|
| |
[1662]
Primo January 1662
en drie volgende dagen, ten dien fine stil gelegen.
| |
5 dito
vermits de vordere hier gelegene met haer op gisteren opgebroocken ende noch rughwaerts sijn getrocken, deselve weder vervolght, en quamen doen weder aen haer crael, dicht aen de meergemelte Oliphantsrivier leggende, daer wij verbleven.
'T landt geheel sant-, steen- ende clipachtigh.
| |
6 dito,
tegen den avont eenige voorsz. Chariguripuas ontboden, die (soo wij verstonden) van de Namaquas waeren gecomen, sijnde diegene daer den meergemelte capiteyn ons den 23 December anno passado aff geseyt had, welcke ons berichten, naer scherpe ondervragingh, dat deselve Namaquas met haere capiteyn, soo haest de mane geeindight ofte naer haer seggen doot soude wesen, alsdan hier soude sijn. Ende aengesien 't selve alsoo noch wel 10 a 12 dagen soude aenlopen oordeelden (insonderheyt omdat onse bijhebbende provisie sulcx niet was toelaetende) niet gedienstich daer langer naer te wachten, maer ons op morgen weder op reys te begeven dienvolgende
| |
7 dito
des morgens met 't beginnen van den dag ons op reys begeven, quamen doen weder in die schoone valey, daer wij den 9 December anno passado yts verbleven, nochmaels (doordien in een corten tijt aen geen ander water was te becomen) gerust, ende nae een weynigh verblijvingh vervolgende de voorsz. cours noch rijckelijck 3 uyren, sijnde doen aen de rivier, daer wij den 8 December voorsz. des nachts verbleven, weder onse nachtrust genomen.
| |
| |
| |
8 en 9 dito
zetten wij de reis voort.
| |
10 dito,
over het purgeren van den sergeant, alsoo hij sigh niet wel en was gevoelende, des voormiddachs stil gelegen; derhalven des achternoens ons weder op reys begeven, quamen ter plaetse, daar wij den 7 December voorsz. smorgens vroeg van daen trocken, ende onser alhier gelatene mede compie in goede gesontheyt, doch onder alle eenen genoemt Laurens Jansz. geheel sieck ende swack bevinden, ende naer haer seggen bijnae 3 weecken bed offte coylegerigh geweest te sijn, doch verhopende, met de hulpe van Godt almachtigh, hem haest weder op de been te helpen, over sulcx des nachts aldaer verbleven.
| |
Van den 11 dito
stil gelegen tot
| |
den 24 dito,
ende van meninge (doordien de voorsz. siecke nu een weynig sterkte weder heeft becomen, en de sigh wel gedisponeert voelende) ons morgen weder op reys te begeven.
| |
25 dito,
smorgens vroegh ons weder op reys begevende, quamen ter plaetse daer wij den 3 December des nachts aldaer verbleven; in welcke ons quam besoecken den langh naer gewachten capiteyn, die onder andre seyde als nu van de Namaquas gecomen te sijn, ende tot antwoort te dienen dat hij niet soude aft connen comen.
| |
26 dito,
weder des smorgens vroegh als voorsz. vervolghde onse voorsz. laetste gegane cours en quamen ter plaetse, daer wij den 2 December verbleven, dien nacht nochmaels verbleven.
| |
27 dito,
(over het purgeren van den voorgemelde Laurens Jansz. alsoo sijne dispositie noch niet al te wel en was) stil gelegen.
| |
28 dito,
quamen ter plaetse, daer wij primo December onse nachtrust namen, alwaar wij yets rusten, ende nae een weynigh vertoevingh, hebben weder opge- | |
| |
packt, quamen aan neffens een spruyt der gemelte Oliphantsrivier daer wij des nachts verbleven.
| |
29 dito,
smorgens vervolghden onse laetste gepasseerde cours.
| |
30 dito,
ter cause als op den 27 dezer, weder stil gelegen.
| |
Ultimo dito,
namen onse cours W. gaende alsoo naer ende over 't geberchte, dat wij den 30 November overgecomen waeren; quamen ter plaetse, daer wij den 30 9ber voorsz. des morgens vroegh van daen trocken, alwaer wij rusten, ende naerdat het heetste van den dach een weynigh gepasseert was, namen onse cours Z., quamen ter plaetse daer wij den 28 November onse nachtrust namen, weder des nachts aldaer verbleven.
| |
Primo February,
des morgens weder als voorsz. vervolgde onse laetste genomene cours, alwaer wij vermits den gedurigen regen 't vorder van den dach moeten verblijven; sijnde hier een weynigh water.
Na de voorgaende dagen de reys voortgezet te hebben, verbleven wij den nacht van den 5 dito aen de cleyne berghrivier.
| |
6 dito
des voormiddachs vermits de swack- ende vermoeyheyt onser beesten stil gelegen, begaven wij ons des achternoens weder op reys en quamen aen de groote berghrivier, daer wij des nachts aen d' overseyde verbleven.
| |
7 dito
weder ter cause als op den 27 January stil gelegen.
| |
8 dito
's morgens vroegh met het krieken van den dagh ons weder op reyse begeven, quamen wij aen de clooff van Riebeeckx voorsz. casteel, daer wij (als een weynigh water vernemende) yets rusten, ende naedat het heetste van den dach gepasseert was, gingen wij, naedat wij over voorsz. clooff gepasseert waeren,
| |
| |
1 uyr N.W., sijnde doen ter plaetse, daer wij den 20 November yets rusten, alwaer wij des nachts verbleven.
| |
9 dito,
des morgens weder als voren, naemen de cours Z.W. ten Z., quamen wij ter plaetse, daer wij op den 19 November des nachts verbleven, alwaer wij (sonder eenigh water te vernemen) uytrusten, ende naer een weynigh verblijff sijn weder voortgegaen, bevonden doen te sijn ter plaetse, daer wij den 18 November geslapen hadden, alwaer wij weder ons nachtrust namen.
| |
10 dito
weder des morgens vroegh ons op reys begeven, quamen weder ter plaetse daer wij den 17 November des nachts verbleven, alwaer wij (sonder als op den 9 deser) ons een weynigh nederstelden, ende nae yts vertoevingh hervatten wij de reis en quamen aen de mosselbanck, daer wij des nachts verbleven.
| |
11 dito
des voormiddachs alhier stil gelegen, derhalven des achternoens ons op reys begeven, quamen wij ter plaetse, daer wij den 16 November des nachts verbleven, alwaer wij weder onse verblijff- ende rustplaetse naemen.
| |
12 dito,
des morgens vroegh begaven ons weder op reys, quamen wij tusschen de Tijgersbergh ende ter plaetse, daer wij den 15 November des nachts verbleven, alwaer wij yts rusten, ende naedat de son sijn grootste cracht betoont hadde, quamen wij weder aen de Zoutrivier ende ter plaetse, daer wij met dese onse journaele begin genomen hebben, danckende derhalven de Almogende voor sijne genaede aen ons bewesen. Amen.
Heden was oock 't vrijmans vaertuygh van 't Dasseneylandt vol eyeren ende vis, met het schip Amersfoort aen comen seylen, en een van haerluyden op dito
| |
| |
schip in 't opseylen hadde sigh als loots laeten gebruycken, mitsgaders veel gerieff ende accommodatie aen dito schip gedaen, volgens oock verclaringe van d'opperhooffden selffs, sulcx haerluyden residentie somtijts tot dienst van d'Ed. Compie voor de schepen daer al fray te pas compt.
