
Getrouwe Priesteren, en heilige Levieten,
Bezet dees plaats, om op myn stem voort toe te schieten.
Dat niemand, onder u, zich zien, noch hooren laat.
Nu zult ge, ô Joas, 't Wyf, dat u zoo dood'lyk haat,
Die trotse vyandin, in dit vertrek, aanschouwen:
Zy nadert-vast; maar gy moet u op God vertrouwen,
En op zyn volk, dat zich gewapent heeft voor u.
Houd u kloekmoedig, Prins, zyt niet bevreest, noch schuw,
Als gy die wreede ziet voor uwen Troon verschynen.
'T mishaage u niet, dat ik u achter dees gordynen
Een oogenblik verberg; dewyl 't om reên geschied.
Wat hoor ik? opent men de deur van 't Voorhof niet?
O! ja, ik zie, een drom gewapende Soldaaten,
Van d'ongelovigen die ze in den Tempel laaten.
D'ontmenschte treed voor uyt. Wat sleep heeft ze achter haar!
'T gaat wel, men sluit de poort. Nu is 'ergeen gevaar.
| |
Vyfde tooneel.
Athalia, Joas, op zynen Troon zittende, achter een Gordyn, Jojada, Jozabet, Abner, Voedster van Joas, gevolg van Athalia.
Wel, Onrust, Stokebrand, die 't volk zoekt te verdeclen
En op te hitzen, om daar mede uw rol te speelen,
Geslaagen vyand van myn kroon, gezag en staat,
Vind ik u hier, en met uw Vrouw? wat houd den raad?
Steunt gy op uwen God nu noch, gelyk voor deezen?
'T gezicht, zal, denk ik, u wat meer geopent weezen.
| |
| |
Hy laat uw Tempel en uw leven in myn magt.
Nu kan ik zyn Altaar, daar gy hem 't offer slagt,
Met u en alle, die my poogen te weêrstreeven,
Verdelgen maar 'k zal 't woord, door Abner u gegeven,
In 't minst niet breeken: mits dat gy me ook van uw kant
Het Jongske, met de schat van David, stelt ter hand:
Dan kunt ge uw Tempel, met al 't overig, behouwen.
Wel aan; 'k zal u terstond het Jongske doen aanschonwen.
Kom, Joas treed in 't licht. Hier ziet gy nu den Zoon
Van Vorst Okazias, den erfgenaam der kroon;
En twyffelt gy daar aan, zoo ziet na zy ne wonden.
Dit is uw Koning, Volk, van God u toegezonden.
Kom, Abner, kom, erken in hem uw Vorst en Heer.
Jojada, wyzende op de Voedster.
Dit 's de Vrouw, die hy wel eer,
Gelyk u is bekent, de borsten heeft gezogen.
'T Kind is, door Jozabet, uw razerny onttoogen,
En in den Tempel stil bewaard: dit is die schat,
Dien ik van David, zoo gy meent, verborgen had.
Verrader, gy zult u dit in het kort beklaagen.
Soldaaten, maak, dat ik van 't spooksel werde ontslaagen.
En gy Soldaaten van den levendigen God,
Verdeedigt uwen Vorst; gehoorzaamt zyn gebod.
Hier opent zich het Tooneel, men ziet een drom gewapende Levieten, uyt het binnenste des Tempels te voorschyn komen.
Wat zie ik? ach! ik ben verraden. Wapen! wapen!
Waar zyn myn Lyfstaffiers? myn trou we Legerknaapen?
| |
| |
Gy schreeuwt vergeefs: gy zyt bezet van alle kant:
Uw leeven en uw dood staan nu in onze hand
Nu moet gy, voor dien God, dien ge eerst braveerde, bukken.
Hy vordert rekening van al uw gruwelstukken.
Wat mart ge, ô Blodaarts? wat weêrhoud u? vrees en schrïk?
Gy hebt, ô Abner, my geleid in deze strik.
Laat af, van uwen God te spreeken.
Zoo gy onschuldig zyt, zoo poogt my dan te wreeken
Abner, zich werpende voor de voeten van Joas,
Op wien? op Joas? op myn Vorst en wettig Heer?
Veel eerder stort het vuur des blik sems op my neer.
Hy Joas? hy uw Vorst? Verraders, denkt gy niet,
Dat ge ualom noch, door myn volk, belegert ziet?
Het staat, zoo 'k niet verschyn, ten Tempel in te dringen;
'K hoor, dat men om my schreeuwt. Beef, beef, Weêrspannelingen.
| |
Zesde tooneel.
Athalia, Joas, Jojada, Jozabet, Ismael, Voedster, Levieten, gevolg van Athalia, Sanomite, Rey.
Wy zien ons, God zy dank, in 't end verlost en vry.
Den vremdeling gevlucht, den Jood op onze zy,
Uw vyanden, verbaast, als door een stem van boven,
Zyn, in een oogenblik, uit ons gezicht verstooven,
En t'eenemaal verstrooit, gelyk als stof en asch.
Men had den jongsten Zoon, van Vorst Okasias,
Als wettig erfgenaam, van Davids heerschappye,
Naauw uitgeroepen, van den Voorhof gallerye,
'T verhaal daar by gevoegt van zyn behoudenis,
Hoe Achabs Dochter, tot haar straf, gevallen is,
| |
| |
Of't woest Tyricriesch volk, van doodschrik ingenomen,
Smyt zyne wapens neêr, om het gevaar te ontkomen.
