Dagelyckse huys-catechisatie

Het leven in temtatien.
De elfde dag.

a. Vr.

Is het herte der Geloovige altijd in goede gerustheyd in het leven met God, en met Christo de Middelaer?

Ant. Neen, maer de Geloovige hebben veel strijd veel temtatien, veel twijffelingen over haer staet des herten, Esa. 49.13. Zion seid, de Heere heeft my verlaten, de Heere heeft my vergeten, Esai. 63.17. Heere, waerom verstokt gy ons herte, Rom. 7.24.

b. Vr.

Waer door word het herte meest ontroert?

Ant. Door dese twee ellendigheden,

[1.] Door temtatien ende versoekingen des Satans, 1 Thess. 2. vs. 5. Ik hebbe Timotheum gesonden, of niet misschien de Versoeker u soude versogt hebben, en onsen arbeid ydel soude wesen, 1 Cor. 11.3. Dog ik vreese dat niet eenigsins, gelijk de Slange Evam door arglistigheid bedrogen heeft, alsoo uwe sinnen bedorven worden, om af te wijken van de eenvoudigheid die in Christo is, 2 Cor. 12. vers 7.

[2.] Door de geestelijcke verlatingen Gods, wanneer Godt schijnt van de geloovige ziele afgeweken te wesen, met sijn genade, Ps. 13.2. Hoe lange, Heere! sult gy mijnder steeds vergeten? Hoe lange sult gy u aengesigt voo my verbergen? Job 6.4. Ps. 77.8. Sal dan de Heere in eeuwigheid verstoten.

a. Vr.

Wat zijn de temtatien des Satans?

Ant. Het zijn quade gedagten en begeerten, dewelke de Satan listiglijk weet in de mensche te verwecken, om daer door de sondige

[p. 246]

lusten te veroorsaken, 1 Chron. 21.1. Doe stond de Satan op, tegen Israël, en hy porrede David aen dat hy Israël telde, 1 Cor. 7.5. Komt wederom by een, op dat u de Satan niet en versoeke, om dat gy u niet en konnet onthouden, Gen. 3.1, 4, 5.

c. Vra.

Hoe sal yemand konnen weten, dat die quade gedagten en lusten temtatien, van de Satan zijn in de Weder-geboorte?

Ant. Dat kan men weten uyt dese teikenen:

(1.) Indien men die lusten en gedagten, met droefheyd verneemt, en dat men deselvige aenmerkt als vyanden van de ziele, 1 Pet. 2.11. Onthoud u van de vleeschelijke begeerlijkheden, dewelke krijg voeren tegen de ziele, Rom. 7.15. Ik ellendigh mensche!

(2.) Indien wy ons wapenen tegen die temptatien aen, ende tegen deselvige door alle middelen strijden, op datse ons niet tot de daed der sonde brengen, Eph. 6.13. Neemt aen de geheele wapenrustinge Gods, op dat gy konnet wederstaen in den boosen dagh, Mat. 6.13. Jac. 4.8. Wederstaet den Duyvel, en hy sal van u vlieden.

(3.) Indien wy alle occasien vlieden, door welke soodanige lusten en quade gedagten in ons ontstaen, Prov. 4.14. En komt niet op 't pad der godloosen, nog en treed niet op en weg der boosen, vers 15. Mat. 4.7. Gy sult den Heere uwen God niet versoeken.

(4.) Indien wy, tot den val zijnde gekomen, terstond daer over onsteld zijn, en in het toekomende ons te sterker in onse bekeeringe daer tegens wapenen, 2 Sam. 24.10. Davids herte sloeg hem, na dat hy het volk geteld hadde, Matt. 26.75. Petrus na buiten gaende, weende bitterlijk.

c. Vra.

Hoe bevinden haer de geloovige onder dese temtatien?

Ant. Sy zijn seer ontrust en vervoert van herten, sy zijn vol angst en vreese: vol schrik en benauwtheyd, Rom. 7.24. Ik ellendig mensche! 2 Cor. 12.7, 8. Hierover hebbe ik den Heere drie mael gebeden, op dat het van my soude wijken, Job 16.12. Ik hadde ruste, maer hy heeft my verbroken, Esai. 63.17.

c. Vr.

Hoe kan een geloovige sig nog vertroosten in het midden van dese temtatien?