Ende is op dato mede affscheyt gegeven aen d' opperhooffden van 't schip Malacca, ende geintregeert de brieven ende pampieren aen haer Ed. tot Batavia, om derwaerts met d' eerste goede wint te vertrecken, drijvende noch desen avondt ten dien eynde van de rhee ende
| |
den 14 dito
's morgens de Z.Z. oostewint moy stijff deurcoelende, raeckten daermede fray t' zee; d'Almogende geleyde haer in salvo.
| |
Den 15 en 16 dito
is bovengemelte vrijmansvaertuygh weder nae 't Dasseneylandt vertrocken, medenemende voor 't Robbeneylant empassant wat cost voor Compies verckens ende navolgende brieffken geschreven:
| |
Aen Jan Sacharias aldaer,
luydende als te weten:
Alsoo ons de vrije luyden weten te seggen, dat ghij toegeroepen had cost van noden te hebben voor de jonge biggen ende zuygende zogen, soo wort u bij desen ½ legger vol affval van gerst, meel enz. ende andere dingen daertoe gesonden; laet het nae den oirbaer wel gebruycken. Ende maeckt jegenwoordigh gestadigh wel uyt te sien ende te passen op de seynen voor de retourschepen uyt India, alsoo die alle uyr jegenwoordigh te gemoet worden gesien, ende haer
| |
| |
daer op sullen verlaten, daerom past gau op ende blijft Gode bevolen ende gegroet van
Ul. goede vrunt
(Was geteyckent) Jan van Riebeeck.
In 't fort de Goede Hope, den 16 Feb. 1662.
Soo is oock heden genomen navolgende resolutie over de thuys gecomen lantreysers, te weten:
| |
Donderdagh den 16 February 1662.
Alhoewel den sergeant Pieter Everaerts dese mael vrij verder als de vorige tochten 't lant ingetogen, bij de verleden jaer opgevondene Namaquas niet heeft cunnen comen, wat debvoirən daeromme heeft aenaengewent, vermits deselve van dees sijde des Oliphantsrivier seer verre wegh getrocken waren over eene groote spatie dor, sout en sanderigh lant, dat jegenwoordigh in de drooge tijt door manquement van versch water onmogelijck was over te reysen, hoewel se beloofft hadden haer omtrent 60 mijlen van hier d' onse te gemoet te comen, sulcx 't selve bij ander gelegentheyt sal moeten waergenomen worden, - Soo is omme de liefthebbers daertoe lustigh te houden, verstaen, de belofften, op haer uyttocht aen denselven gedaen, echter evenwel te voldoen, sijnde naementlijck dat het opperhoofft den sergeant voorsz. staende dese tocht sou dubbelde gagie winnen, en d' andere oock dubbelde, van den dagh aff dat se langer uytbleven als se geprovideert waren, ende alsoo dan maer voor 1⅔ maent geprovideert hebben cunnen worden ende 3 maenden, sijnde 1⅓ maent daerboven, sijn uytgeweest, is verstaen haer die 1⅓ maent gagie in contant e voldoen, ende oock haer te goet gehouden ransoen
| |
| |
brandewijn in gelt, nae de prijs als 't bij de Compie uyt 't magasijn vercocht wort, opdat sij niet al te veel in debaucheren souden etc.
Aldus gedaen ende geresolveert in 't fort de Goede Hope, ten dage en jaere als boven.
(Geteyckent) Jan van Riebeeck.
Roeloff de Man.
Abraham Gabbema.
Hendrick Lacus, Secrets.
| |
N. maen den 17 en 18 dito
sijn noch gehandelt gister van de Saldanhars 6 beestjens ende 4 schaepjens.
| |
Den 20 dito
sijn d' opperhooffden van 't schip Amersfoort gegeven haer affscheyt, ende geintregeert de brieven ende pampieren gedirigeert aen d'Ed. Heer Gouverneur-Generael ende d'Ed. Heeren Raden van India, omme daermede met den eersten goeden wint haer reyse te vervolgen nae Batavia.
| |
Den 21 dito
is voorsz. schip des middachs onder zeyl gegaen ende tusschen 't Robbeneylant ende de overwal heen fray buyten in zee geraeckt met 328 coppen; d'Almogende verleene deselve een spoedige ende geluckige behouden reyse.
| |
Den 23 en 24
dito sijn heden geruylt 5 beestjens ende 10 schapen van de Saldanhars, welckers oversten Oedasoa den Commandeur met eenen mede was comen besoecken ende seggen, dat hij seer verblijt was ons volcq soo wel uyt 't landt geretourneert was: sij hadden nu al soo naebij geweest, dat hij niet en dachte off souden niet alleen de Namaquas maer oock meer andere volckeren opgevonden hebben, soowel die aen dees sijde als die aen d' oversijde van de groote revier bij Vigity Magna leggen, en als se die overgecomen waren geweest, seyde hij, dat se het daer overal vol
| |
| |
vaste plaetsen ende volcq souden gevonden hebben, als namentlijck de Brigondj, Chory-Eyquas, dat is te seggen Goutvolcq, want Chory is gout ende Eyqua is volcq, item de Cumissoquas; off dit nu volcq van Cumissa, in Linschotens caert wat noordelijcker op voorsz. revier als Vigitjmagna leggende, sal sijn, valt te gissen, ende wiste hij wijders oock te spreecken van een groote binnenzee, bij d' onse gevonden, die rontsom in 't landt besloten is, ende oock dat de voorsz. rivier bij Vigitj Magna der Hottentoos ende het ander volcq haer landt van den anderen scheyde, sulcx dat alle die aen dese sijde zuytwaerts van die rivier wonen Hottentoosgeslacht was, en aen d' over swarte volcq, gelijck onse Angoolse ende Guinese slaven, die oock een groot Heer onderdanigh waeren, welck noyt uyt sijn huys (veel grooter als 't onse weysende) gingh off wierd van menichte tot staet etc. gevolcht; maer sij Hottentoos hadden sulcken gesach niet onder de haere. Wiste oock te seggen van strijtbare vrouwen met eene borst die desen Heer souden hebben, ende dat dito vrouwen, haer zoontjes baerende, datelijck bij de mans moesten beschicken ende maer de dochterkens bij haer houden, om in strijtbaerheyt mede op te trecken, ende dese vrouwen souden voorsz. Heer nae sijn seggen gedurig overal in actie van oorloge houden, daer hij die met sijn naebuyren ende tegenstrevige onderdanen mochte hebben. Hoe verre dit ende van steene huysen met koemest ende kley opgemetselt, daer hij oock van spreeckt, te geloven valt, is te hopen metter tijt voor d'Ed. Compie sal worden ontdeckt.
Ondertusschen comen ons de Caepmans clagen, dat Oedasoa haer weder hier van daen doet gaen, ende drijght haer te willen ruyneren, sijnde daeromme met haer huysen ende vee heel comen wijcken binnen onse
| |
| |
ruyter- ende andere wachten in, ende versoeckende derhalven oock onse beschuttinge etc. Ende nademael dat de Caepmans haer beesten daerbinnen een dach 3 a 4 sullen affeeten al het graen voor Compies ende der vrije luyden bestiael, tegen dese drooge tijt gereserveert, is haer aengesecht, dat se nootsaeckelijck moeten van daer vertrecken, off dat anders, haere beesten ons gras affweyende, onse beesten van honger souden comen in 't velt te sterven etc. Sij daertegen baden, dat men haer wilde onder bescherminge nemen, off souden altemalen niet alleen beroofft van haer bestiael, maer oock t' eenemael onder slaverney van de Saldanhars raecken, ende wouden dan noch liever haer bestiael en haer selffs aen ons overgeven als aen de Saldanhars, alsoo deselve tyrannigh met haer souden te werek gaen etc.
