Dagelyckse huys-catechisatie

Van Judas den verrader, tot de dood van de Heere Jesus.
De ses-en-twintigste dag.

a. Vr.

Hoe begonden nu alle dingen sig te schicken tot de dood van de Heere Jesus?

Ant. Hy selve voor-seide, dat hy na twee dagen soude over-gelevert worden ter dood: De Over-priesters met de Schrift-geleerde, en met de Ouderlingen des Volks, vergaderden te samen, en beraedslaegden hoe sy Jesum met listigheyd souden vangen: Judas Iscarioth quam tot de Joodschen Raed, en veraccordeerde om dertig silvere Penningen, dat hy sijn Meester Jesum in haer handen soude leveren, Luc. 22.6. Judas beloofde het, ende sogt gelegentheid, Matth. 26.1, 2.

b. Vr.

Wierd Jesus doe soo terstond gevangen?

Ant. Neen hy, maer hy gaf nog eerst ordre om het Pascha te eten; 't welk hy ook dede: In welke maeltijd hy selve water nam, ende wiesch de voeten der Apostelen: Daer na stelde hy het heylige Avondmael in, Matt. 26.19. De discipelen bereideden het Pascha, Matt. 26.17, 18, 20. Joa. 13.1, 5, 9, 14. Matt. 26.26.

b. Vr.

Hoe stond het met Judas in het eten van dit Pascha?

Ant. De Heere seyde met onsteltenisse, dat 'er onder haer een aen-sat, die hem verraden soude: waer over de Apostelen met verbaestheyd malkanderen aensiende, vraegden wie het ware, selfs Judas dorst vragen, Ben ik het Rabbi? Jesus gaf bedektelijk te verstaen dat het Judas was, Matt. 26.25. Hy seide, gy hebt het gesegt, Matt. 26.22.23.

a. Vr.

Hoe stond het met de andere Apostelen over dese voorsegginge?

Ant. Als sy nu daer op gerust waren, dat het Judas soude zijn, en aen-gesproken over de aenstaende tijden, meinden datse hem tot in de dood souden by-blijven, soo voor-seide de Heere haer, datse alle aen hem souden ge-ergert worden; en in 't bysonder, dat Petrus hem driemael soude versaken, Matt. 26.34. Eer de Haen gekraeyt sal hebben, sult gy my driemael verloochenen, Matt. 26. verss. 31.35. Luc. 22.34.

[p. 516]

c. Vr.

Hoe waren doe de Apostelen gestelt?

Ant. Sy waren seer bedroeft, soo dat Jesus een Troost-predicatie dede over sijn wech-gaen, belovende haer, dat hy henen ging om haer een plaetse te bereyden in den Hemel; dat hy de Trooster de Heilige Geest tot haer soude senden: dat hy tot haer wederom soude komen: en dat hy haer soude toe-senden, alles wat sy van den Vader in sijn name souden komen te begeeren, Joa. 4.1. U herte en worde niet beroert, Joa. 14.2, 3, 9, 16, 28.

b. Vr.

Heeft hy niet anders tot haer gepredikt?

Antw. Ja hy: want hy leerde haer datse sorge moesten dragen om vrugten van goede werken voort te brengen, datse malkanderen moesten lief-hebben: datse sig moesten wapenen tegen de haet en vervolgingen van de Wereld, Joa. 15.12. Dit is mijn gebodt, dat gy malkanderen lief hebt, Joa. 15.1, 2, 14, 15, 18, 20.

a. Vra.

Heeft de Heere sig niet geheyligt te voren door gebeden, eer hy in handen van sijn vyanden viel?

Ant. Ja hy: want hy dede dat heerlijke gebed, waer in hy bad voor sijn verheerlijkinge, en voor de bescherminge van sijn Apostelen, en van sijn toekomende Gemeinte op de gantsche Wereld, Joa. 17.11. Heilige Vader, bewaertse in uwen name, Joa. 17.5, 24.

b. Vr.