Ant. Door dese middelen:

(1.) Wy moeten gedenken dat dit is een gedeelte van de strijd des Christendoms, waer toe wy geroepen zijn, Eph. 6.12. Wy hebben den strijd tegen de geestelijke boosheden in de lugt, 1 Pet. 2. vers 11. De begeerlijkheden voeren krijg tegens de ziele.

(2.) Wy moeten gedenken, dat wy een groot Overste hebben die ook is versogt geweest, al-hoe wel sonder sonde, en daerom

[p. 247]

met ons mede-lijden heeft, en sorge voor ons draegt, Heb. 2.18. in 't gene hy selve versogt zijnde, geleden heeft, kan hy de gene die versogt worden, te hulpe komen, Col. 2.15. Matt. 4.4. De versoeker quam tot Jesum.

(3.) Wy moeten gedenken dat ook dese temtatien soo van God worden bestiert, dat 'er wat goeds uyt ontstaet, 2 Cor. 12.9. De Heere heeft tot my geseid, mijne genade is u genoeg, want mijn kragt word in swakheid volbragt, 2 Cor. 7.11.

c. Vr.

Hoe moeten wy ons wapenen tegen die temtatien?

Antw. Wy moeten dese geestelijke wapenen gebruyken:

(1.) Gods Woord moeten wy soo gereed hebben, dat wy tegen yeder quade lust een Schriftuer-plaets weten by te brengen, Eph. 6.17. Neemt het swaerd des Geestes, 't welk is Gods Woord, Matt. 4.7. Jesus seide, daer is geschreven.

(2.) Wy moeten eenen goeden moed grijpen op de hulpe Gods, ende met dapperheyd ons stellen tegen alle temtatien aen, 1 Cor. 16. vers 13. Waekt, staet in het Geloove, houd u manlijk, zijt sterk. Ephes. 6.10. Vorders, mijne Broeders, wordet kragtig in den Heere, ende in de sterkte zijner magt.

(3.) Wy moeten de minste t' samen-spraek en overlegginge niet houden met ende over onse quade lusten, maer terstond die als absolute vyanden veroordeelen en soeken te dempen, Eph. 4.27. En geeft den Duivel geen plaetse, Jac. 1.15.

(4.) Wy moeten onsen toevlugt nemen tot gebeden, ende God om hulpe aenspreken, Matt. 6.13. Ende en leid ons niet in versoekinge, maer verlost ons van de boosen, 1 Pet. 4.7. Zijt nugteren, ende waekt in de gebeden.

b. Vr.

Heeft de geloovige anders geen temtatien uyt te staen als die van de Satan?

Ant. Ja: want de Heere heeft ook sijne temtatien, waer mede hy de geloovige besoekt, 2 Chron. 32.31. God verliet Hiskia om te weten al wat in zijn herte was, Matth. 6.13. Heere leid ons niet in versoekinge, Deut. 13.3.

b. Vr.

Hoe versoekt God de geloovige?

Antw. Insonderheyd op twee manieren:

(1.) Uitwendig, als hy haer in ellenden laet vallen, ende zijn hulpe uyt-steld, Jud. 6.13. Doch nu heeft ons de Heere verlaten, en heeft ons in der Midianiten hand gegeven, Esai. 49.13. Zion seid, de Heere heeft ons verlaten.

(2.) Inwendig, als God met sijn gevoelige gunst ende genade wijkt van de ziele der geloovige voor een tijd, Ps. 119.8. En verlaet my niet al te seer, Ps. 51.14.

[p. 248]

c. Vr.

Is dese inwendige verlatinge een weg-neminge van de Geest der weder-geboorte ende des geloofs?

Antw. Neen: want de geest wijkt noyt van de kinderen Gods, 1 Joh. 3.9. Het zaed Gods blijft in haer, 1 Pet. 1.23. Ps. 51.13. En neemt uwen Heiligen Geest niet van my.

b. Vra.

Wat is dan dese geestelijke verlatinge?

Ant. Het is een ontbeeringe van die gevoelige liefde Gods, soo dat de geloovige niet kan gewaer worden dat God sijn God is, Jer. 17.17. En weest my niet tot een verschrickinge, Judic. Soo de Heere met ons ware, hoe soude dan dit alles ons zijn overkomen, Job 13.24.

a. Vr.