| |
Den 24 dito
is den Commandeur Riebeecq met al de paerden, die men eenichsints bereyde coste, 21 sterck, heel vroegh selfs met den sergeant bij hem, daerop eens na de voorsz. Caepmans gereden, vindende deselve tegen de voet van den Bosheuvel binnen Compies begrepen cirkel, geconjugeert met de Gorachouquas off tabacqdieven gelegert, in 4 negerijen, te samen 104 al groote huysen met tacken beschampt, elck huys ten minste op 20 zielen, soo mans, vrouwen als kinderen, die alle den voorsz. Commandeur aencomende met vreuchden schenen te willen omhelsen, latende eenige matten met staken oprechten, daer hij voor de zon onder soude sitten off staen, als wanneer den oversten van de Caepmans, den ouden vetten Gogosoa met sijn zoon Osinghkimma ende die van de Gorachouquas Coro met sijn broeders ende alle haere outsten voor de paerden in 't velt quamen nedersitten, waeronder Doman voor de Caepmans ende Herry voor de Gorachouquas 't woort deden; doch Herry princi- | |
| |
pael van haer allen daer geroepen ende in den rangh van den oversten ende haere outsten nedergeset sijnde, orateerde generalijk, ende stelden voor, hoe dat de gemelte oversten etc. gaeren aen 't fort gecomen hadden, om den Commandeur te spreecken, doch door de dwinglantse dreygingen van de Saldanhars hadden haer niet derven van huys begeven, maer al haer volcq te samen getrocken, om hun selffs sooveel mogelijck te beschermen, ende alsoo haer tegen de Saldanhars niet sterck genoegh kenden, waeren sij onder ons beschut comen wijcken, biddende den Commandeur haer aldaer te willen dulden, ende als 't er op aencomt off wanneer haer de Saldanhars binnen Compies palen quamen aengrijpen, dat men haer aldaer dan wilde met de ruyterwachten deffenderen ende helpen.
Den Commandeur daerop seyde, dewijl hij gister hadde gesien de heersche bejegeningh van Oedaeoa aen haer gedaen, als haer van 't fort ende van al de Hollanders wegh nae huys jagende etc. ende dies wel gissende haer benaude staet, als dat se dierhalven niet dorsten van huys comen etc., soo was den Commandeur nu selffs in persoon eens bij haer gecomen, om haerluyden het voorstel van laest noch eens in memorie te brengen, namentlijck, indien sij costen resolveren ende vast beloven ende presteren voor yder schip, datter aenquam, te leveren 10 beesten ende 10 schapen, 't welck in een jaer voor 30 schepen gerekent van elcq maer 300 stucx soude wesen, mitsgaders yder huys maer 3 van elcq in mangelinge tegen soodanige coopmanschappen, als sij daervoor souden willen off begeren, dat dan van dese jegenwoordige uyre aff onse bescherminge voor haer gereet stont, ende voortaen haer alle binnenpaden over ende weer tot ons souden opengestelt worden; doch des niet, quam het d'Ed. Compie soo ongelegen, vermits haer bestiael al 't gras
| |
| |
affweyden, dat den Commandeur dan liever sagh, dat se van daer ten eersten opbraecken, eer hij noch van haer affscheyde, als dat se daer langer souden blijven, haer wijders seggende, hoe sij soo mal waeren altijt die heerschende quellingh en ongerustheyt van Oedasoa te lijden, dewijl om 't voorgestelde bestiael niet tot tribuyt, maer in mangelinge tsgen coopmanschappen, onse bescherminge tot haerluyden groote gerustheyt soo gereet stont, ende daer se voor de coopmanschappen tegen bestiael in mangelinge te ontfangen, van de Chainouquas haere goede vrunden oock weder ander ende veel meer costen ruylen als sij ons souden hebben te leveren, ende alsoo metter tijt veel rijcker als uyt haeren aenteelt alleen van bestiael te worden. Welcke pit van saken haer wat duydelijck ingescherpt wierd en door Herry als orator overluyt voorgedragen wesende, seyden de voorsz. oversten nae een weynigh mommelens onder malcander, dat se met al haere outsten souden spreecken, staende op ende gingen in haer huysen, gaende een out patriot aen yder leger vooruyt, roepende, dat se bij Choro en sijn huys souden bij den ander comen horen ende helpen beraden, wat haer in dese jegenwoordige tijden te doen stont etc., versoeckende den Commandeur daer in 't velt soolangh te willen vertouven. 'T welck denselven deede ende haer wel 4 uyren langh op 't paert sittende uytwachtende; nae welcke tijt sijluyden ende Herry met noch wat ruymdte marscheerde van het gemeen, dat rontsom liep, gingen weder als te vooren voor de paerden nedersitten met alle haere principaelste omtrent wel 100 sterck, ende Herry bijnae noch wel een uyr langh redevoerende, dan tegen d' eene dan tegen de andere, ende overleggende 't getal van bestiael dat geeyscht wierd etc., seyde hij eyndelijck: Commandeur om beesten te
leveren juyst telckens als er schepen aen- | |
| |
comen, souden sonder schade van den aenteelt niet cunnen vallen, maer sij hadden onder malcander verdragen een seecker getal 's jaers, ende was van elck volcq uytgestuyrt om yder haer cote bijeen te halen, ende dan den Commandeur te laten sien, hoe hem dat soude aenstaen. Ende nadien het avont soude worden, eer se die bijeen hadden, soo gelieffde den Commandeur om niet bij doncker thuys te comen, maer nae huys te gaen, ende een corporael van d' adelborsten, Pieter Cruythoft, Compies boumeester daer op 't landt dichbij haer wonende, morgen ochtent vroegh aen haere legers te senden, om dan de binnenpaden langhs met dat bestiael ende oversten aen 't fort te comen, ende het den Commandeur aldaer te verthoonen, mitsgaders met eenen met haerluyden dan nader te spreecken, versoeckende ondertusschen aen de ruyterwachters ordre mochte gegeven worden, dewijl sij aen 't fort souden sijn, wat op haer legers te passen, 't welck geschiede, alsoo 't voor d'Ed. Compie oock niet voorderlijck wort ingesien, dat den Saldanhars t' eenemael over dese luyden soude heerscher worden, dewijl noch moedigh is, ende dan wel soo stout souden worden, dat hij de Chainouquas onse beste handelaers ende de Caepmans ende Gorachouquas goede vrunden van ons soude derven affhouden etc.
Nae 't welck den Commandeur dan nae 't fort kerende ende omtrent 5 uyren daer comende sag men een Hollants schip onder de wal, 't welck vermits een schielijcq opcomende stijve Z.Z. Ooste wint de rechte Rhee niet cunnende vatten, weynigh daer buyten met den doncker ten ancker quam.
Heden hadden de Saldanhars een kalff met 7 schapen aengebracht, die haer aff gehandelt ende 't ordinaire tractement aengedaen sijn.
| |
Den 25 dito,
smorgens hield' voorsz. Z.Z. Oostewint
| |
| |
noch even hart aen ende quamen ondertusschen den overste van de Caepmans ende Gorachouquas aen 't fort, met maer 14 beesten ende 11 schapen, seggende voor eerst niet meer te cunnen missen, ende haerluyden daarop geantwoort sijnde, dat men om soo een cleyn genot noch tegen coopmanschappen etc. niet en coste soo een capitaele sake van haer in bescherminge te nemen aennemen, sij daerop dat se altemet wat soude geven, ende wij weder, dat wij op 't haere soo wel moeste staet cunnen maeken, als wij vast souden staen voor 't onse, sijn eyndelijck de voorsz. beesten en schapen oock maer refuys sijnde van haer geruylt, ende de soecken op vorigen stant gebleven, mitsgaders sijluyden nae gaet onthael ende tractement weder vertrocken, met versoeck dat se onse weyden doch wilden verlaten, op dat ons bestiael van geen honger en quame te sterven. Sijluyden daertegen allegeerden, dat se niet en dorsten, omdat haer de Saldanhars dan souden op den hals vallen, staende seer hard daerop, dat wij met haer tegen de Saldanhars behoorden den oorlogh aen te vangen; wij daer tegen repliceerden geensins de meningh te sijn met yemant ter werelt oorlogh te beginnen, maer vruntschap te onderhouden met die wijse hadden ende te maecken met die wij niet en kenden, ende sulcx haerluyden maer in bescherminge souden aennemen voor die haer souden willen op onse liemiten beschadigen, ende dat wanneer sij ons wat meer bestiael costen leveren, wij ons dan souden cunnen getroosten, dat sij onse weyden gebruycken, anders was daer toe soo niet te resolveren, willende ons liever met haer saecken niet bemoeyen. Waercp sij dan nae genoten brandewijn en eeten etc. weder met ons convoy sijn vertrocken, willende den Commandeur nader comen spreecken, die haer seyde daertoe altijt bereyt te
| |
| |
wesen, als 't haer maer belieffde, ende sochte maer fraye saken tot hun eygen voordeel ende gerustheyt met haer aen te gaen ende soo voorts.
