Resolutiën van den commandeur en raden van het Fort de Goede Hoop 1652-1662

[p. 155]

Maendagh den 17^en December 1657.

Bij twee distincte brieffkes van d' opperhooffden des schips sloth van Honingen in dese baij buijten de rheede g'anckert vernomen hebbende de bijsondere benodightheden derselver, als oock 't schip arnhem van veele scheepsbehoefftigheden ende victualien etc: vermits derselver lange penible reijse sedert haer vertreck van Bat^a in dato 4 Febr: pass^o tot heden, en dat deselve daeromme wol souden genootsaeckt wesen hier eenige vaderlantse schepen in te wachten; omme daeruijt geprovideert ende van alles na vereijsch g'accommodeert te werden door dien oock arnhem om anckers ende touwen benodight was, offte verdrijvende aen St. Helena de retour vlote aff wachten. Allen 't welcke bij ons overwogen sijnde als oock de nootsaeckelijckheijt van de tijdelijcke overcompste deser 2 costelijcke retourschepen (waer na onse H^rn Meeeters in 't Vaderlandt al langh hebben uijtgesien ende seer verlangende sullen wesen) Item oock dat het langer achterblijven derselver d' E. Comp^e seer costelijck sal vallen ende tot grooten ondienst staet te gedijen, Soo is bij den Raet goetgevonden ende geresolveert alles wat wij bij 't magasijn hebben soo van provisie als andersints de gemelte 2 schepen bij te setten ende alsoo onsselven alhier voor een wijle tot de compste van de Vaderlantse offte Indische schepen in nesceessiteijt te stellen, liever als deselven tot grooten ondienst ende belastinge van d' E. Comp^e daerna op te houden ten eijnde sijluijden te eerder mochten in't lieve Vaderlant aenlangen ende te meer wij oock voor Arnhem een goet nieu touw ende ancker sijn hebbende etc: welcken volgende dan oock verstaen is d' opperhooffden des voorz: schips dese onse resolutie met een lettercken aen te cundigen om hun daerna te mogen richten ende te beter gemoet te sijn etc:

Staende dese vergaderinge is oock navolgende request ingegeven door Mr. Jan Vetterman opperchirurgijn deser fortresse waerbij versoeckt sigh alhier in vrijdom te mogen erneren onder de conditien bij 't selve (hier onder g'insereert) na te lesen, luijdende als te weten

Aen d' E. Heer Jan van Riebeeck Commandeur van 't fort de goede Hoope ende sijn Bijhebbende Raedt.

Geefft reverentelijck te kennen Mr. Jan Vetteman opperchirurgijn als dat hij gaerne wilde vrijman wesen, op volgende conditien, vooreerst dat hij sal wesen vrij chirurgijn van alle de vrije luijden dat deselve niet sullen offte mogen eenige andre meesters emploijere tot haren dienst als de voorschreven Mr. Jan Vetteman, vorders als dat ick sal mogen de vrije tapneringe doen ende daer beneffens vrije taeffel houden voor alle hooge ende laege staets-personen, niemant uijtgesondert, ende vorders alle Negotie drijven koopen ende vercoopen, alles tot mijne welgevallen uijtge-

[p. 156]

sondert Comp^s provisie ende stercken dranck van de scheepen te coopen, sal oock moogen ruijlen van de Hottentoos alles beneffens d' andre vrije luijden, oock mede een stuck lants, om tot thuijnen te gebruijcken, als oock mede dat ick allerhande stercken drancken ende Comp^s provisien van d' E. Comp^e sal cunnen crijgen voor contant gelt en soo veel als ick van noode hebben, vorders dat er met meer als twee herbergiers omtrent 't fort sullen mogen tappen offte droogh gasterije houden, vorders verbinde ick mij voor den tijt van drie jaren tot een proeve, soo het mij dan na de verloopen drie jaren wel aenstaet soo sal ick op deselve conditien noch twaelff achtereenvolgende jaeren vrij man blijven ende dan geen tijt na mijn vrouws 15 jaren meer na te dienen maer in voorgaende opperchirurgijns plaets na 't Patria gesonden worden; maer soo ter contraire naer het expireeren van mijn drie proeff jaren het vrijdom mij niet meer aenstaet, dat dan d. E. Comp^e sal gehouden wesen mij in mijn voorgaende qualiteijt ende selffde gagie naer Bat^a te senden, doch dat mijn drie proeff jaren oock mede tot affcortinge van mijn tijt sal sijn. dit doende etc: was geteijckent

Mr. JAN VETTEMAN.

Welck request geresumeert sijnde, Is goetgevonden den suppliant sijn vrijdom toe te staen. Item dat oock alvoren sigh 15 jaren verbindt, eerst drie jaren sal mogen besoecken ende de vrijdom hem dan langer aenstaende de vordre 12 jaeren hier te continueren, doch binnen de gemelte drie proeff jaren niet toegelaten offte vergundt te worden tot eenigen handel van bestiael etc: met de Hottentoos noch oock gelijck d' andre vrije luijden eenigh landt in eijgendom; maer wel in leeninge om thuijn ende boom vruchten etc: aen te teelen; welck landt na de drie proeff jaren (niet goet vindende langer in vrijdom te leven) weder aen d' E. Comp^e sal moeten overgeven, ende staende de voorsz: drie jaeren sich vorders maer alleen erneeren op sijn gast ende tapneringe voor de gaende ende comende man der passerende scheepen beneffens desselffs chirurgijns hantwerck onder de vrijborgers alhier, sonder dat vooreerst meer vrije chirurgijns beneffens hem hier sullen toegelaten worden soo langh gesien ende gemerckt wordt dat hij 't alleen onder de vrije luijden sal cunnen bliiven waernemen.

Aengaende des suppliants versoeck om na de gemelte drie proeff jaren tot sijn jegenwoordigh opperchirurgijns qualite in Comp's dienst weder aengenomen te worden, is hem mede toegestaen; Edoch niet om dan juijst na Bat^a te gaen; maer gebruijckt te worden daer d' E. Comp^e 't haren believe best gelegen sal comen, mits oocq de manqueerende tijt aen sijn Jegenwoordich verbandt t' enemael mede gehouden sal blijven vol uijt te dienen voor deselve gagie daervan nu is affstaende, doch sijn vrouws verbandt van 15 jaren hier in vrijdom blijvende woonen sal hem 't manque-

[p. 157]

ment sijnes voorgemelten tijts niet gereeckent: maer alsdan toegestaen worden in sijn opperchirurgijns qualite na huijs off India te varen.

Ende wat hij staende sijn vrijdom uijt Comp^s magasijn van noden heefft, tot de ordinaris taeffel ende herberginge der luijden sal hem na den gestelden prijs ende regel contant worden vercocht, ende wijders onderworpen wesen alle soodanige Ordonnantie als rede voor de vrije luijden sijn gestelt ende namaels door ons offte onse hooge overicheijt ende Heeren principalen, noch souden mogen gestelt offte beraemt ende uijtgegeven worden.

Aldus gedaen ende geresolveert In't fort de goede Hoope ten dage ende Jare als boven.

JOHAN van RIEBEECK 1657.

ROELOFF de MAN

JAN van HERWERDEN 1657.

ABRAHAM GABBEMA Secrets. 1657.