Dagelyckse huys-catechisatie

Van het leven in het huisgesin.
De sesthiende dag.

a. Vr.

Moeten de getrouwde lieden alleen op malkanderen agt nemen?

Ant. Sy moeten haer leven ook aenstellen om het huys-gesin wel te regeeren, Ps. 68.7. God set de eensame in een Huishesin, 1 Tim. 3. v. 4, 5. Die zijn Huisgesin wel regeert, Gen. 18.19.

b. Vr.

Waer op hebben dan getroude lieden agt te geven?

Ant. Op haer kinderen, ende op de dienst-boden die sy in huys hebben, Psal. 101.2. Ik sal verstandelijk handelen in den opregten weg, wanneer sult gy tot my komen? Ik sal in het midden mijnes huis wandelen in opregtigheid mijnes herten, Act. 10.2. Joh. 4.53.

a. Vr.

Wat moeten de Ouders doen ontrent haer kinderen?

Ant. Sy moeten dese drie dingen doen:

(1) Sy moeten haer kinderen opvoeden tot het tijdelijk leven, 1 Tim. 5.10. Soo sy kinderen opgevoed heeft, Ruth. 4.11.

(2) Sy moeten haer van de behoeften des lichaems versorgen tot het burgerlijk leven, en maken na vermogen, datse wel aen de kost konnen komen, 1 Tim. 5.8. Indien yemand de zijne, dog inzonderheid zijn huisgenoten niet en versorgt, die heeft het geloove verloochent, 2 Cor. 12.14. De ouders vergaderen schatten voor de kinderen.

(3.) Sy moeten hare kinderen opvoeden in de vreese des Heeren tot het geestelijke leven, Eph. 6.4. Voedse op in de leeringen en vermaningen des Heeren, Deut. 6.6, 7.

b. Vra.

Wat sorge moeten de ouders dragen ten opsigte van het tijdlijke leven?

[p. 276]

Ant. Soo haest als de kinderkens geboren zijn, moet sorge gedragen worden, datse, is het mogelijk, met eyge moeders borsten gevoed werden, Gen. 21.7. Sara heeft haer soen gesoogt, Psal. 22. vs. 10. Gy hebt my doen vertrouwen van mijnes moeders borsten aen. Luc. 11.27.

b. Vr.

Wat sorge moeten de ouders dragen voor de kinderen ten opsigte van haer burgerlijk leven?

Ant. Sy moeten dese dingen versorgen:

(1.) Dat haer kinderen van goed deksel en voedsel worden versien, Matt. 7.9. Wat mensche is 'er onder u, soo zijn soon hem bid om brood, die hem een steen sal geven? Gen. 27.15.

[2.] Dat de kinderen in een eerlijk ambacht of andere beroepinge worden geoeffent, om eerlijk daer na haer brood te konnen eten, Prov. 22.6. Leert den jongen de eerste beginselen, na den eisch zijnes wegs, als hy ook oud sal geworden zijn, en sal hy daer van niet afwijken, Prov. 20.11.

[3.] Ouders moeten sorge dragen, dat haer kinderen by geschikte Meesters wonen, op datse ook goede borgerlijke maniere mogen leeren, Prov. 29.15. Een kind dat sig selven gelaten is, beschaemt zijn Moeder, Lev. 19.32. Luc. 14.8.

[4.] Sy moeten haer versorgen van een goed houwelijk, Jer. 29.6. Nemet wijven voor uwe sonen, ende gevet uwe dogteren aen mannen, segt de Heere, 1 Cor. 7. vers. 26, 38, 38. Datse trouwen, alleenlijk in den Heere.

c. Vr.

Wat moeten de ouders doen ten opsigte van het geestelijk leven der kinderen?

Ant. Sy moeten dese dingen doen:

[1.] Terstont moetense hare kinderkens den Heere heiligen en opdragen door gebeden, en insonderheid door den Heiligen Doop, Act. 16.33. De Stok waerder wierde gedoopt, ende alle de zijne, Gen. 17.20. Ps. 22.11. Van den buik mijns moeders aen zijt gy mijn God.