Is de Heere Jesus binnen Jerusalem gevangen?

Ant. Neen hy: Maer hy ging des nagts uyt na den Olijf-berg, met een Lof-sang in den mond, en voor-seide wederom, dat sijn Apostelen souden alle van hem vlugten, 't welk sy niet en konden geloven, Matth. 26.36. Jesus ging met haer in een plaetse genaemt Gethsemane, Matth. 26.33.

c. Vr.

Wat dede Jesus in het Hofken Gethsemane?

Antw. Hy trad wat van sijn discipelen af, om te bidden: hy geraekte in een seer groote ziel-strijd, dog hy onder-wierp sig selven aen den wille van sijn Vader. En als hy sijn discipelen slapende vond, so bestrafte hyse , haer waerschouwende, dat de Verrader na by was, Matt. 26.46. Siet hy is na-by die my verraed, Matt. 16. verss. 36, 39, 41, 45.

a. Vra.

Was dan de Verrader soo digt by?

Ant. Ja, want terwijl Jesus nog sprak, soo quam Judas met een deel Soldaten en ander Volk aen, gewapent met stocken, zwaerden en fackelen; en Jesus siende, trad hy toe, en gaf hem een kus, het welke het teyken was: Waer op de Soldaten toevielen, en sy vingen Jesum also? Matt. 26.50. Doe traden sy toe, ende sloegen de handen aen hem, Joa. 18.3, 4, 8.

c. Vr.

Wat deden de Apostelen in dese gelegentheid?

Antw. De Heere Jesus wierp sijn Vangers met een woord ter

[p. 517]

Aerden, en gebood haer daer na, datse sijn Apostelen souden vry laten gaen: Waer op Petrus stout geworden zijnde, sloeg de Dienstknegt Malchus het oore af: 't welk als Jesus had genesen en Petrum bestraft, soo zijn alle de Apostelen van hem gevlugt, Matt. 26.56. Doe vlugteden alle de discipelen, hem verlatende, Matt. 26. vs. 51, 54. Luc. 22.51, 52.

c. Vr.

Hoe is het met den gevangen Jesus gegaen?

Ant. Hy wierd na het Hof van de Hooge priester Caiaphas geleid, daer den Kerkelijken Raed vergadert was: Aldaer wierd hy ondersogt over sijn discipelen, en over sijne leere: En als hy sig daer over seer wel verantwoorde, so zijnder valsche getuygen voort gekomen, die hem beschuldigt hebben van qualijk tegen den Tempel gesproken te hebben, dog zy quamen beschaemt uyt, Matt. 26.59. Sy vonden niets, Joan. 18.19, 20, 23. Matt. 26.60.

b. Vr.

Wat seyden zy dat hy tot na-deel van den Tempel had gesproken?

Antw. Sy beschuldigden hem, dat hy had geseyd den Tempel te sullen af-breken, en in drie dagen wederom te sullen op-bouwen: Dog hy had dit geseyd van den Tempel van sijn Lichaem, Joa. 20. vs. 22.

b. Vra.

Is dan Jesus van haer vry-gelaten?

Ant. Neen: Maer als Cajaphas hem vraegde, of hy de Sone Gods was; en als Jesus seyde, dat hy het was, so veroordeelden sy hem des doods waerdig over Gods lasteringe, Mat. 26.66. Sy antwoordende, seiden, hy is des doods schuldig, Mat. 26.63, 64.

b. Vr.

Hoe ging het ondertusschen met de Apostelen?

Ant. De andere verstaken haer hier en daer, maer Petrus quam tot sijn ongeluk ook binnen de Voor-zale van Cajaphas: Want bekent wordende, en aen-gesproken voor een discipel van Jesus, van een Dienst-maegt, heeft hy den Heere Jesum verloochent, met een vervloeckinge van sig selven: Dog buyten gaende, en van Jesus aengesien zijnde, beweende hy sijne sonden, Mat. 26.74. Hy begon sig te vervloecken, Matt. 26.73, 74.

b. Vr.