'Snamiddachs compt voorsz. fluytje ter Rheede sijnde de Zeeridder met rijs ende andere nootwendigheden voor de Caep van Batavia geseylt den 17 November 1661 passado daerop schipper Jan Foran ende ondercoopman Johannes Barentsz. van der Veer, sterck in alles 32 coppen waervan 2 overleden, ende hadden in de straet Sunda bejegent 't schip de Paerl ende Klaverskercken, als oock 2 Engelse schepen, gemonteert wel met 36 't eene ende 't ander met 30 stucken tenderende nae Bantam, ende op 't eene capiteyn Duttem, die voor Gouverneur op Pouloron nae Banda soude gaen, voor d'Engelse, bij hem sijnde oock eenen Vincent Romeyn als coopman voor desen d'Ed. Compie, meede gelijcq capiteyn Duttem meer gedient hebbende ende voor bouckhouder over 2 jaren met 't jacht Erasmus nae 't Vaderlant voor de Rotterdamse camer t' huys gevaren sijnde.
Bij het schrijven van Haer Ed. uyt Batavia met dit fluytje vooraff bekomen, cregen onder anderen advys, dat d'eerste besendingh van de retourvloot soude bestaen in 7 schepen, d'Almogende wil deselve haest behouden dese ververschplaetse aentreffen.
Ende alsoo de reyse van dit scheepjen de Zeeridder dus lange geduyrt heeft, dat wij jegenwoordigh alle ogenblicq selfs de retour vlote in 't gemoet sien, soo is den schipper last gegeven, dat sigh ten eersten van water sal versien ende prepareren, om morgen avont off overmorgen ochtent ten langhsten noch nae buyfen te gaen cruyssen op de gemelte vlote met onse brieven van advertentie etc. waertoe 't selve bij haer Ed. voor aff gesonden is, om eerst ontlast ende weder geballast te mogen worden, 't welck nu om de tijtspillinge ten
| |
| |
insichte boven gemelt niet can geschieden, maar met sijn volle ladingh daerop uyt moet, laetende met ons vaertuygh daer empassant, dewijl sij water haelen, soo veel rijs uytslepen als geschieden can.
| |
Sondagh 26 dito,
smorgens seer fray lieffelijck weer gingh voorhaelde werck te beter sijn gangh.
| |
Den 27 dito,
om 't insgelijcke moy weershalven, vermits daerdoor de Zeeridder soo veel water in creegen, dat desen namiddach noch sijn affscheyt gegeven is, om buyten in 't gesicht van 't lant te cruyssen op de gemelte retourvloote, met brieven van advertentie van den goeden toestant etc. alhier, aen d'Ed. Admirael ende d'opperhooffden van de schepen derselver vlote, conform de memorie tot ordre d'opperhooffden ter hant gesteld, ende onder dato van gister in Caepse brieffbouck geinsereert.
| |
Primo Meert,
betrocken noordelijcke lucht, daer 't Zeeriddertjen mede onderstont om nae buyten te lopen.
| |
Den 2 dito
stille variable luchjens, talmde 't voorsz. scheepjen ten gemelte fine al voort, totdat hij eyndelijck buyten quam; d'Almogende wil hem de retourvlote haest laeten ontmoeten ende met deselve binnen geleyden.
Heden is den baes hovenier (een expertman in sijn thuynsaecken) van een seer corte sieckte overleden, genaemt Jacob Huybertsz. van Rosendael, achterlatende een bedroeffde onbemiddelde weduwe met 2 kinderen ende van noch een swanger gaende.
Is derhalven den bogardier Harman Gresnich van Uytrecht, goede preuve in Compies bogaerd ende andere plantagies achter den Taeffelbergh etc. gegeven en een wacker jonghman, sijnde 6 jaer hier gemoreert en van nuchter ende sorghvuldige comportementen
| |
| |
bevonden, van daer geroepen ende alhier het groote werck van den voorsz. Rosendael overgegeven, onder beloffte van de vereyschende verbetering etc. na bewesen suffisantie, want nu tegen de retourvlote uyt India ende winterschepen uyt Patria cort over hoop comende, om die wel te accommoderen, sijn hoochste proeffstuck sal hebben aff te staen etc.
| |
Volle maen 4 dito
is van den avont een zeyl onder wal gesien, doch sal 't cruyssende Zeeridderken wesen.
| |
Sondagh 5 dito
sag men in de schemeravont een schielijcken brant opgaen in 't France vrack de Mareschal, des ten eersten om te lessen een sloep vol volcq met brantemmers etc. derwaerts gesonden wierd, maer eer sij daer quamen, was den brant van voren met de Z.Z. ooste wint al soodanigh naer achteren gedreven ende 't gansche vrack sulcx in den brant geraeckt, datter geen bijcomen, veel min lessen aen was, sulcx in corten tijt tot heel schier op de gront, omdat oock juist laegh water was, affbrandde, niet recht wetende hoe den brant daer ingecomen was: off door Hottentoos tot den middel in 't water daer bijcomende om eenigh ijsers wille, bij avont daer mogende in geweest sijn, ende met haer taback drincken ergens eenige voncken laeten vallen hebben, off hoedanigh anders is qualijck recht te ondertasten, ten waere oock door timmerluyden desen dagh daer aengeweest om eenigh hout tot reparatie van 't hooft uyt te sien, welck daerop verhoort sijnde eenpaerlijck verclaren, wel vuur heden in 't vrack gehadt te hebben, maer dat het voor haer weggaen wel ter deegen weder hadden uytgedaen; altoos 't is wegh en groote accommodatien aen die houtwercken verloren; doch 't vrack dat seer in den wegh lach weder uyt den wegh wierd; anders de noot niet vereyschte om 't gerieff van de houtwercken, die der nu en dan als men se nodich hadde,
| |
| |
soo wat suynichjens om te strecken, aff gehaelt wierden.
Heden is een vrijmans jongen overleden, genaemt Jan Matthijsz. van Geertruydenbergh, sijnde met West-Vrieslandt jongst hier gecomen.
| |
Den 7 dito,
den Commandeur Riebeeck is heden eens uytgeweest, besien de saecken in 't landt, ende op 't een ende 't ander de nodige ordre gelaeten hebbende etc., is 's namiddags met dese wint 't Zeeridderken binnen gecomen om voor de stijve Z.westewinden te schuylen, als hebbende het met de focq op de bouch buyten quaelijck cunnende gaende houden, soo den schipper 's avonts stil geworden ende aen landt gecomen sijnde rapporteerde, die sonder ¼ uyr te vertoeven datelijck weder affscheyt gegeven ende gelast is, ten eersten weder in zee te gaen, vermits de vloot alle uyr moet opdonderen etc.
| |
Den 8 dito,
omtrent 10 uyren voormiddachs 't luchjen van den Z.Z. oosten comende, is 't Zeeridderken daermede ten eynde voorsz. weder nae buyten geseylt.