[2.] Van jongs af moeten de ouders alle middelen aenwenden, om de kinderkens de vreese des Heeren in te scherpen door Gebeden, Huys Catechisatien, Kerk-gang, etc. Eph. 6.4. Voedse op in de leeringe en vermaningen des Heeren, Deut. 6.7. Gy sult mijne wetten uwe kinderen in-scherpen, ende daer van spreken, als gy in uwen huise sit, ende als gy op den weg gaet, ende als gy neder legt, ende als gy opstaet.

c. Vr.

Hebben de ouders grote redenen hier toe?

Ant. Ja, welke dese zijn:

[1.] Godsalige kinderen brengen de ouders groote blijdschap

[p. 277]

aen, Prov. 10.1. Een wijse Sone verblijd de Vader, Prov. 23.25. Laet uwe vader sig verblijden, ook uwe moeder.

[2.] Hier door is het tijdelijke leven der kinderen by alle voorval gezegent, 1 Tim. 4.8. De godsaligheid is tot alle dingen nut, hebbende de belofte des tegenwoordigen ende des toekomende levens, Ps. 128.1.

[3.] Gods eere word hier door grootelijk bevordert, Ps. 22. vs. 31. Het zaed sal hem dienen, Esa. 38.18, 19. Ps. 8.3. Uit den mond der kinderkens, ende der zuygelingen hebt gy sterkte gegrondvest.

c. Vr.

Wat moeten de ouders doen, om hare kinderen de vreese des Heeren in te planten?

Ant. De ouders moeten dese middelen gebruyken:

(1.) Van jongs af moetense met de kinderkens van God, van den Hemel en van de Helle dikwils spreken, Prov. 4.3. Ik was mijns vaders soon, teder, vs. 4. Ende hy leerde my, 2 Tim. 1.5. 2 Tim. 3. vs. 15. Deut. 6.7. Gy sult daer van spreken als gy in u huis sit.

[2.] Men moet de kinderkens bestraffen en straffen alse quaet doen, Prov. 6.23. De bestraffingen der tugt zijn de weg ten leven, Prov. 23.13, 14. Gy sult hem met de roede slaen, ende zijn ziele van de Helle redden.

(3.) De ouders moeten selve met een goet exempel van leven haer kinderkens voor-gaen, Ps. 101.2. Ik sal verstandelijk handelen in den opregten weg; Ik sal in het midden mijnes huis wandelen in opregtheid mijnes herten, Jos. 24.15. My aengaende, ende mijn huis, wy sullen God dienen.

c. Vr.

Wat pligten moeten de kinderen aen hare ouders besorgen?

Antw. De pligten van de kinderen aen hare ouders zijn dese navolgende?

(1.) Sy moeten eerbiedigheid bewijsen aen hare ouders, Exod. 20.12. Eert uwen vader en uwen moeder, Lev. 19.3.

(2.) Sy moeten hare ouders gehoorsaem wesen, Eph. 6.1. Gy kinderen zijt uwe ouderen gehoorsaem, Col. 3.20. Gy kinderen zijt uwe ouderen gehoorsaem in alles, want dat is den Heere welbehagelijk.

[3.] Sy moeten aen hare ouders dankbaer zijn, 1 Tim. 5.4. Sy moeten leeren aen de voorouderen wederom vergeldinge te doen, Gen. 47.11, 12.

[4.] Sy moeten met hare zwackheden ende gebreken geduld hebben, Prov. 23.22. En veragt uwe moeder niet alsse oud geworden is, Gen. 9.22.

b. Vra.

Wat pligten vereyscht de eerbiedigheid der kinderen aen de ouders?

[p. 278]

Ant. Dese navolgende:

(1.) Als de ouders tot haer spreken, soo moeten de kinderen dit eerbiedig aenhooren, sonder in haer woorden te vallen, ofte haer tegen te spreken, Job 29.21. Sy hoorden my toe, ende wagteden, ende swegen op mijn raed, Gen. 49.2. Hoort, gy Sonen Jacobs, hoort na Israel uwen Vader.

(2.) Als de kinderen tot de ouders spreken, soo moeten sy haer eyge naem niet gebruyken, maer de naem van Vader, Moeder, ende sy moeten haer kortelijk, beleefdelijk, en nederig aenspreken, 1 Reg. 2.20. Begeert, mijn moeder, want ik en sal u aengesigte niet afwijsen, 1 Sam. 20.30.

