Dagelyckse huys-catechisatie

Van het Heilige Avondmael.
De vijf-en-twintigste dag.

a. Vr.

Welk is 't tweede Sacrament van Gods Verbond?

Antw. Het Heilig Avondmael des Heeren, 1 Cor. 11.20. Als gy dan te samen komt, dat is niet des Heeren Avondmael eten, Mat. 26.26. Als sy aten, nam Jesus het Brood, ende gezegent hebbende, brak hy het, ende gaf het zijne discipelen, ende seyde, nemet, etet, dat is mijn lichaem.

a. Vr.

Wanneer heeft Christus die ingestelt?

Ant. In sijn laeste nagt, eer hy verraden, en gevangen wierd, 1 Cor. 11.13. De Here Jesus, in zijn laetste nagt in welke hy verraden werd, nam het brood, Mat. 26.25, 26. Luc. 22.16.

a. Vr.

Welke zijn de teykenen in het Heilig Avondmael?

[p. 144]

Ant. Brood, en Wijn, soo als de selvige worden gebroken en uyt-gestort ende gebruykt, Luc. 22.19. Hy nam brood, ende als hy gedankt hadde, brak het, vs. 20. Desgelijks ook den drink-beker, 1 Cor. 11.26. So dikwils als gy dit brood eet, en desen drink-beker drinken sult, soo verkondigt den dood des Heeren tot dat hy komt.

b. Vr.

Moet men ook ongesuert Brood nemen, ende den Wijn met water mengen?

Ant. