Dagelyckse huys-catechisatie

Het leven in den Heiligen Doop, en in het Heilig Avondmael.
De drie-en-twintigste dag.

a. Vr.

Heeft de uytwendige Gods-dienst ook plaetse onder de Christenen?

Ant. Ja, 1 Cor. 6.20. Verheerlijkt God in u lichaem, Matth. 28 v. 29. 1 Cor. 11.13.

b. Vr.

Waerom zijn dan vele menschen lang in den uytwendigen Godsdienst besig, sonder daer door verbetert te worden?

Ant. Om datse die niet wel gebruyken, Heb. 4.2. Het woord der predikinge en dede haer geen nut, om dat het niet gemengt ware

[p. 316]

met den gelove, Ezech. 33.31, 32. Marc. 4.24. Siet hoe gy hoort.

b. Vr.

Is 't niet op de maniere des Pausdoms, dat men op de uiterlijke dingen so staet?

Ant. Neen: Want Christus en de Apostelen hebben die uiterlijke Godsdienst als nodig gebruikt, Matth. 3.17. Laet nu af, want aldus betaemt ons alle geregtigheid te vervullen, Matth. 16.16. Act. 2.37, 38. Een yegelijk van u werde gedoopt.

c. Vr.

Waerom seid dan Paulus, 1 Tim. 4.8. De lichamelijke oeffeninge is tot weinig dingen nut?

Ant. Paulus spreekt van de uiterlijke oeffeningen? afgesondert van de godsaligheid, en dan zijn het onnutte oeffeningen, men moet de godsaligheid betragten, 1 Tim. 4.7. Oeffent u selven tot godsaligheid, Esai. 59.21. Mijn Woord en Geest sullen van u niet wijken, Heb. 4.2.

a. Vr.

Zijn dit niet oeffeningen alleen voor de onervare kinderkens in het Christendom?

Ant. Neen, maer selfs de sterkste mannen in Christo hebben dese oeffeningen van noden, om datse nog in veel deelen des Christendoms onvolmaekt zijn, 1 Tim. 4.13. Houd aen in 't lesen, Rom. 1.12. 1 Cor. 13.9. Wy kennen maer ten deele.

b. Vr.

Maer wat is die uiterlijke Godsdienst ons nodig, dewijle Gods Geest in ons moet werken?

Ant. Gods Geest gebruikt die uiterlijke oeffeningen als middelen waer door hy werkt, Jac. 1.18. Na zijnen wille heeft hy ons gebaert, door het woord der waerheid, Joh. 16.13. De Geest sal u in alle waerheid leiden, Esa. 59.21.

a. Vr.

Is dan de uitwendige Godsdienst niet genoegsaem om ons salig te maken?

Ant. Neen, 1 Cor. 3.7. So en is dan, nog hy die plant iet, nog hy die nat maekt, maer God die den wasdom geeft, 2 Tim. 3.5. Luc. 13.26. Als dan sult gy beginnen te seggen, wy hebben in uwe tegenwoordigheid gegeten en gedronken, en gy hebt in onse straten geleert, v. 27. Ende hy sal seggen, ik en kenne u niet van waer gy zijt.

b. Vr.

Wat moet dan by de uitwendige oeffeninge komen?

Ant. De inwendige Godsdienstigheid des herten, Ps. 108.2. O God, mijn herte is bereid, Col. 3.16. Rom. 12.11. Zijt vierig van geest, dient den Heere.

c. Vr.

Wat conditien eischt een welgestelde Godsdienst?

Ant. Dese conditien moeten in ons zijn:

(1.) Wy moeten geloven; dat dese oeffeningen van God zijn ingestelt, datse hem behagen, ende dat wy daer door onse saligheid konnen uitwerken, Rom. 14.13. Al wat uit den gelove niet en is,

[p. 317]

dat is sonde, Marc. 16.16. Die gelooft sal hebben, ende gedoopt sal zjin, sal salig worden.

(2.) Wy moeten dan ook sonder vreese wesen, dat indien wy dese pligten wel waernemen, wy dan ook sekerlijk sullen behouden worden, 1 Joh. 4.18. De volmaekte liefde drijft de vreese buyten, Luc. 12.32. Vreest niet, gy klein kuddeken.

(3.) Wy moeten met beweginge des Geestes alle de pligten van de uytwendige Godsdienst waernemen, Rom. 7.6. Wy moeten hem dienen in nieuwigheid des Geestes, Gal. 5.25.

