Dagelyckse huys-catechisatie

Het leven in burgerlijke regeringe.
De twintigste dag.

b. Vr.

Geven wy dan agt genoeg op malkanderen, als wy in gemeynen vrede en vriendschap met malkandren om gaen?

Ant. Neen: want daer zijn nog bysondere pligten waer te nemen ten opsigte van de burgerlijke regeringe, 2 Chron. 19.6. Josaphat seide tot de Regteren, siet wat gy doet, Ps. 101.2. Rom. 13.1. Alle ziele zy de Magten over haer gesteld onderdanig.

a. Vr.

Mag men het ampt der Overigheyd bedienen?

Ant. Ja, Rom. 13.1. Daer is geen magt dan van God, ende de Magten die daer zijn, die sijn van God geordineert, 1 Tim. 2.1.

a. Vr.

Hoedanige persoonen behoort men te vorderen tot het ampt der Overigheid?

Ant. Soodanige dewelke van een goed leven zijn, Exod. 18.21. Siet omme na kloeke Mannen, Godvreesende, waerachtige Mannen, de gierigheid hatende, 1 Tim. 2.1, 2. Ps. 101.6. Mijn oogen sullen zijn op de getrouwe in den Lande.

c. Vr.

Waerom is daer veel aen gelegen, dat men vrome lieden vordere tot het ampt der Overigheid?

[p. 300]

Ant. Om dese redenen: [1.] Door vrome Regenten worden de regtveerdigste Wetten gemaekt, en de selvige worden dan best beschermt, 2 Chron. 19.6. Gy houd God het gerigte, ende niet den mensche. Eccl. 9.11. De wijsheid is beter dan de krijgs-wapenen. [2.] Het leven van de Overigheid is een kragtig exempel tot navolginge voor de onderdanen: maer door godloose Regenten word het volk godloos, Ps. 12.9. De godloose draven rondsomme, wanneer de snoodste van menschen kinderen verhoogt worden, Hos. 7.5. Prov. 20.26. [3.] De Republijke en Kerke worden vol zegens door vrome Regenten, Ps. 72.3. De bergen sullen den volke vrede dragen, ook de heuvelen met geregtigheid, Prov. 28. v. 15, 16.

b. Vr.

Wat word in de Overheden vereischt op datse goede Regenten mogen wesen?

Ant. Dese dingen moeten in haer zijn:

[1.] Een goed geloove, waer in sy niet alleen goede kennisse hebben van de Religie, Maer oock de selvige opregtelijk belijden, Esa. 49.23. Koningen sullen uwe Voedster-heeren zijn, Ps. 2.12. Kusset den Sone, gy Koningen, Ezech. 46.10.

[2.] Een godsalig leven, niet alleen volgens de burgerlijke eerbaerheid, maer volgens de Wetten Gods in de Heilige Schrifure, Ps. 119. v. 128. Ik hebbe uwe bevelen van alles voor regt gehouden, Exod. 18.21. Siet om na Godvreesende mannen.

[3.] Haer regeringe moet zijn volgens de Wetten Gods, 1 Reg 2.3. Neemt waer de wagt des Heeren uwes Gods, om te wandelen in zijne wegen, om te onderhouden zijne insettingen, Deut. 17.18. De Koning sal sig een dobbelt van dese Wet af-schrijven in een boek, v. 19. Hy sal daer in lesen alle de dagen zijnes levens.

c. Vr.

Hoe moet sig de Overheid dragen ontrent Gods Kerke?

Ant. De Overheid moet dese dingen doen:

[1.] Sy moeten goede sorge dragen dat de openbare Gods-dienst behoorlijke plaetsen hebbe, datse in stille gerustheyd worde gepleegt, en dat de dag des Heeren niet en werde ontheiligt, Neh. 13. v. 19. Nehemia belaste dat de poorten souden gesloten worden en dat de mensche niet en soude open doen, dan na den Sabbath, 2 Reg. 11.7. 1 Tim. 2.2.

[2.] Sy moeten haer magt aenleggen, om de Onderdanen tot de Gods-dienst aen te leiden, 2 Chron. 34.33. Josia, maekte dat alle die in Israel gevonden wierden den Heere dienden, Ezr. 7.16. Al wie de Wet des Heeren niet en sal doen, over die sal spoediglijk regt gedaen worden.

[3.] Sy moeten versorgen dat bequame mannen mogen gevon-

[p. 301]

den, en onderhouden worden, waer door het volk werde onderwesen in de Godlijke wijsheid, 2 Chron. 19.7. Josaphat, sond treflijke Mannen uit, die leerden Juda, ende het wet-boek des Heeren was by haer: Ende sy gingen rontsom in alle steeden van Juda, en leerden onder het volk, Esa. 49.23. Koningen sullen uwe Voedster-heeren zijn.

(4.) Sy moeten selve vlijtig wesen, om den openbaren Godsdienst waer te nemen, Ezech. 46.10. De Vorst nu sal in 't midden van hen in-gaen, als sy in-gaen, ende als sy uit-gaen, sullense te samen uit-gaen, Ps. 122.1. Ik verblijde my in die tot my seggen, wy sullen op-gaen tot het Huis des Heeren, Ps. 84.11.

b. Vr.

Wat moet de Overigheyd doen tegen de ketterijen en valsche leere?

Ant. De Overigheyd moet alle ketterije en valsche leere tegengaen,en haer Landen en steden daer van suiveren, 2 Chron. 24. vs. 33. Josia dede alle grouwelen weg uit allen Landen, 2 Reg. 18.4. Hiskia verbrak de metale Slange, Prov. 20.8.

a. Vr.

Mag de Overigheid dit nu alsoo doen gelijk de Koningen dat deden in den Ouden Testamente?

Ant. Ja: want de valsche leere en afgodische Gods-dienst, is nu alsoo schadelijk als doe ter tijd, Apoc. 17.16. De thien hoornen sullen de Hoere van Babel woest maken, ende naekt, 2 Pet. 2.1. Daer zijn valsche Propheten gelijk ook eertijds, 1 Thess: 2. 15.

a. Vr.

Hoe kan de Overheyd weten, welke de ware Religie zy?

Ant. Dit kanse weten door Gods Woord en Geest, soo wel als yder geloovige dit moet weten, 1 Cor. 2.15. de geestelijke mensche onderscheid alle dingen, 1 Joh. 2.20. Deut. 17.18, 19. Hy moet alle de dagen sijnes levens in de Wet Gods lesen.

b. Vr.

Mag de Magistraet yemand dwingen tot het geloove?

Ant. Dit kan niet geschieden, om dat het geloove een inwendig werk is van den wille: maer de Magistraet magh haer autoriteit wel gebruiken om de onderdanen te doen waer nemen de middelen des geloofs, 2 Chron. 34.33. Josia maekte alle die in Israël gevonden werden te dienen den Heere haren God, 2 Reg. 23.3. 2 Chron. 30.5.

c. Vra.

Maer is dit geen conscientie-dwang, als de Overheid de dwalinge tegen-gaet, ende het volk door hare authoriteit aen-leid tot de ware Gods-dienst?

Antw. Neen: want het is maer een authoriteyt die ontrent den uitwendigen mensche word aengeleyd, sonder yemands goede conscientie inwendig in 't particulier eenige dwang aen te doen, maer het is om de dwalende conscientie beter onderwijs te doen hebben, 2 Chron. 19.17. Josaphat sond Mannen, op dat men soude leeren in de steden van Juda, Rom. 14.23. Ezr. 7.26.

[p. 302]

b. Vr.

Moet de Overigheyd niet sonderlinge wagt houden tegen het Pausdom?

Antw. Ja, en dat om dese redenen: (1.) Om dat het is een gruwelijke afgoderye, die in haren Godsdienst word gepleegt, te vergelijken met de afgoderye der Joden, Esai. 9.8. Ook is haer land vervult met Afgoden, voor het werk der handen buigen sy haer neder; voor 't gene dat haer vingeren gemaekt hebben, Esa. 44.10.

(2.) Haer practijke bevestigt door de leere van hare Doctoren is dese: Dat men Koningen en Princen mag om het leven brengen, en dat men ons doodende Gode een dienst doet, Apoc. 17.6. Ik sag dat de Vrouwe dronken was van het bloed der Heiligen, ende van het bloed der getuigen Jesu, Apoc. 18.24. In deselvige is gevonden het bloed der Propheten, ende der Heiligen, ende aller der gene die gedood zijn op der aerde.

c. Vr.

Wat pligten moet de Overigheyd versorgen ontrent haer Onderdanen en Burgeren?

Ant. Haer pligten zijn dese na-volgende:

(1.) De Overigheid moet de vroomste en godsaligste Burgeren aen de hand houden, ende haer vorderen boven andere, Ps. 101.6. Mijne oogen sullen zijn op getrouwe in den lande, datse by my sitten: Die in den opregten weg wandelt sal my dienen, Exod. 18.21. Siet om na God-vreesende mannen, waeragtige, de gierigheid hatende.

[2.] De godloose moeten zy tegen-gaen, en uitroeyen, Ps. 101. vs. 8. Alle morgen sal ik alle Godloose des Lands verdelgen, vs. 4.7. Job 29.17. Ik verbrak de back-tanden des verkeerden.

