Resolutiën van den commandeur en raden van het Fort de Goede Hoop 1652-1662

Saterdagh den 29^en Januarij 1656.

Alsoo 't onse H^rn Majores d' Ed: Bewinthebberen van de generaele Nederlantsche g'octroijeerde Oost Indische Comp^e tot derselver vrij grooten last ende costen geliefft heefft dese plaetse te laten fortificeren ende in possessie te nemen, ten eijnde deselve mochte werden gebracht tot bequame culture ende aenqueeck van bestiael principael: ende expresselijck omme 't volcq van haer Ed: passerende scheepen alhier behoorlijck te laten ververschen ende van water te versien, Invoughen d' opperhooffden van deselve wel expresselijck op seeckere penen hebben g'ordonneert, dese plaetse ten voorsz: eijnde in hare uijt ende 't huijreijsen aen te doen, sonder die verbij te lopen Ende Ingevolge ons oock gelast tot conservatie van voorsz: hare dienaren gesontheijt alle siecken die niet bequaem sullen bevonden worden voorts te varen van de schepen hier te houden ter tijt deselve tot hare vorige gesontheijt sullen wesen gereconvaliseert omme dan met de volgende schepen 't elckens weder voorts na India gesonden te worden gelijck sedert eenigen tijt herwaerts als voor ende oock op de gem^te ordre is in observance gebracht.

Edoch na dien voor die luijden tot noch toe geen heele goede gelegentheijt van huijsinge was om de siecken bequamelijk te

[p. 89]

logeren, Ende dat daertoe nu een fraij sieckenhuis met een steene muijr aen d' een sijde buijten 't fort voor in 't hoornwerck bequaem is gemaeckt, daer deselve nu behoorl: cunnen worden g'accomodeert van slaep en rust plaetsen etc^a ende dat vermits de lange reijsen van sommige schepen principael: uijt 't Vaderlant hier doorgaens veele siecken ende Impotente soe matrosen als soldaten worden aengebracht die al te malen met haer eijgen schepen telckens niet wel weder voorts cunnen wegh varen, Invougen wij doorgaens wel met 60 70 a 80 sodanige Impotente ende oock altemits wel meer cff min overhoop blijven belast, over welcke tot derselver behoorl: tractement door manquement voorsz: noch noijt de behoorlijcke nootwendige ende vereijssende ordre en is cunnen worden onderhouden:-

Soo ist nademael Jegenwoordigh een bequame gelegentheijt off sieckenhuijs gelijck geseijt voor deselve is gemaeckt dat wij na d' ordre ende vaderlijcke sorge onser H^rn M^rs meede ter herte nemen na nodige conservatie van soodanige scheurbuijckige ende siecke luijden voorsz: na overlegh van saecken oorbaer hebben geacht daarop wat nader ordre te ramen, ten eijnde voor deselve oock de behoorlijke sorge gedragen ende 't vereijssende gemack ende gerack gedaen mochte worden, ende derhalven goet gevonden over gemelten sieckenhuijs te stellen 3 gequalificeerde personen als regenten omme alle morgen ende avonden te doen de behoorl: visite als namentl:

Den siekentrooster deser fortresse ommo met eenen oock sijnen dienst met goede vermaningen ende de gewoonl: gebeden voor deselve te presteren:-

Den opperchirurgijn om met eenen sijn patientien dan ook te bedienen ende

Den sergeant van 't Fort hebbende d' opsight over alle 't volcq van de gemeene wercken, als de militie ende dierhalven best wetende off er eenige luije gasten mogen onder schuijlen:-

Welcke voorhaelde gecommitteerde van hare doende visite alle morgen ende avonden sullen doen behoorl: rapport aan den Commandeur deser fotresee opdat dese ordre in geen versuijm en come te vervallen mitsgaders den cock van des Commendeurs tafel oock 'telckens laten aenseggen voor hoeveel siecken dagelijcx ijts bijsonders sal dienen claer gemaakt die daerop dan sal hebben te passen soo wel als op des Commandeurs tafels eost, mitsgaders den onderbarbier omme die cost voor de siecken van voorhaelde cock te halen en na behooren om te delen, opdat die 't noodigh hebben haer behoorlijck deegh moet worden gedaen. ende niemant van de benodighde in 't alderminste te cort en geschiedde.