(4.) Wy moeten een groote eerbiedigheid brengen tot alle die uytwendige pligten des Godsdienst, want het zijn des Heeren ordonnantien en wegen,1 Thess. 2.13. Gy hebt ons woord ontfangen, niet als eens menschen woord, maer gelijk het waerlijk is, als Gods woord, Eccl. 4.17. Bewaert uwen voet, als gy ten huyse Gods ingaet, Eccl. 5.1.,

c. Vr.

Waer aen konnen wy ons versekeren dat onse Godsdienst niet alleen uytwendig is?

Ant. Aen dese teikenen.

(1.) Indien wy overtuygt zijn, dat wy de wereld al veel te lange hebben gediend, 1 Pet. 4.3. Het is ons genoeg, dat wy den voorgaenden tijdt des levens, der Heidenen wille volbragt hebben, Jer. 31.19. Na dat ik my selven ben bekend gemaekt, hebbe ik berouw gehad.

(2.) Indien wy met neerstigheyd vernemen na Gods wil, om die nog beter te gehoorsamen, Psal. 86.11. Leert my Heere uwen weg, ende ik sal in uwe waerheid wandelen, Ps. 119.18. Rom. 12. vs. 2. Beproevende welke de wel behagelijke wille Gods zy.

(3.) Als wy met onlust by godloose zijn, die ons hinderlijk zijn in onse pligten, Ps. 119.115. Wijkt van my, alle gy boosdoenders, op dat ik de geboden mijnes Gods mag bewaren, Ps. 120.5.

(4.) Als wy het voor een groote eere agten, dat wy gevordert zijn tot de dienst van dien grooten God, 2 Sam. 6.22. Met de dienstmaegden Gods sal ik verheerlijkt worden, Ps. 84.11. Ik koos liever aen den dorpel in het huis mijnes Gods te wesen: dan lange te woonen in de tenten der godloosheid.

(5.) Als wy uit liefde tot God, ende tot sijn eere, ons tot de Godsdienst begeven, en niet met insigt van menschen eere, profijt, etc. 2 Cor. 5.14. De liefde Christi dwingt ons, 1 Cor. 10.31. Ps. 84.2. Hoe lieflijk zijn uwe woningen, ô Heere.

(6.) Als wy ons noit konnen vergenoegen in het gene dat wy doen, maer altijds denken dat wy niets doen dat waerdig is genaemt te worden, Esai. 64.6. Dog wy alle zijn als een onreyne

[p. 318]

ende alle onse geregtigheden zijn als een wegwerpelijk kleed, ende wy vallen af als een blad, ende onse misdaden voeren ons henen weg als een wind, Matth. 25.37. Luc. 17.10. Als gy alles gedaen sult hebben, dat gy schuldig zijt, soo segt wy zijn onnutte dienstknegten.

a. Vr.

Wat bysondere oeffeningen heeft de uytwendige Godsdienst?

Ant. De bedieninge des Heiligen Doops, ende des Heiligen Avontmaels, Matth. 28.19. Gaet dan henen onderwijst alle volkeren, haer doopende, 1 Cor. 11.29. Ik hebbe van den Heere ontfangen, 't geen ik ook over-gegeven hebbe, dat de Heere Jesus, in den nagt, in welken hy verraden wierd, het brood nam.

b. Vr.

Waerom worden dese oeffeningen nog soo in waerdye gehouden onder het Christendom?

Ant. Om dese redenen: [1.] Om dat de Instelder is de Heere Jesus selve, die daer is een aensienlijk Persoon, 1 Joh. 5.20. Dese is de waeragtige God, Matt. 28.18. My is gegeven alle magt in Hemel en op Aerden, vers 19. Gaet dan henen, onderwijst dan de volkeren, haer doopende. [2.] Om dat hier door ons werd verzegelt de gemeinschap met Christo onsen Middelaer, Gal. 3.27. Soo vele als gy in Christum gedoopt zijt, hebt gy Christum aengedaen, 1 Cor. 10.16. Het brood dat wy breken, is de gemeinschap des lichaems Christi. [3.] Om dat het openbare verpligtingen zijn tot onderhoudinge van het Verbond Gods, Matt. 28.19. Leerende haer onderhouden alles wat ik geboden hebbe, 1 Cor. 10. vs. 21. Gy en kond niet drinken den drinkbeker des Heeren, ende de drinkbeker der Duivelen. [4.] Om dat het openbare afsonderingen zijn van de wereld, en als uit-teikeningen van de kinderen Gods, 1 Cor. 12.13. Wy alle zijn door eenen Geest tot een lichaem gedoopt, ende wy alle zijn door eenen Geest gedrenkt, Act. 2.40, 41.

a. Vr.