Ende de vrije Saldanhavaerders met haer vaertuygh nae het Dasseneylandt met een briefken, empassant te bestellen aen Compies volcq op 't Robbeneylandt, van expresse belastingh dat se wel souden maecken geduerigh op de seynen te passen etc.
| |
Den 9, 10 en 11 dito,
seer lieffelijck stil weer behalven heden avont, begond wat te wayen van den Z.Z. oosten, goet wesende voor de retourvloot, die deselve wint oock hebbende fray daermede sal cunnen vertrecken, waertoe d'Almogende gelieve sijn zegen te verlenen ende deselve haest laeten behouden aencomen, blijvende al wat langer als ordinaris achter, alsoo over 3 daegen jarigh sal sijn dat de retourvloot onder d'Ed. Heer Frisius verleden jaer al weder weghgingen nae 't Patria.
| |
| |
Heden is overleden eenen Jan Evertsz. van Emmerick, van 't schip Malacca jongst hier sieck aen lant verbleven.
| |
Sondagh den 12 dito,
's morgens fray lieffelijck weer, doch al te stil om de vloot voort te helpen, insgelijcx.
| |
den 13 en 14 dito,
doch wierden heden 2 schepen onder de wal gesien, waervan 't eene boucherende desen avont noch binnen quam, ende den schipper genaemt Cornelis Stamper aen landt, rapporterende dat het was 't schip de Phenix, daerop d'Ed. Joan van der Laen als Schout bij nacht van de vloot ende bouckhouder ... Gouda, ende van welcke vloot d'Ed. Heer Arnold de Vlamingh van Outshoorn, ordinaris Raedt van India etc. Admirael was, bestaende noch in de schepen boven de Phenix, Wapen van Hollandt, daerop bij d'Ed. Heer Admirael voornoemt schipper Marten Doedese ende bouckhouder Vrijenbos, Prins Willem, daerop de Heer Vice-Commandeur Jacob Willemsz. ende schipper Adriaen van Leenen met den bouckhouder Jacob de Voocht, Princes Royael, daerop de coopman Gillis Nonnemans ende schipper Cent Hamers, met den bouckhouder Jan van Schrieck, Maersseveen met schipper ... Hoen ende bouckhouder Denis de Meteren, Arnhem met schipper Pieter Anthoniesz. ende bouckhouder Pieter Jansz. Kermer, Gecroonde Leeu daerop schipper Pool ende bouckhouder ........ met alle welcke schepen sijluyden te samen den 23 November 1661 sijn van Batavia geseylt ende den 9 January passado eerst uyt de straet Sunda geraeckt, mitsgaders den 11 February daeraen omtrent de lengte van St Brandan door harde storm heel van den anderen verspreyt.
| |
Den 15 dito
heel stil weer, nae 't welcke tegen den middach een donckere mist ende N.westecoelte uytter
zee opcomende, quamen daermede heden noch binnen
| |
| |
te arriveren de schepen Maerseveen ende Princes Royael, sijnde van d' uytkijkers noch een onder landt gesien ende bij die van 't Robbeneylandt 3 daerenboven wat dieper zeewaerts, volgens tijdingh becomen van de vrije Saldanhavaerders, die heden van 't Dassen-eylandt vestrocken waeren ende empassant 't Robbeneylandt aengedaen, ende van Compies volcq 't selve aldaer verstaen hadden, sulcx te hopen is dat de gansche vloot met Godes hulpe morgen de wint wat dienende al mede sal binnen comen.
| |
Den 16 dito,
's morgens stil ende op den dach de wint weder uytte westelijcken kant, quam 't Zeeridderken daermede eens binnen, geen meer als dese 3 hier gearriveerde schepen, noch onder 't landt gesien hebbende, sulcx 't rapport van 't eylandt abusyff is, sijnde dito Zeeridder derhalven 's middachs een boot water gehaelt ende wat ververssinge ingenomen hebbende, weder uytgesonden ende met een Z.Z. oost luchjen ten eersten nae buyten gelopen, om noch al op den Admirael ende de andere schepen te cruyssen.
| |
Den 23 dito
lieffelijcq weer met een westelijck luchjen, waermede 't Zeeridderken weder eens binnen quam seggen, dat hij noch niet vernomen, maer veel schade aen de rijs met de laetste harde Z.oostewint geleden had, als hebbende wel 17 duym water in 't ruym geweest, verclarende oock dat met de minste wint telckens moeste binnen comen, uyt vrese van te verdrijven, als moetende wanneer groote schepen al de zeylen noch al cunnen voeren, met de fock op steven leggen hacken, om de swaeren last halven van de rijst, is derhalven ordre gestelt, 't selve in der haest van de rijs te ontlossen ende met steen te ballasten, om dan te beter tegen 't cruysen te mogen.
| |
Den 29 dito
goet weer, ziende d'Ed. Heer Admirael Vlamingh met d' andere 4 schepen noch niet opdon- | |
| |
deren, heeft den Commandeur Riebeeck met d' Heer van der Laen weder uytgeweest ende sijn Ed. den ganschen omslach etc. van de Caep nader verthoont, om daervan in 't Patria aen de Heeren Meesters rapport te cunnen doen, off 't gebeurde ('t welck Godt verhoede) dat d'Ed. Heer Admirael niet aenquam etc.
'S namiddachs omtrent 3 uyren begond soo wat te donderen en regenen, 't eerste wel in 4 maenden, ende daerom op de plantagies overal treffelijcq te pas comende.
| |
Primo April,
wierden 2 schepen onder d wal gesien, maer costen door de stilte niet binnen geraecken.
| |
Den 2 dito,
quaemen voorsz. 2 schepen des voormiddaghs met een westelijck luchjen fray binnen sijnde 't jacht d'Angelier ende de fluyt den Oyevaer voor de 2 besendingh, den 30 January van Batavia vertrocken, onder 't commando ende gesagh van d'Ed. Zacharias Wagenaer, voor Commandeur tot vervanger van den Commandeur Riebeecq aen de Caep gedesigneert, aehtervolgens de brieven van Haer Ed. ende commissie op voorsz. sijn Ed. gedepecheert, welcke op dato met de behoorlijcke solemniteyt is ingehaelt ende verwilcompt.
| |
Den 3 dito,
heeft ons d'Heer van der Laen gecommuniceert, dat met den breeden Raedt van 3 eerste ende 2 laetste retourschepen hadden geresolveert, haer te conjungeeren ende te samen nogh te wachten na d'Ed. Heer Vlamingh tot den 10 dezer ende dan niet verscheynende, met hun 5 onder 't gesach van de Heer van der Laen haere reys na 't Vaderlant te nemen, ende St. Helena aen te doen, om te sien off den Admirael de Vlamingh met d'andere 4 verdwaelde scheepen van d'eerste besendingh daer mochten leggen.
| |
Den 4 dito,
is den Commandeur Riebeecq met d'Ed.
| |
| |
Heeren Commandeurs van der Laen ende Zacharias Wagenaer uyt gereden, soo om sijn vervanger den omslagh te verthonen, om die haest overtenemen, als oock om door d'Ed. Heer van der Laen, van 't een en 't ander aen de Heeren Majores rapport te cunnen gedaen worden, off 't gebeurde, 't welck Godt verhoede, dat d'Ed. Heer Admirael de Vlamingh niet aen quam etc.
| |
Den 6 dito,
sijn heden geruylt 38 schapen ende 1 koebeest van de Saldanhars.
| |
Den 7 dito,
sijn van deselve geruylt 28 schapen, 4 beesten ende 1 calff.
| |
Den 8 dito,
geruylt 1 koe ende 9 schapen.
| |
Paesdagh den 9 dito,
haelden de retourschepen, lustigh haere ververssinge voor de reys aen boort, ende is van daach overleden eenen Jacob Jansz. van Antwerpen, soldaet.
| |
Den 10 dito,
sijn de 5 retourscheepen, Maarseveen, Princes Royal, Phoenix, Angelier, ende fluyt den Oyevaer, onder 't gesagh van den Schout bij nacht, d'Ed. Heer van der Laen, met een cleyn Z.Z. oost luchjen onder zeyl gegaen, met intentie om St. Helena aen te doen, ten eynde als boven, dringende seer hard daer op aen, om 't Zeeridderken te laeten mede gaen, om de redenen in onderstaende resolutie aengehaelt.
| |
Maendagh den 10 April 1662.