Op wat teiken wierd Petrus aen sijn sonden gedagtig?

Ant. Op het kraeyen van de Haen, want Jesus hadde dit voorseid, dat hy hem versaken soude eer de Haen kraeyde.

c. Vr.

Hoe wierd doe met Jesus gehandelt, na dat hy veroordeelt was?

Ant. Sommige bespotteden hem; andere spouwden hem in het aengesigt; andere sloegen hem; andere bedekten sijn aengesigt; ende spottende met sijn Prophetisch-ampt, Mat. 26.67. Sy sloegen hem met vuysten, Marc. 15.2. Luc. 22.64, 65.

[p. 518]

b. Vr.

Hoe stond het ondertusschen met den verrader Judas?

Ant. Als hy sag dat Jesus veroordelt was, soo had hy berou: hy bragt het gelt aen de Over-priesters wederom, en bekende sijn schuld: Dog by haer geen troost vindende, wierp hy het gelt in den Tempel, en verhing hem selven, Matt. 27.24. Judas seide, ik hebbe gesondigt, verradende het ontschuldig bloed, Joa. 18.28. Matt. 27.4, 5, 6.

b. Vr.

Heeft den Joodschen Raed Jesum gedood?

Antw. Neen: maer dewijle sy selve geen magt hadden om yemand te dooden, soo hebbense hem geleyd tot den Romeinschen Stadhouder Pilatus, en hebben hem aldaer beschuldigt, dat hy oproer verwekte; dat hy de schattinge des Keysers tegen-sprak: dat hy hem selven tot Koning op-wierp: Dog Jesus beantwoorde meest alles met stil-zijgen, Matt. 27.12. Als hy beschuldigt wierd, en antwoorde hy niets, Matt. 18.28, 33.

c. Vr.

Hoe droeg sig Pilatus?

Ant. Als hy alles ondersogt, soo verklaerde hy, dat dese Jesus onschuldig was: gelijk hy by dese verklaring nog bleef, als hy hem tot Herodem had gesonden, die ook geen schuld in desen Jesus had gevonden, Luc. 23.14. Pilatus seide, ik hebbe dese mensche in uwe tegenwoordigheid ondervraegt, ende en hebbe geen schuld in hem gevonden, Luc. 23.5, 7, 11.

a. Vr.

Liet hem doe Pilatus vry?

Ant. Neen: Maer als de Joden des te heftiger aenhielden met beschuldigen, so gaf haer Pilatus de keure, of sy Jesum, dan of sy de Moordenaer Barrabam wilden los gelaten hebben; op hope datse Jesum souden begeren: Dog sy eyschten Barrabam vry, en wilden dat Jesus soude gekruist worden, Luc. 23.18. Sy riepen wech met desen, ende laet ons Barrabam los, Joa. 18.40.

c. Vr.

Hoe maekte het Pilatus voorts?

Antw. Als hy nu dikwils hadde getuygt van Christi onschuld: en als hy ook gewaerschouwt was van sijn Vrouw tegen een onregtvaerdig vonnis over desen Jesus: als hy alle middelen te vergeefs had voor-genomen om Jesum los te laten: ja als hy Jesum had laten geesselen, en hem alsoo aen de Joden vertoonde, om haer tot mede-lijden te bewegen: en als alles te vergeefs was, ja als daer oproer begon te ontstaen, en datse Pilatum dreigde met de ongenade van den Keyser: so verwees hy Jesum ter dood, ende gaf hem over om gekruyst te worden, Matt. 26.24. Pilatus oordeelde dat haren eysch geschieden soude, Matt. 27.19, 21, 23. Luc. 23.18.

c. Vra.

Hoe wierd Jesus doe gehandelt?