Wort de Doop van alle Christenen beleeft?

Antw. Neen: Maer vele versuimen ende verontreynigen dat Heilige Water door een quaed leven: Petrus seyde tot de Tovenaer, Act. 8.23. Ik zie dat gy zijt een gantsch bittere galle, ende t' samenknoopinge der ongeregtigheid, 1 Cor. 6.15.

c. Vr.

Wat moeten wy doen om onsen Doop wel te beleven?

Ant. Wy moeten dese dingen waernemen:

[1.] Wy moeten als wy onsen naem hooren noemen, gedenken aen onsen Doop, en op die groote genade, de welke God doe al aen ons heeft bewesen, Ps. 22.11. Op u ben ik geworpen van de Baermoeder af, Act. 2.37.38.

[2.] Wy moeten gedenken wat belofte van onse ouders, en getuygen over ons zijn gedaen, en daerom moeten wy sorge dra-

[p. 319]

gen, dat wy deselve na-komen, Luc. 1.74. Dat wy den Heere souden dienen alle de dagen onses levens, Matth. 28.19. Leert haer onderhouden alles wat ik u geboden hebbe.

(3.) Wy moeten dikwils herdenken, dat de Doop is een verzegelinge van de dood Christi tot doodinge van den ouden mensche, Rom. 6.4. Wy zijn dan met hem begraven door den Doop in den dood, op dat, gelijkerwijs Christus uit den dooden opgewekt is tot de heerlijkheid des Vaders: alsoo ook wy in nieuwigheid des levens wandelen souden, Gal. 3.27.

(4.) Wy moeten ons dikwils voor-stellen, dat het een groote sonde is, als men Gods teikenen ontheiliget, Hebr. 10.29. Hoe veel te swaerder straffe meind gy sal hy waerdig geagt worden, die het Bloed des Testaments onrein geagt heeft, daer door hy geheiligt was, Act. 8.21.

a. Vr.

Is het al noodig dat men ten Heiligen Avondmael gaet?

Ant. Ja, want de Heere Jesus heeft het geboden, Luc. 22. vs. 19. Doet dat tot mijner gedagtenisse, 1 Cor. 11.23, 24.

b. Vr.

Hoe sal men soodanige lieden antwoorden die meinen dat hier weinig aen gelegen is?

Antw. Men sal haer toonen, dat ook de minste ongehoorsaemheid van Gods Wetten, een grouwelijke sonde is, Joh. 3.36. Die den Sone ongehoorsaem is, Gods toorn blijft op hem, Luc. 6. vs. 46. Wat noemt gy my Heere, ende en doet niet het gene ik u segge, Luc. 14.24.

a. Vr.

Hoe sal men handelen met soodanige, die meynen, datse daer toe onbequaem zijn?

Ant. Men moet haer doen verstaen, dat, die onbequaem is ten Heyligen Avondmael te gaen, ook onbequaem is om zalig te worden, dewijle deselve voor-bereidinge in beyde word vereischt, Marc. 1.15. Bekeert u, ende gelooft den Euangelio, 1 Cor. 11.28. De mensche beproeve hem selven.

a. Vr.

Hoe sal men soodanige lieden antwoorden, die niet willen ten Avondmael gaen, uyt vreese dat sy het niet wel sullen beleven?

Antw. Men moet haer onderwijsen, dat het Avondmael geen nieuwe geboden heeft, maer dat het alleenlijk een band is om die geboden te onderhouden, dewelke yder Christen moet onderhouden, die wil zalig worden, ende daer toe wy nu al door den Doop zijn verpligt, Matth. 28.19, Leerende haer onderhouden alles wat ik u geboden hebbe, Matth. 22.37, 38, 39.

a. Vr.

Wat raed, als yemand sijn belijdenisse niet derft doen?

Ant. Soo een Christen moet opgewekt worden om dit te doen, dewijle wy altijd hier toe moeten bereid wesen,selfs als daer door

[p. 320]

het leven in gevaer komt te staen, 1 Pet. 3.15. Zijt altijd bereid tot verantwoordinge aen een yegelijk, die rekenschap af eischt van de hope die in u is, Matth. 10.32, 33. So wie my verloochent sal hebben voor de menschen, dien sal ik ook verloochenen voor mijnen Vader die in de Hemelen is.

b. Vra.

Wat sal men sodanige antwoorden, die niet en willen ten Avondmael gaen, om dat sommige Ledematen ergerlijk leven?