Na dien d'Ed. Heer van der Laen, als Commandeur Schout bij nacht, proponeerde, neffens oock alle de schippers van de retourschepen, onder sijn Ed. gesagh, gereet lagen te vertrecken, dat men behoorde 't fluytien de Zeeridder mede met haer na St Helena te laten varen, om daermede tijdingh wederom te zenden, off
| |
| |
d'Ed. Heer Arnold de Vlamingh met de van haer afgedwaelde costelicke retourschepen, wapen van Hollant, Prins Willem, Arnhem, ende Gecroonde Leeuw, daer gevonden souden wesen, ende dan Haer Ed. op Batavia daervan te adviseren, ende ingevalle daer tael nogh teycken van vernomen wierd (als wanneer noch souden menen seecker te mogen stellen, dat se noch achter souden sijn, 't sij aen Madagasear off Mauritius om haer van geledene rampen misschien te repareeren, dat men oock soude cunnen overleggen off men 't selve wel over de gemelte plaetsen nae Batavia soude senden, ende van haer opsoecken aldaer oock wijders rapport te geven aen opgemelte haer Ed., soo is bij ons, om te bethonen alsoo genegen te sijn tot presteringe van de debvoiren ten eynde gemelt, naer eenige corte deliberatie tot het vertreck van de Zeeridder met haer naer St Helena gecondescendeert, stellende derhalven gemelte Ed. van der Laen ordre, dat hij datelick 15 leggers water, om watervast te wesen, aen boort creegh, alsoo terstont zeylree raeckende, desen avont met hem noch moghte mede onderzeyl gaen etc.
Aldus gedaen ende geresolveert in 't fort de Goede Hoope, ten dage en jaere als boven.
(Was geteyckent) Jan van Riebeeck.
Z. Wagenaer.
Roeloff de Man.
Abraham Gabbema.
Pieter Everard.
Hendrick Lacus, Secrets.
| |
Den 11 dito,
lag de fluyt Oyevaer noch dicht onder 't landt, ende Zeeridder op de Rhee, die echter heden met boucheren ende andersints noch buyten raecten, sijnde heden geruylt 7 beesten ende 9 schaepen.
| |
| |
| |
Saterdagh den 15 April 1662.
Navolgende persoonen gethoont hebbende haer genegentheden tot continuatie, ende dies versocht om wat verbeteringe, eenige vermits tijtsexpiratie, andere uyt anderen consideratien, soo sijn deselve bij de Raedt, nae gcede deliberatien, daerinne soodanigh te gemoet gecomen ende verbetert, als d' onderstaende actens, hun daervan verleent, sijn dicterende te weten:
Jochum Blanck van Lubecq, hier te lande gecomen, met 't schip den Salamander Ao 1655, voor adelborst, à 10 gl. per maent, naderhant door den Commandeur ende Raedt alhier verbetert tot op 24 gl. met de qualité van dispencier, om de packhuysen ende Magasijnen deser fortresse waer te nemen, waerinne als doen alle preuve van sijn capaciteyt hadde gegeven, zedert welcke tijt naer genoegen, ende tot volcomen contentement daerinne gecontinueert ende de soldijeboucken van voorsz. fortresse onder opsight van de ondercoopman Sr. Roeloff de Man mede gehouden hebbende, - Wort op sijn instantelick versoeck ende bequaemheyt jegenwoordigh, sonder verbeteringe van gagie, gequalifiecert tot eerste adsistent, mits sijn verbonden tijt daervoor uyt te dienen.
Harman Ernst van Eresingh van Utrecht, hier te lande gecomen met het schip de Parell, Ao 1656 voor thuynier à 11 gl. 'smaents, naderhant verbetert tot op 12 gl., welcke zedert overlijden van den laesten baes Hovenier Jacob Huybertsz. van Rosendael, des Comp. thuynen ende verstreckingen. der vruchten uyt deselve aen de schepen als baes heeft waergenomen, ende daerinne contentement als oock preuve van sijn capaciteyt geduyrende sijn aenwesen alhier in verscheyde occasien, thuynwerck aengaende, gegeven, - Wordt dierhalven op sijn versoeck ende vereyschte
| |
| |
bequaemheyt in de voorsz. qualiteyt als baes hovenier geconfirmeert ende toegeleyt de volle gagie van 25 gl. per maent, daer den eersten baes Hovenier Hendrick Boom bij d'Ed. Heeren Bewinthebberen voor aengenomen is geweest, mits daer voor noch 3 jaeren alhier dienende, verbant ende gagie ingaende primo May aenstaende.
Nicolaes Delbort van Arien, hier te lande gecomen met het schip Henriette Louyse voor soldaet a 9 gl., den 10 Augusty 1856, naderhant, vermits geduyrende ende zedert voorsz. tijt ende sijne goede kennisse aen het metselen als knecht sijnde gebruyckt geworden, op den 22 Meert 1660 verbetert tot 13 gulden 's maents ende oock sedert het vertreck van den baes metselaer die plaets tot contentement waergenomen, ende geduyrende sijn verbonden tijt, die nu oock comen te expireren is, sigh in de voorsz. ende andere diensten neerstigh gedragen heeft, wort ten dien insichte op sijn versoeck ende vereyschte bequaemheyt tot baes metselaer geconfirmeert, onder een beloninge van 20 gulden 's maents, mits gehouden sijnde d'Ed. Compie alhier noch 2 jaeren te dienen, verbant ende gagie 15 Meert deeses jaers ingaende.
Christiaen Jansz. van Hoesum, hier te lande gecomen den 9 July Ao 1654 per 't schip de Goutsbloem voor soldaet a 9 gulden 's maents, naderhant verbetert tot op 12 gulden, als opsiener van Compies paerdestall, waerinne tot dato goet genoegen heeft gegeven, endc alsoo Compies paerden beginnen te vermenighvuldigen, dat den dienst vrij beswaert, ende vermits over de sorge van den aenqueeck goet contentement geeft, mitsgaders sigh wijders well verstaet op het dresseren van de paerden ende wes meer dien als de sorgh over Compies stall is aengaende, wort ten dien insichte op sijn versoeck ende bequaemheyt geconfir- | |
| |
meeet tot stallmeester, ende toegeleght een belooninge van 15 gl. per maent, heden ingaende, ende sijn verbonden tijt daervoor alhier uyt te dienen.
Jaspar de Boye van Brugge, bosschieter, hier te lande gecomen met 't jacht Hoogelande in Aprill Ao 1659 a 10 gl. per maent, naderhant verbetert voor wagemakersknecht tot 12 gl. 's maents, welcke tot noch sijnen dienst tot genoegen heeft gepresteert, wort bij desen op sijn versoeck ende bequaemheyt als wagenmaker aengenomen voor 15 gl. 's maents, heden ingaende, mits daervoor noch 2 jaeren alhier uyt te dienen.
Jan Jansz. van Arnhem, soldaet, hier te lande gecomen in Aprill Ao 1660 met 't schip Wapen van Amsterdam o 9 per maent, welcke sedert dien tijt meest in Compies watercoornmolen als meulenaer is gebruyckt ende daerinne goet genoegen heeft gegeven, wort ten dien insichte van dien swaere arbeyt, met het opende affdragen van sacken etc. als slijtagie van clederen, op sijn versoeck ende vereyschte bequaemheyt bij desen toegestaen een belooninge van 14 gl. 's maents, mits daervoor sijn lopent verbant alhier als meulenaer uyt te dienen.
