De reade bwarre

[p. 5]

Boek 1
Kotaaien

[p. 7]

Haadstik Ien

Easte Haadstik Ien

Ut ydyomatyske vudbûk

1.	Yn ut oanbegjin vie ut vud, en ut vud is bleon en hat ûnder ús venne.
2.	En vij havve syn hearlekhyd oanskôge en ús fertokje litten troch de skjintme fon syn oantlit.
3.	Ut vud is ta ús kómmen yn swietlûdeghyd en mai fluenske stimme, mai getsjótter fon tónge en gelispel fon lippen;
4.	en vij havve ut net fon ús staat en tróchdólge mai vitnisse en kennisse en mai ut prjimkjende êg fon 'e vyshyd,
5.	mar bliinsêg en stokdôf havve vij ut let en set, troaike en treon.
6.	Ut vud dot ta ús kaam yn bedroch en folskens havve vij bejûghaid en behontsjeklapt.
7.	Vij havve ut vud óp 'e troane set en fwar ut fwótstik fon syn setel havve vij knibbele.
8.	Vij havve syn dieden besóngen en yn 'e mwórren fon syn timpel havve vij syn trêften úthaud:
9.	ut vud is ónferoarlek, ónskiedber, ónoergónklek, ónbûûgber, ónfertarber;
10.	ut vud is fêst, jildeg, iveg;
11.	ut vud is net te ómfetsjen, net te grypen, en syn heaskippij kómt gjin ain fon.
12.	Ut vud en syn grauel havve vij ynhelle, ut vud binne vij naiwórke.
13.	Vij havve ús sêde mai vudden, en fon vudden binne vij drónken vurren.
14.	Sa hat de mwantyd ús fûn, lezend yn 'e kwarre fon ús vudden en mai de soere smaak fon vudden yn ús mwóllen.
15.	Nea viisder, nea ferstondeger, havve vij ut ferspaine vud óp 'e nij yn 'e mwólle nómmen, ut mwassege vud, ut soadege vud, ut rônzege vud, ut ferswórre vud.
16.	Lykos un baarg syn ôgóng yt, sa yt en drinkt de minske ut vud dot syn lichem ferliet.
17.	Vudden yt de minske en vudden kwarret de minske út, en hij

[p. 8]

	yt harren óp 'e nij.
18.	Vudden drinkt de minske en vudden swit de minske út, en hij drinkt harren óp 'e nij.
19.	Vont de minske is finzene fon ut vud;
20.	en olles vot yn 'e minske is, is ut vud, en bwótten ut vud is de minske net.

Dusse romon kin beskôge vurre os de parafraze fan ut bóppesteande tekstdeel út ut efongeelje fon Boldgrim neffens de beskrjowing fon Floares mai de Bult.

Opm. 1: Un romon is de ortografyske verjefte fon 'e fonetyske reälysaasje fon rigen fonemen dyt har neffens beskate morfofonologyske vetten, ynherint oan dy taal, óm de meast heldere fonemen ûnder har grûpjerje ta ienheden fon lûûd, plotsain: vudden.

Opm. 2: Ut 'e faiten dot a. un ko mai de tónge ut gês ôfskwórt óm te yten, b. un kikket de tónge ómflapt nai bwótten ta óm un michje te fangen, c. de bij mai de tónge hunnech út 'e blómmen hellet, d. de minske mai syn tónge, beholven him útstekke, ollinne mar vudden maitsje kin, kin elk syn kónklúzjes mar lûkke.

Dusse romon sil bestean út vudden: fize vudden, graue vudden, smwarge vudden, staile vudden, botske vudden, grutte vudden.

Ja-vudden, tankvudden, ontvudden, skelvudden, biedvudden, flókvudden, treastvudden, ta-vudden en vedjerringsvudden sille net mijd vurre.

Dur sil gebrûk makke vurre fon ollerhonde kattegoryen fon vudden: lidvudden, tiidvudden, ferhóringsvudden, betrekleke, persoanleke, besitleke, oanvizende, freegjende, útróppende, ónbeskate, verómvurkjende en vjersydege fwarnamvudden, bynvudden, bijvudden, haadvudden, aigenskipsvudden, útrópvudden en telvudden.

Ut iene vud sil ut oare úthelje, mar ut mwaansvud sil ut jûûnsvud net vêze, vont dur sil fijônskip vêze tusken ut iene en ut oare vud, en tsjin jo vud stjit myn vud.

Dur sil oan ut vud kómmen vurre, ut vud sil net stean litten vurre. Ut vud sil ferdraaid vurre.

Yn dusse romon sil beskreon vurre hût ut vud fon 'e reade bwarre Boldgrim barde ta Grimbold en dêraai ta Floares mai de Bult. Fjiddersoan hût ut vud barde ta Eeltsje Boates Folkertsma, Rintsje Pyter Sybesma, Jon Melles van der Goot en Harrem Bosma, taneamd ‘Módderklauer’. En hût bij ainslûtten ut vud barde ta un fiifjirrege dyt fon un histoarysk stee ut Friesk Fólksliet sóng nait ur krekt yn 'e brûk skyten hie.