Geen Meedjaniet is zo voorvlugtig uytgespat,
Toen Gideon dat Heir dicht op de hielen zat,
De schrik was algemeen, ja, zelfs de Jooden weeken,
Als zy den krygsklaroen, zoo schielyk hoorden steeken.
Doch 't grootst gedeelte heeft voor Joas zich verklaart,
En dankt de hand, die hem in 't leven heeft gespaart.
Man, Vrouw, en Kind'ren zyn van blydschap opgetogen:
'T omhelst malkanderen, met traanen in hun oogen.
Men vloekt den Afgod Baal, men breekt zyn' Tempel af,
En Mathan is alreeds gewurgt, tot zyne straf.
Gy triomfeert, ô! God der Jooden:
'T is zuiv're waarheid, geen bedrog:
'T is Joas, dien ik zocht te dooden:
Ik ken hem aan zyn wonden noch.
'K zie in de trekken, 'k zie in 't weezen,
En David in zyn stam verreezen,
Die Achabs grootsten vyand was.
Dat hy, om zyn gezag te styven,
Op uw' schynheil'gen raad en daad,
Zyn Grootmoêr niet ontzie te ontlyven,
Gelyk een Offerhand van staat,
Ik ben getroost, den dood te smaaken,
En hoop, in 't uyterst, tot uw straf,
Dat hy, eerlang, uw Wet zal wraaken,
En vallen van uw' Godsdienst af.
Zoo volgt hy 't spoor van zynen Vader,
Zoo krygt ge uw loon, naar uw waardy,
Zoo wreekt hy 't ongelyk, Verrader,
Van Achab, Jezabel en my.
Men leid haar uit, op dat dees plaats, door d'ongebonden
En lasterlyke taal, ontwyd werd, noch geschonden.
Komt, Mannen, volgt haar na, en rukt d'ontmenschte voort;
| |
| |
Wreekt uwe Princen die zoo schand'lyk zyn vermoort.
En zo gy iemand vind; die u wil tegenstreeven,
Dien moet ge, tot zyn straf, ook brengen om het leeven.
| |
Zevende tooneel.
Joas, Jojada, Jozabet, Abner, Rey.
Gy, die d'ontsteltheid ziet van myn bedroeft gemoed,
Wend toch de vloeken van my af, die zy my doet;
Dat zy nooit kleeven op dit zuivere gewissen,
Maak, dat ik liever sterf, als u te willen missen.
Jojada tegens een Leviet.
Men roep' het volk terstond by een, 't welk is verspreid:
Op dat het Joas hulde, en zweer gehoorzaamheid.
Wy zullen midd'lerwyl 't Verbond, dat, God, voor dezen,
Met Jacob heeft gemaakt, en kracht'loos scheen te wezen,
Op nieuw bevestigen, en, met een dankbaar hart,
Hem looven, waar door wy het eind zien onzer smart.
Kom, Abner, leid den Vorst, als 't hoofd der Lyfwachtbende.
| |
Laatste tooneel.
Joas, Jojada, Jozabet, Abner, een Leviet, Rey.
Wy zien dan eindelyk een end van onze elende:
Die goddelooze legt, door 't staal, ter neêr geveld.
'T verdrukt Jerusalem, dus lang ten doel gestelt,
Aan Baals Afgodery en zyne wreede plaagen,
Juicht om haar dood en ziet zich van dat juk ontslagen.
Dank, Hemel? die ons van dit Monster heeft bevryd.
En gy, ô Joas, die nu wettig Koning zyt,
Laat dit geval u tot een leerzaam voorbeeld strekken,
Gy ziet, dat zich geen Vorst Gods gramschap kan onttrekken:
Dat hy om hoog zoo wel een Rechter heeft, als wy,
Die alle onnoz'len wreekt, ten straf der dwing'landy.
| |
| |
Laat ons God danken, pryzen en looven,
Die ons het juk van den hals heeft geschooven,
En Jezabels Dochter ter neder gevelt.
Laat ons God danken, pryzen en looven,
Daar alle onze rampen door zyn verstoven
En Joas, 't zaad Davids ten troon is gestelt.
Al wie met een oprecht gemoed,
In angst, in druk, in tegenspoed,
Gods wet poogt te onderhouwen,
Red hy in 't midden van den Gloed,
Hy maakt het alsem bitter zoet,
Voor die op hem vertrouwen.
ô! Stad! ô! pronkjuweel der steden!
ô! Tempel! daar God aan wil zyn' gebeden,
Verhef u stem ver boven welf en dak,
Baal, die zoo trots zyn hoofd opstak,
Legt eindlyk met den voet getreden.
Gy triomfeert van d'onbesneden.
Laat ons God danken, pryzen en looven,
Die ons het juk van den hals heeft geschooven,
En Jezabels dochter ter neder gevelt.
Laat ons God danken, pryzen en looven,
Daar alle onze rampen door zyn verstooven,
En Joas, 't zaad Davids ten troon is gestelt.
EINDE. |
|
Auteursrechtvrij