Pieter Tobyas van Harlingen, bootsman, hier te lande gecomen met 't schip Princes Royael 22 Meert Ao 1659 a 8 gl. per maent, welcke sedert in Compies thuyn als thuynknecht is gebruyckt, waerin goet genoegen heeft gegeven, soo wort denselven op sijn versoeck ende vereyschte bequaemheyt bij desen als thuynknecht geconfirmeert onder een beloninge van 14 gl. per maent, mits daervoor noch 3 jaeren na de expiratie sijns eersten verbandt (sijnde den 22 Meert deses jaers 1662) alhier te dienen.
Johannes van Asschen van Brussel, adelborst, hier te lande gecomen met 't schip de Gecroonde Leeuw
| |
| |
in December 1659 a 10 gl. per maent, ende jegenwoordigh gebruyckt wordende, vermits sijn goede kennis als cuyper, wort bij desen op sijn versoeck ende bequaemheyt voor ondercuyper toegevought een verbeteringe van gagie tot op 13 gl. per maent, mits sijn verbonden tijt daervoor uyt te dienen.
Adriaen Pietersz. van Groningen, bootsman, hier te lande gecomen met 't schip de Paerl in September 1661 a 10 gl. per maent, welcke gebruyckt wordende aen 't metselen, wort dierhalven op sijn versoeck ende bequaemheyt voor metselaer aengenomen, onder een beloninge van 12 gl. per maent, heden ingaende, mits daervoor sijn verbonden tijt alhier uyt te dienen.
Frans de Coninck van Gent, soldaet, hier te lande gecomen met de fluytschip Leerdam in Augusty 1659 a 9 gl. per maent, welcke sedert ende noch gebruyckt is aen 't metselen, wort derhalven op sijn versoeck ende bequaemheyt als metselaer toegeleght 12 gl. per maent, heden ingaande, mits daervoor sijn verbonden tijt alhier uyt te dienen.
Laurens Jansz. van Delff, soldaet, hier te lande gecomen met 't ffuytschip Venenburch 1657 a 9 gl. per maent, welcke hem ten genoege gedragen hebbende, wort op sijn versoeck en bequaemheyt toegevought de qualité van adelborst, met een belooninge van 10 gl. per maent, heden ingaende, mits noch een jaer naer d' expiratie sijns eersten verbants daervoor te dienen.
Cornelis Willemsz. van Lienen, adelborst, hier te lande gecomen 12 July Ao 1659 met het schip Orangie a 10 gl. per maent, welcke sedert eenige tijt de corporaels plaetse provisionelick becleet heefft, wort op sijn versoeck ende bequaemheyt bij desen in gemelte corporaels plaetse geconfirmeert met een beloninge van 14 gl. maendelick, heden ingaende, ende verbonden blijvende sijn tijt daervoor uyt te dienen.
| |
| |
Jan Jansz. van Munster, adelborst, hier te lande gecomen met 't jacht den Hector 28 Meert 1659 a 10 gl. per maent, welcke sedert de meesten tijt gebruyckt is in Compies paerdestall om dagelicx het gras voor de paerden te maeyen, alsoock de mestwagens te voeren in Compies thuynen ende daer se wijders nodich sijn, wort ten insichte, dat dien arbeyt wat moeyelijck valt, verbetert tot op 12 gl. 's maents, heden ingaende, mits sijn tijt daervoor uyt te dienen.
Aldus gedaen ende geresolveert in 't fort de Goede Hoope, ten daege ende jaere als voren.
(Was geteyckent) Jan van Riebeeck.
Z. Wagenaer.
Roeloff de Man.
Abraham Gabbema.
Pieter Everaerts.
Hendrick Lacus, Secrets.
| |
Den 17 dito
is overleden den tamboer, genaemt Huybert Roothoff, van Sluys in Vlaenderen.
Heden sijn de eerste 2 rijpe Hollantse appelen affgepluckt in Compies fockboomgaerd van een boomtjen niet boven 5 voeten hoogh, genaemt wijnappel, waeren tusschen de 11 ende 12 loot d' een, d' ander geen aes overwegende ende dicht bij malcander gewassen, sijnde tot volcomen wasdom; mispelen sijnde aen verscheyde boomtjes mede al bijna rijp.
| |
Den 19 dito
is de Ed. Heer Zacharias Wagenaer ende den fiscael Gabbema bij sich, eens met de zeylsloep 't Muskytgen over na 't Robben-eylandt gevaren, om 't selve ende den omslach etc. aldaer eens te besichtigen.
| |
Den 20 dito
is sijn Ed. voornoemt daermede des voordemiddaghs wederom gecomen, hebbende op 't
| |
| |
eylandt bevonden 170 bijsondere schoone vette schapen, 4 geytjens ende wel 300 verckens, die haer all in 't wilt erneren ende fraey aerden, welcke beyder vee mede oordeelt dat eylandt bequaem ende groot genoegh te wesen om goet getall aldaer te laeten aengroeyen.
Soo wierd oock een schip onder de wal gesien, ende van de Saldanhars gehandelt 3 koebeesten ende 10 schapen.
| |
Den 21 dito
arriveerde voorsz. schip des namiddaeghs well ter rheede, sijnde het jacht Calff, daerop schipper Gerbrant Sterckman, gemant met 100 coppen, daervan 1 overleden ende de rest fris ende gesont, uyt Texel geseylt eerst op den 9 January passado, neffens de fluytschepen Venenburgh en Amstelant, mitsgaders 't Veldhoen voor Amsterdam, de Nagelboom voor Hoorn ende Bunschoten van Enckhuisen, van welcke hij in de Noortzee affgeraect ende in Zeelant ingelopen wesende, was van daer den 26 January voor de 2 mael weder t' zeyl gegaen in compagnie van de schepen Walcheren ende Hoff van Zeelandt.
| |
Den 22 dito
quamen oock ter rheede 't fluytschip Bunschoten van Enckhuizen, daerop schipper Aelbert Croll ende bouckhouder Hero Vesterman, met 51 coppen; geen doden, altemael gesont volcq, met de bovenstaende uytgeseylt.
'T schip de Mars van de Camer Rotterdam, daerop schipper Jacob Boom, ondercoopman Jacobus van Nes, uyt Goeree geseylt met de Peperbael, van de Camer Delff den 25 January verleden met 189 coppen, daervan 1 overboort verongeluckt, nergens aengeweest.
De fluyt Venenburch van de Camer Amsterdam, daerop schipper Eldert Jansz. van Amsterdam ende bouckhouder Marcelis Boevius, uyt Texel geseylt den 9 January met 158 coppen gagiewinners, daervan 5
| |
| |
overleden ende 1 verongeluckt, hebbende 28 siecken, de rest van 't volcq redelick ende nergens aengeweest.
| |
Den 25 dito
quam 't schip voor de bay, dat om de stijve Z.Z. oostewinden niet cost binnencomen.
| |
Den 26 dito
's morgens stil helder weer, wierd een schip onder 't landt gesien, 't welck beneffens 't vorige om de calmte mede noch beleth bleeff binnen te comen.
| |
Den 27 dito
stille lucht uytten westen, quam de fluyt Amstelant ter rheede boucheeren met schipper Meyndert Hermens, uyt Texel gevaren 9 January met 154, daervan 8 overleden, onder welcke den ondercoopman Dirrick van Wijngaerden, de rest van het volcq redelijck, hebbende nergens aengeweest.
Ende sijn heden vertrocken nae Batavia 't jacht Calff ende fluyt Bunschoten, met brieven ende pampieren aeu haer Ed. aldaer.