(3.) Als by andere van haer ouders word gesproken, soo moeten sy haer eere met alle mogelijkheyd voorstaen. Het is een grouwelijke sonde, als de kinderen haer ouders in veragtinge soeken te brengen, Prov. 30.17. De ooge die den Vader bespot, of gehoorsaemheid van de Moeder veragt, die sullen de raven der beke uit-picken, Deut. 27.7. Vervloekt zy die zijnen Vader, of zijne Moeder veragt.

c. Vr.

Wat moeten de kinderen doen om hare ouders wel te gehoorsamen?

Ant. De kinderen moeten dese pligten van gehoorsaemheyd nakomen:

(1.) De bevelen van haer ouders moeten sy gewillig, spoedig en getrouw doen, Prov. 2.1. Mijn Soon soo gy mijne geboden by u weg legt, 1 Sam. 17.17.

(2.) De onderwijsinge der ouderen moeten sy vlijtig aennemen, Prov. 1.8. Mijn Sone, hoort de tugt uwes Vaders, ende verlaet de leere uwer Moeder niet, Prov. 13.1. Een wijse Sone hoort de tugt zijns Vaders.

(3.) De bestraffingen en kastijdingen moeten sy van haer Ouders lijdsamelijk verdragen, Heb. 12.9. Wy hebben de Vaders onses vleeschs wel tot kastijders gehad, en wy ontsagense, Prov. 29.17.

c. Vr.

Wat moeten de Kinderen doen om haer Ouders dankbaer te zijn?

Ant. De Kinderen moeten dese pligten van dankbaerheid aen haer Ouders onderhouden:

(1.) Sy moeten haer tot vreugde zijn, ende geen oorsake van droefheyd haer geven Prov. 15.20. Een wijse Sone sal de Vader verblijden, Gen. 44.30, 31, 32, 33.

[2.] Sy moeten aen haer Ouders een weder-vergeldinge doen, haer helpen en onderstand bewijsen in alles daer sy konnen, 1 Sam. 22.3, 4. David seide laet dog mijn vader en mijn moeder by u lieden uitgaen, totdat ik wete wat God my doen sal, Ruth. 2.18. Joh. 19.27.

[p. 279]

[3.] Sy moeten sorge dragen dat haer Ouders gestorven zijnde eerlijk worden begraven, en dat na haer dood haer goeden naem niet werde onteert: Zijnder schulden, de kinderen moeten deselvige na alle billikheyd en mogelijkheyd betalen, Gen. 25.9. Isaac en Ismaël begroeven haren Vader Abraham in de spelonke van Machpela, Gen. 35.22.

a. Vr.

Hoe moeten die gene, dewelke Dienstboden onder haer hebben, met deselvige leven?

Ant. Sy hebben dese pligten waer te nemen;

[1.] Sy moeten haer geven goed mogelijke, en redelijke geboden en bevelen, Lev. 25.43. Gy en sult geen heerschappye over hen hebben met wreetheid, Eph. 6.9. Na-latende de dreiginge, Exod. 1.13, 14.

[2.] Sy moeten hare Dienstboden bestraffen en straffen als sy misdoen, 2 Reg. 5.26. Eliza seide tot Gehasi, was het tijd om dat silver te nemen, ende om kleederen te nemen? Prov. 29.9.

[3.] Sy moeten in haer zwakheden, ende in haer siekten, haer behulpsaem wesen, Matt. 8.6. De Hooft-man bad Jesum, seggende, Heere mijn Knegt ligt te huis lijdende groote pijne, 1 Sam. 30.13.

[4.] Sy moeten goede sorge dragen voor haer zielen, en voor haer zaligheyd, en daerom moetense haer Dienstboden niet alleenlijk te huys onderwijsen in de Religie, maer sy moeten ook haer den Sabbath wel laten onderhouden door den openbaren Godsdienst, en door andere huys-pligten, Deut. 5.14. De sevende Dag is de Sabbath des Heeren uwes Gods, dan en sult gy geen werk doen, gy nog u Sone, nog u Dogter, nog u Dienstknegt, nog u Dienstmaegt, nog u Osse, nog u Ezel, nog eenig van u Vee, nog u Vremdeling die in uwe poorten is, op dat uwe Dienst-knegt en uwe Dienst-maegt ruste gelijk als gy, Act. 10.33.

b. Vr.