Boven allen 't welcke de gem^e regenten siende off ijts bijsonders op des commandeurs tafel comende oock sullen hebben den commandeur (daer doch meede tafel gasten van sijn) te helpen gedencken voor de swackste van sulcx delicaets offte andersints ijts meede

[p. 90]

mach worden versorght opdat den crancken doch te meerder verquickinge moge geschieden ende wes meer bevonden sal worden tot der siecken opcompste ende gesontheijt te vereijsschen:-

Sullen derhalven boven de siecken van de schepen in voorhaelde sieckenhuijs ook gehouden sijn haer te begeven alle die van dit guarnisoen onbequaem off te swack bevonden worden om tocht, wacht, offte andere Comp^s dienst waer te te nemen, sonder in de Corps du guarde offte elders te mogen gaen offte leggen:-

Doch dewijle somtijts wel eenige luije gasten onder schijn van d' een off d' ander sieckte om de leckernijen &c wel mede souden in voorsz: sieckenhuijs soecken te comen ende Comp^s dienst alsoo verlatende, aldaer haer gansche verbant uijt te leggen, soo en sal om sulcx te prevenieren niemant daerinne mogen worden g'admitteert als met consent van voorsz: regenten welcke daer van oock 't elckens sullen doen rapport aen den Commandeur voorsz:-

Ende sullen de gem^e siecken met de slaepplaetsen haer van de voorsz: regenten wordende aengewesen moeten te vreden sijn sonder tegen deselve eenige d' alderminste oppositie te thoonen op arbitrale correctie:-

Welcke regenten oock sullen sorge dragen dat behoorl: ordre blijve in 't suijveren ende schoon houden van het voorsz: siekenhuijs tot voorcomen van alle Infectie door morsserije off ander vuijligheijt te ontstaen - derhalven niemant sijn water maken offte gevoegh sal doen als ter plaetse daertoe g'ordonneert:-

Ende opdat de siecken doch haer behoorl: stilligheijt ende ruste souden mogen hebben, soo sal sigh niemant vervorderen eenigh geraes, gesingh gespeel, droncken drincken, vloecken, sweren, off eenigh diergelijcke aen te rechten op arbitrale correctie:-

Als het teecken om 't eeten gedaen wort sullen de siecken hun ijder op haer g'ordonneerde plaetse vervougen, als mede wanneer des morgens ende 's avonts door de gemelte regenten de visite sal worden gedaen offte oock het gebet, daer sigh niemant sal maecken van te absenteren:-

Ende sullen haer aengaende spijs ende dranck reguleeren na d' ordre van den chirurgijn met communicatie der voorsz: regenten te prescriberen; ende opdat sulcx te beter mach worden achtervolght; ende opdat sulcx te beter mach worden achtervolgt, sal niemant eenige snoeperije off andere spijse binnen 't voorsz: sieckenhuijs brengen als met consent van deselve regenten ende vooral geen stercken dranck off taback die der gansch niet gedroncken off gesogen sal mogen worden op verbeurte van deselve ende arbitrale correctie:-

Sijnde op gelijcke pene den siecken in 't sieckenhuijs oock verboden haer voorgestelde cost te vermorssen, wegh werpen offte andersints te misbruijcken:-

Op allen 't welcken den voorsz: regenten gecommandeert blijven na haer uijterste vermogen te letten opdat de siecken in

[p. 91]

hun behoefftigheden geen het minste gebreck offte discommodatie en comen te lijden.

Ende alsoo deselve bij ervarentheijt sullen ondervinden wat desen aengaende meer offte anders sal dienen gedaan, soo sullen sijl: den commandeur sulcx dagelijck bekent maecken om daer op dan sodanige nader off beter ordre te stellen als bevonden sal worden te behoren.

Aldus gedaen, geresolveert ende g'arresteert In't Fort de goede Hope ten dage ende Jare als boven.

JOHAN van RIEBEECK 1656

JAN van HARWDARDEN 1656.

R. de MAN. Secrets:

(N.B. Hier volgt het zelfde gebed dat het boek opent -)