Is dit een ellendigen staet der ziele?

Ant. Ja gantsch ellendig, want de kinderen Gods schijnen dan als in de helle te leggen, Ps. 116.3. De banden des doods hadden my getroffen, ik vond benautheid, ende droefenisse, Job 30.27. Mijn ingewand zieden, ende is niet stille: de dagen der verdruckinge zijn my voorgekomen, Ps. 32.11. Ps. 77.3.

c. Vr.

Waerom is dit soo een groote ellende?

Antw. Om dese vier redenen, [1.] Dit is een ellende die de ziele selve lijd, nu het lijden der ziele is het zwaerste lijden, Prov. 18.14. Een verslagen geest, wie sal die op-heffen? Prov. 15.13. Door de smerten des herten word de geest verslagen. [2.] Om dat onse grootste Vriend, onse God, als onse vyand dan word aengemerkt, Job 10.16. Gelijk een felle Leeuw jaegt gy my, gy keert weder en stelt u wonderlijk tegen my, Ps. 88.17. Uwe hittige toornigheden gaen over my: uwe verschrickingen doen my vergaen, Job. 34.29. [3.] Om dat de Duivel hier weet onder te spelen, ende de menschen soekt te doen gelooven, datse verdoemt sullen worden, ende dat daerom als haer Gods-diensts vergeefs is ja datse tot haer zwaerder verdoemenisse sal uyt-vallen, Ps. 73.13. Immers hebbe ik te vergeefs mijn herte gesuivert, ende mijn handen in onschuld gewasschen, 2 Cor. 2.10, 11. Luc. 22.31. De Satan heeft u soeken te siften als tarwe. [4.] Om dat de smaed en spot der menschen op soodanige lieden valt, Job. 19.15. Mijn Huys-genoten ende mijn Dienst-maegden agten my voor een vreemden, vs. 16, 17. Ps. 88.9. Mijne bekende hebt gy verre van my gedaen, gy hebt my hen tot een grouwel gesteld.

b. Vr.

Waerom verlaet God de geloovige van sijn gevoelige gunste?

Ant. De oorsaken zijn dese:

[1.] Om datse eenige grove sonden hebben begaen: Job. 13. vers 23: Hoe vele misdaden ende sonden heb ik, maekt mijne over-

[p. 249]

tredingen enden mijne sonden my bekend, Esa. 63.10. Sy sijn wederspannig geworden; ende sy hebben zijnen Heiligen Geest smerten aengedaen: daerom is hy haer tot eenen Vyand verkeert, hy selfs heeft tegen haer gestreden.

[2.] God doet dit, op dat de geloovige sig vernederen soude, ende hem selven regt leeren kennen, Ps. 30.7. Ik seide wel in mijnen voorspoed, ik en sal niet wankelen in der eeuwigheid, vs. 8. Maer doe gy u aengesigte verbergdet, wiert ik verschrikt, 2 Chron. 32.33. De Heere verliet Hiskia, op dat hy soude sien wat in zijn herte was.

[3.] Op dat wy Gods liefde, en het gevoelen van sijn vriendschap wat hooger souden leeren agten, Cant. 5.6. Mijne ziele ging uit van wegen zijn spreken, ik sogt hem, Ps. 51.14. Geeft my wederom de vreugde uwes heils.

[4.] Op dat wy ons in het toekomende sorgvuldiger souden wagten, dat wy aen onse zijde de liefde-pligten ontrent God niet ligtelijk komen te versuymen, Ps. 80.19. Wy en sullen van u niet te rugge keeren, 2 Cor. 7.11.

b. Vr.

Zijn het alleen de geloovige, die van God door geestelijke verlatingen worden besogt?

Antw. Gelijk sommige onherboorne en tijd-geloovige, eenige gemeyne geestelijke gaven ontfangen, alsoo worden sy ook besogt met verlatingen, 1 Sam. 16.4. De geest des Heeren week van Saul, Jer. 7.15. Ezech. 12.3. Menschen Kind, vertrekt by dage voor hare oogen.

c. Vr.

Wat onderscheyd is 'er dan tusschen ware geloovige, en tijd-geloovige?