[3.] Sy moeten geregtigheid oeffenen, sonder aensien van persoonen, Lev. 19.17. Gy sult het aengesigte niet aennemen, in geregtigheid sult gy uwen naesten rigten, Exod. 23.3. Prov. 16.12. Het is der Koningen grouwel, godloosheden te doen, want door geregtigheid word de Throon bevestigt.

[4.] Sy moeten versorgen dat haer Onderdanen stil, en vreedsaem leven, sonder verongelijkt te worden, straffende het quade, 1 Tim. 2.2. Op dat wy een gerust en stil leven leiden mogen in alle godsaligheid ende eerbaerheid, Rom. 13.4.

b. Vr.

Hoe kan de Overigheid een gezegende regeringe hebben, ende een goed Succes bekomen op haer raedslagen?

Ant. Door dese middelen:

[1.] Als sy na Gods Woord regeren, Jos. 1.8. Dat het boek deser wet niet en wijkt van uwen monde, maer overlegt het dag en nagt, op dat gy waerneemt te doen na alles dat daer in geschreven is. Want als dan sult gy uwe wegen voorspoedig maken, en als dan sult gy verstandelijk handelen, Pr. 119.24.

[p. 303]

(2.) Als sy op eige magt, wijsheid, etc. niet steunen, maer vertrouwen op God, om door hem geholpen te worden, Ps. 33.16. Een Koning en word niet behouden door een groot heir, Jer. 17.5. Vervloekt is hy die vleesch tot zijnen arm neemt, Ps. 123.2.

(3.) Als sy noyt eenige quade middelen gebruyken om haer beraedslagingen uyt te voeren, Ps. 125.5. Die haer neigen tot haer kromme wegen, die sal de Heere weg doen, Ps. 9.17.

(4.) Als sy de godloose straffen en uyt-roeyen, want om de godloose word een Land gestraft, Ps. 101.8. Alle morgen sal ik de godloose des Lands verdelgen, om uit de Stad des Heeren alle werkers der ongeregtigheid uit te roeyen, Hos. 4 1, 2.

c. Vr.

Wat is de pligt der Onderdanen tegen hare Overigheden?

Ant. Haer pligten zijn dese:

(1.) Eere en vreese moeten wy geven aen onse Overigheyd, soo dat wy noyt van haer qualijk spreken, dewijle de Overheden Gods Dienaresse zijn, Rom. 13.7. Geeft vreese dien gy vreese, ende eere dien gy eere schuldig zijt, Rom. 13.4. Jude vers 8. De godloose veragten de heerlijkheden.

(2.) Gehoorsaemheid moeten wy geven aen haer, Rom. 13. Alle zielen zy den Magten over haer gestelt, onderworpen, Tit. 3.1. Vermaent haer, dat sy den Overheden en Magten onderdanig zijn, datse haer gehoorsaem zijn.

(3.) Getrouwigheid moeten wy aen haer bewijsen in het onderhouden van onse Burger-eed, ende in trouwhertige waerschouwingen voor al 't geen Land of Stad schadelijk soude mogen wesen, Ps. 101.6. Mijn oogen sullen sien op de getrouwe in den Lande, Jud. 11.10. Jod. 16.2.

(4.) De lasten, en Schattingen moeten wy getrouwelijk opbrengen, Rom. 13.7. Geeft dan een yegelijk dat gy schuldig zijt: schattinge dien gy schattinge; tol dien gy tol schuldig zijt, Matt. 22.21. Geeft den Keiser dat des Keisers is.

(5.) Het Vaderland moeten wy in alle nooden met goed en bloed helpen verlossen, ende dan selven ons leven wagen in den dienst der Overigheden tot welstand des Lands, Judic. 5.18. Zebulon is een Volk dat zijn ziele versmaed heeft ter dood, insgelijks Naphtali, op de hoogte des velds, 1 Joh. 3.14.

(6.) Onse gebeden moeten yverig zijn voor de Overigheyd, 1 Tim. 2.1. Ik vermane dan voor alle dingen, dat gedaen worden smeekingen, gebeden, voorbiddingen, dankseggingen voor alle menschen, vers 2. Voor Koningen, en alle die in hoogheid zijn, Jer. 29.7. Biddet voor de Stad daer gy henen gevoerd word.

a. Vr.

Moet men de Overheid in alle geboden gehoorsamen?

[p. 304]

Antw. Ja, als de selvige niet strijden tegen Gods Woord, maer als haer geboden Gods Woord tegen gaen, dan moeten wy haer gehoorsaemheid weigeren, Dan. 3.18. U zy bekend, ô Koning, dat wy uwe Goden niet en sullen eeren, Exod. 1.17. De Vroetvrouwen vreesden God, ende en deden niet gelijk als de Koning van Egypten tot haer gesproken hadde, 1 Sam. 22.17.