Ant. Men moet tot sodanige seggen, dat sy niet op andere, maer op haer selven sien, en tragten also God te behagen, 1 Cor. 11.28. De mensche beproeve hem selven, en ete alsoo van den brode, Gal. 6.5. Een yegelijk sal sijn eigen last dragen.

b. Vr.

Hoe sal men handelen met die, dewelke altijds nog uitstel nemen op haer jonkheid, ofte om yet anders?

Ant. Men sal haer dese Schriftuer-plaetsen voorstellen, Hebr. 3.7. Heden indien gy zijne stemme hoort, vers 8. So en verhard u herte niet, Luc. 14.24. Ecc. 12.1. Gedenkt aen uwen Schepper in de dagen uwer jongelingschap, eer de quade dagen komen.

a. Vr.

Moet yder een ten Avondmael gaen?

Ant. Het heilige Avondmael is maer voor die gene dewelke daer toe bereid zijn, 1 Cor. 11.18. De mensche beproeve hem selven, Matth. 22.11. 1 Cor. 11.20, 21.

c. Vr.

Hoe moeten wy dan gesteld zijn, als wy waerdiglijk ten Avondmael sullen gaen?

Ant. Dese conditien moeten in ons wesen?

(1.) Kennisse moeten wy hebben van het Heilig Avondmael, verstaende het onderscheyd tusschen die teikenen, en tusschen de betekende saken: En ook moeten wy weten wat ons daer te bekomen staet, en wat te beloven, 1 Cor. 11.26. Onderscheidende het lighaem des Heeren, Esa. 53.11. Door zijn kennisse sal mijn knegt de regtveerdige vele regtveerdig maken.

(2.) Berouw van onse sonden moet in ons zijn, so dat ons herte daer over verslagen en verbryselt zy, 1 Cor. 11.31. Indien wy ons selven oordeelen, so en souden wy niet geoordeelt worden, Zach. 12. vs. 10. Sy sullen over hem rouw-klagen, met een rou-klage als over een eenig-geboorne.

(3.) Gelove moet by ons wesen, dat wy door de Middelaer Jesus alleen ende konnen, ende sullen geholpen worden, ende verlost van onse sonden, Joh. 6.35. Jesus seide, ik ben het brood des levens: die tot my komt en sal geensins hongeren, ende die in my gelooft, en sal geensins dorsten, Eph. 3.17. Jesus woond door den gelove in onse herten.

(4.) Verlangen moet ook in ons wesen na de dag des Avond-

[p. 321]

maels, en na de genade die ons daer word aengediend door dese zegelen, Joh. 7.37. Soo yemand dorste, die kome tot my en drinke, Apoc. 22.17. Die dorst heeft, kome.

(5.) Een voornemen moeten wy hebben om in een nieuwe gehoorsaemheid te wandelen, met een vaste belofte aen God, dat wy alle bekende deugden na vermogen sullen oeffenen, Mat. 28.19. Leerende haer onderhouden alles wat ik u geboden hebbe. Luc. 1. v. 74, 75. Dat wy hem souden dienen in heyligheid en geregtigheid alle de dagen onses levens.

(6.) Een Christelijke liefde moet in ons wesen tot de geloovige, als tot onse Broeders en Susters, soo dat wy een versoend, en vreedsaem herte moeten hebben, Mat. 6.14. Indien gy de mensche hare misdaden vergeeft soo sal ook uwe Hemelsche Vader uwe misdaden u vergeven. Joh. 13.15.

b. Vr.

Hoe moeten wy van het Heylige Avondmael op-staen?

Antw. Met herten en tongen vol lof en danksegginge aen God door sijn genade, welke dankbaerheyd wy in ons gantsche leven moeten bewijsen door onsen godsaligen wandel, Mat. 26.30. Als sy den Lof-sang gesongen hadden, gingen sy uit na den Olijf-berg, Ps. 103.1, 2, 3. Looft den Heere, mijne ziele, &c. Joh. 15.8.

a. Vr.

Wat moet ons insonderheid bewegen, om met soo een vrolijke ziele van het Heylige Avondmael op te staen?

Antw. Wy moeten denken, dat wy daer geweest zijn als op de Voor-bruyloft des Lams, en dat wy alsoo in den Hemel eeuwiglijk met onsen Bruydegom Jesus Christus sullen aensitten, Matt. 26. v. 29. Ik segge u, dat ik van nu aen niet en sal drinken van dese vrugt des wijnstoks, tot op dien dag, wanneer ik met u de selve nieuw sal drinken in 't Koninkrijke mijns Vaders, Matt. 8.11. Wy sullen aensitten met Abraham, Isaac en Jacob. Apoc. 19.7, 8, 9.