[p. 519]

Ant. Hy wierd bespot, bespogen, geslagen, gegeesselt: Sy deden hem een purpere mantel aen, sy setteden een doorne Kroone op sijn hooft, en sloegen daer op met een Riet-stok: En dit gedaen zijnde, deden sy hem sijn eige kleederen aen, en leiden hem uit de Stad tusschen twee moordenaers, na het Galge-veld, Matth. 27.32. Doe wierden ook twee andere quaed-doenders geleid om met hem gedood te worden, Matth. 27.27. Marc. 15.16.

a. Vr.

Hoe hield sig Jesus in dese uit-leidinge?

Ant. Niet tegenstaende dat hy sijn eigen kruis moest dragen, 't welk hem so vermoeide, dat Simon van Cyrenen gedwongen moest worden om hem te helpen dragen; so ging hy lijdsamelijk ter dood: En als hem veel Vrouwen volgden, die weenden en hem beklaegden, so seide hy haer aen, datse niet over hem, maer over haer selven, en over haer kinderkens soude weenen, dewijle soo zware dingen over haer komen souden, Luc. 23.28. Hy seide, gy Dogerten van Jerusalem, en weent niet over my, Luc. 23.26, 29, 30.

a. Vr.

Hoe is het op het Galge-veld toe-gegaen?

Ant. De Heere Jesus is daer tusschen twee Moordenaers gekruist: sijn kleederen zijn van de Soldaten door het lot gedeilt, en als hy dorste, so gaf men hem suyre en bittere Wijn te drinken, die hy niet dirnken wilde, Matth. 26.33. Sy kruicigden hem aldaer, Matth. 27.33, 34. Marc. 15.23. Luc. 23.33.

c. Vr.

Hoe droeg sig Jesus aen den Kruice?

Ant. Hy gaf een van de moordenaren de belofte van den Hemel; hy bad sijn Vader voor sijne Kruicigers; hy beval sijn Moeder Maria aen sijn discipel Johannes: hy klaegde en riep uit dat hy van God verlaten was: en eindelijk met een groote stemme roepende, dat het nu alles was volbracht, gaf hy den geest, ende is also gestorven, Luc. 23.46. Vader, in uwe handen bevele ik mijnen geest, Matth. 27.46. Luc. 23.40, 42, 43. Joa. 19.25, 26.

b. Vr.

Is 'er niet wat wonders gebeurt, terwijle Christus aen het Kruice hing, en na sijn dood?

Ant. Ja het: want terwijle hy nog levendig was, ontstont 'er een groote duisternisse, die wel drie uren duerde: Na sijn dood scheurde het voor-hangsel des Tempels; de Aerde beefde; de Steenrotzen kloofden: en vele Af-gestorvene stonden op uit hare graven, Matth. 27.52. De graven wierden geopent, Matth. 27. vs. 51, 53. Luc. 23.47.

c. Vr.

Wat vrugt deden dese teikenen in de herten der Toehoorderen?

Ant. Sommige, die hem nog gelastert hadden, als hy nu al aen het Kruice hing, bleven verhard van herten: andere klopten

[p. 520]

met onsteltenisse op haer borsten; maer een Hooft-man die daer by stond, verheerlijkte God, en beleed dat desen Jesus de Sone Gods was, Matth. 27.54. Hy seide, waerlijk dese was Gods Sone, Luc. 23.47.

a. Vr.

Hoe is 't toe-gegaen met Christi dode Lichaem?

Ant. Joseph van Arimathea, en Nicodemus, op het toestaen van Pilatus, hebben het van het Kruys genomen, en eerlijk in een nieuw Graf begraven: Dog de Pharizeen, indachtig zijnde, dat Jesus gesproken had van sijn opstandinge, bequamen magt van Pilatus om het graf te verzegelen, en om Wacht daer by te stellen, om dat sijne discipelen hem niet des nagts quamen stelen, Matth. 27.64. Sy seiden tot Pilatus, beveelt dat het graf versekert werde tot den derden dag toe, Matt. 27.58, 59. Joa. 19.39, 41. Luc. 23.53, 54, 56.