'S avonts quam de fluyt Peperboom van de camer Delff op de rhee.
| |
Den 28 dito,
's morgens de schipper genaemt Vincent de Lange met den bouckhouder Levinus van Harpe aen landt comende, seyde, dat se waeren uyt Goeree geseylt, den 25 January passado met 175 coppen, daervan niemant verloren, ende de rest van 't volcq wijders nogh fray gesont.
Soo quamen dese morgen ter rheede 't schip de Nagelboom van de Camer Hoorn, daerop schipper Jacob Claesz. Coper ende voor onderccopman Cornelis Portier, uyt Texel geseylt den 9 January passado met 249 coppen, waervan 27 overleden, onder welcke den predicant Oly, sijnde de rest van 't volcq noch redelieck well gestelt.
| |
Sondagh den 30 dito
is het H. Avontmael hier aen landt gehouden, ende bedient door den predikant Petrus Sibelius, bescheyden op Amstelant ende 's na- | |
| |
middachs de danckpredikingh door Do Henricus Walleus, varende op de Peperbael, sijnde Onne Slippert van Venenburgch sedert gisteren seer sieck geworden, die anders 't Nachtmael soude hebben bedient.
| |
Den 2 May
is navolgende resolutie genomen:
| |
Dingsdagh den 2 May 1662.
Dewijle van Mijn Heeren de Gecommitteerde Bewindhebberen binnen 's Gravenhage vergaedert ons aengeschreven ende geordonneert wort, bij Haer Ed. missive van den 30 November 1661, boven ons ordinaris besettingh te lichten noch 100 à 150 soldaten, sonder op 20 off 25 min off meer noch te sien etc.
Item oock daerop Mijn Heeren de Bewinthebberen ter Camer Amsterdam bij desselver aenschrijvens van den 6 December 1661, dat de soldaten die men volgens de gemelte ordre sall hebben te lichten, sullen dienen te wesen van de cloecksten ende ervarentse, ende daeronder eenige van de voornaemste officieren om de redenen daer verder bij gedruct, ende dewijll over soo veel volcq dan oock verstaen wordt, wel een hooger crijghs officier te vereysschen, als onsen sergeant als hoofft van de weynige militie alhier sijnde, - Soo is bij den Raet goetgevonden, tot hooffofficier over de jegenwoordige versterct wordende swaere militie te lichten den vaendrich Francois Tullekens, nevens nogh 2 sargeanten ende soo veele eorporaels als verder nodigh sall gedacht worden, mitsgaders den gemelte Tullekens om te meer ontsagh over soo veel soldaten te hebben op sijn hoge instantie, ende ten insichte dat seer gerecommandeert wort, te beneficeeren met de qualité van luytenant provisioneel sonder verbeteringh in gagie, ende dat soo lange de Heeren meesters
| |
| |
over de gemelte Militie, verder ordre sullen ccmen te senden ende om voorn. sargeant, ten insichte van sijn goede diensten aen de Caep, mede wat te animeren, als oock wegens de nootsaeckelickheid etc. is goetgevonden denselven neffens sijne sergeaentsplaets tot wachtmeester te stellen, conform d'actens hieronder geinsereert.
Op ontfangene ordre van onse Heeren Majores, jongst uyt 't Vaderlant becomen, om noch groot getall soldaten uyt derselver schepen te lichten ende alhier aen lant te nemen, mitsgaders over deselve bequaeme hooffofficieren te stellen, soo hebben vooreerst, ende tot nadere ordre den persoon van Francois Tullekens, op 27 April deses jaers per de fluyt Amstelant in qualité van formeel vendrigh alhier g'arriveert, in de fortresse doen guarnisoen nemen, om hem voortaen als 1e bevelhebber over de militie te gebruycken; doch ten aansien deselve liever hadde willen voort naer India gaen, als hier aen landt leggen te blijven, onder voorwaerde sijn vorder advance op de medegebrachte aensienelijcke recommandatien hem aldaer niet ontstaen sou, soo hebben hem ten dien insichte als op sijn ernstigh versoeck de qualité van luytenant bij provisie sonder verhogingh van tractement toegevoucht, op approbatie van de Heeren Meesters in 't Vaderlandt ofte Haer Ed. tot Batavia.
Ten aensien Pieter Everardt van Cruybaert tegen-woordigh sergeant en geruymen tijt eenigste bevelhebber van de crijsluyden deser fortresse geweest sijnde, ons heeft versocht, dat, vermits 't advanceren van den vendrigh Tullekens tot provisioneel luytenant, hij mede bij provisie in 't selve vacerende vendrichs ampt moght vergunt worden te treden, maer omdat als nogh (vermits bijsondere redenen) denselven sijn versoeck niet hebben cunnen toestaen, is hem nevens
| |
| |
sijn sergeantsbediening (ten reguarde van vigilantie en dapperheyt in verscheyde gelegentheden bethoont) oock het wachtmeestersampt deser fortresse met een verbeteringh van 20 tot 25 gulden ter maent toegeleght, dato deses ingaende, mits gehouden blijft sijnen verplichten tijt daervoor alhier niet alleen behooren uyt te dienen, maer ook voorn. luytenant als adjungent allesints voortaen getrouwelijck bij te wonen.
Aldus gedaen ende geresolveert in 't fort de Goede Hoope, ten dage en jaere als voren.
(Was geteyckent) Jan van Riebeeck.
Z. Wagenaer.
Roeloff de Man.
Abraham Gabbema.
Hendrick Lacus, Secrets.
| |
Den 3 dito,
moy westelijck wint met regen
| |
den 4 dito,
doch vrij harder, waerdoor geen van de schepen costen t'zeyl gaen, noch den commandeur Riebeeck sijn goet aen boort crijgen, alsmede op sijn vertreck.
| |
Den 5 dito
is desen morgen de fluyt Venenburch onder seyll ende omtrent den middagh buyten geraeckt om sijn reys naer Batavia te vervorderen, daertoe Godt sijnen zegen gelieft te verleenen.
| |
Den 6 dito
is de Ed. Heer Zacharias Wagenaer in behoorlijke forma, voor alle den volcke alhier, als commandeur voorgestelt, ende sijne commissie van d'Ed. Heer Gouverneur-Generael en Raeden van India, van de puye door den Secretaris affgelesen, waerna eenstemmich voor Commandeur in de plaetse van d'Ed. Heer van Riebeeck is aengenomen, ende erkent. Godt den Heere geve geluck en voorspoet in sijne begonnen regieringe.
| |
| |
Is mede den vendrich Francois Tulleckens, in presentie van alle de hier leggende soldatesque voorgestelt als hoofft over deselve, ende begiftight met de qualiteyt van luytenant, ende tot sijn secunda persoon Pierer Everaert met de qualiteyt van wachtmeester.
| |
Sondagh den 7 dito,
weer ende wint als gister, met regen tot naer de middagh, dat het begoste op te claeren, ende waermede d'Ed. Commandeur Jan van Riebeecq met sijn huysffrou ende famille aen boort van het schip de Mars is gevaeren, omme daermede naer Batavia te vertrecken, ende is de voorsz. Commandeur de behoorlijcke geleyde, soo van ons als van de vrije luyden, gegeven etc.
| |
Den 8 dito,
zuytooste luchtjens ende sijn dese nacht met de lichte maen de schepen Mars en Amstelant zeyl gegaen naer Batavia, als oock desen morge de fluyt de Peperbael, die noch omtrent de middach buyten geraeckt, crijgende de Nagelboom contrarie wint, sulcx dat noch moste blijven leggen. Tegen den avont is de huysfrou van den vrij herbergier Hendrick van Zeurwaerden comen te geleggen van een jongen soon, ende een dito dochter.
Einde van het derde en laatste Deel. |
|
Auteursrecht onbekend