Maer hoe sullen de Meesters en Vrouwen haer Dienstboden tot dese pligten komen op het bequaemste aenleyden?

Ant. Hier toe moeten sy dese middelen gebruyken:

[1.] Sy moeten toesien datse de vrome Dienstboden in haer huis hebben Ps. 101.6. Die in den opregenten weg wandelt, sal mijn dienen, Act. 10.7. Cornelius riep eenen godsaligen Krijgs-knegt.

[2.] Sy moeten alle billijkheyd ontrent haer plegen in de beloninge die sy haer schuldig zijn, ende in een soete Christelijke handelinge, Prov. 31.15. Sy geeft haren huise spijse, ende hare Dienstmaegden het bescheiden deel, Prov. 27.27. Gy sult genoegsaemheid van geitenmelk hebben tot uwe spijse, tot spijse van u huis, ende leeftogt uwer Maegden.

[p. 280]

(3.) De Mesters en Vrouwen moeten met een goet exempel van leven haer voor-gaen, ende daer door haer authoriteyt en aensienlijkheyd voor haer dienst-boden wel bewaren, Prov. 29.21. Als men zijnen knegt van jongs op weeldig houd, hy sal in het laetste eenen sone willen zijn, Prov. 30.22.

a. Vra.

Waerom moeten de Heeren en Vrouwen dit so besorgen.

Ant. Om datse rekenschap daer van voor God sullen moeten geven, Col. 4.1. Gy Heeren, doet uwe dienstknegten regt, ende gelijk, wetende dat gy ook een Heere hebt in den Hemel, Eph. 6.9. Als die wetet, dat ook u selfs Heere in de Hemelen is, en dat geen aenneminge des persoons by hem is,

b. Vr.

Kan het wel bestaen met een Christen geloove, dat 'er dienstbare zijn?

Ant. Ja: 1 Cor. 7.21. Zijt gy een dienstknegt, zijnde geroepen, laet u dat niet bekommeren, Gal. 3.28. In Christo is geen onderscheid tusschen dienstbare en vrye, 1 Tim. 6.2.

c. Vr.

Wat moeten de dienstbare doen om een Christelijk leven te leyden?

Antw. De dienstbare moeten dese pligten tegen haer Heren en Vrouwen waernemen:

(1.) Sy moeten haer onderdanig wesen met vreese en ontsag 1 Pet. 2.18. Gy huis-knegten, zijt met alle vreese onderdanig uwen Heeren, Eph. 6.5.

(2.) Sy moeten haer alle respect ende eerbiedigheyd bewijsen, 1 Tim. 6.2. Die geloovige Here hebben en sullense niet veragten. 2 Reg. 2.16.

[3.] Sy moeten haer gehoorsaem wesen met een vaerdig en bereydwillig herte, Ephes. 6.5. Gy dienstknegten zijt gehoorsaem uwen Heere na den vleesche, Col. 3.22. Gy dienstknegten, zijt gehoorsaem uwen Heeren na den vleesche, niet met oogen-dienst als menschen behagers, maer met eenvoudigheid des herten, vreesende God, Tit. 2.9.

(4.) Sy moeten seer getrouw zijn in woorden ende in werken, voor het huys-gesin van haer Heeren en Vrouwen , Tit. 2. v. 10. Den dienstknegten vermaend, dat sy haer eigene Heeren sullen onderdanig zijn, niet ontreckende, maer datse alle goede trouwe bewijsen, Prov. 11.13. Gen. 31.38, 39.

b. Vra.

Waarom behooren de dienstbare dese pligten wel waer te nemen?

Ant. Om dese beweeg-redenen: (1.) Hier door doense den Heere Christo een grooten dienst, Tit. 2.10. Sy vercieren de leere onses Salighmakers, Col. 3.23. Sy dienen den Heere, (2.) Hier op

[p. 281]

sal haer genaden-loon sekerlijk volgen, Col. 3.24. Wetende, dat gy van den Heere sult ontfangen de vergeldinge der erffenisse, Eph. 6.7. Wetende, dat so wat goet een iegelijk gedaen sal hebben, hy dat selve van den Heere sal ontfangen, het zy dienstknegt, hetzij vrye.