Ant. De ware geloovige konnen haer selven onderscheyden uit dese teikenen:

[1.] Als godloose ongevoelijk gaen, soo klagen en kermen de geloovige seer over dese verlatinge Gods, Job. 3.24. Voor mijn brood komt mijne sugtingen, ende mijne brullingen worden uitgestort als water, Ps. 42.4. Ps. 80.6. Mijne tranen zijn my tot spijse dag en nagt.

[2.] Tijd-geloovige toonen geen groot verlangen na troost, maer de regt-geloovige hebben een groote begeerte na vertroostinge, Ps. 42.2. Gelijk een hert schreeuwt na de waterstroomen, Rom. 8. vs. 19.

[3.] De onherboorne soeken met Saul haer rust in quade middelen: Maer de kinderen Gods soeken door heylige middelen soo lange, tot datse haren God wederom in genade hebben gevonden, Psal. 77.3. Ten dage mijner benauwtheid sogt ik den Heere, mijne hand was des nachts uit-gestrekt, ende liet niet af, Esai.

[p. 250]

64.1. Och, dat gy de Hemelen scheurdet, dat gy neder quaemt.

(4.) Als God van de godloose wijkt, soo komt hy niet wederom: Maer als hy de vrome verlaet, soo is 't maer voor een korten tijd, Esa. 57.7 Voor eenen kleinen oogenblik hebbe ik u verlaten: maer met groote ontfermingen sal ik u vergaderen, Hos. 5.15.

b. Vr.

Hoe soude een godsalige ziele sig konnen vertroosten, dewijle die geestelijke verlatinge nog op haer is?

Ant. Door dese gedagten:

(1.) Dat dit is het lot der aldervroomste geweest, en nog is. Christus selve heeft aldus versogt geweest, Matth. 27.46. Mijn God, mijn God, waerom hebt gy my verlaten? Psal. 32.2. Job 6.4. De pijlen des Almagtigen zijn in my, welkers vierig fenijn mijnen geest uitdrinkt.

(2.) Dat God niet meer als het gevoelen van sijn genade onttrekt, maer dat hy evenwel dan nog is en blijft de vriend van de sijne, Esai. 49.16. Siet ik hebbe u in beide hand-palmen gegraveert, Ps. 22.10.

(3.) Dat dese ellende niet altijd dueren sal, maer dat wy Gods aenschijn in vrede nog sullen sien voor ons sterven, Ps. 27.13. Soo ik niet en hadde gelooft, dat ik het goede des Heeren soude sien in het land der levendigen, ik ware vergaen, Ps. 42.6. Wat buigt gy u neder, ô mijne ziele! ende zijt onrustig in my? hoopt op God, want ik sal hem nog loven, voor de verlossinge zijnes aenschijns.

(4.) Dat God sijn bestemden tijd heeft, die voor ons de beste is, in welke hy sijn gunst ons wederom sal doen gevoelen, Esai. 30.18. Daerom sal de Heere wagten op dat hy u genadig sy. Esa. 49, 8.

a. Vra.

Hoe moet sig een geloovige ziele dragen in dese verlatingen, om niet te bezwijken, maer om verlost te worden?

Antw. De geloovige moeten dese middelen gebruyken:

(1.) Gy moet ondersoeken om wat sonden de Heere van u wijkt, op dat gy deselve meugt nalaten, Job 13.13. Heere maekt mijne sonden en mijne overtredingen my bekent, Hos. 5.15.

(2.) Wy moeten ondertusschen, als wy niet konnen met God leven door gevoelen, soo moeten wy door 't geloove soeken te leven, Heb. 11.1. Het geloove is een bewijs der dingen die men niet en siet, Rom. 4.18. Abraham geloofde op hope en tegen hope.

(3.) Wy moeten ondertusschen al blijven op Gods wegen, en in de pligten der godsaligheyd, om den Heere daer in te verwagten, en aen te grijpen, Cant. 3.3. De wagters vonden my, ik seide, hebt gy dien gesien die mijne ziele lief heeft, Ps. 63.9. Mijne ziele kleeft u agter aen. Ps. 66.18.

(4.) Gy moet God vieriglijk bidden, dat hy sijn vriendelijke

[p. 251]

liefde u wederom late gevoelen, Ps. 35.3. Segt tot mijne ziele, ik ben u heil, Ps. 27.9. Verbergt u aengesigte niet voor my, Ps. 80. vers 8, O Heere laet u aengesigt ligten.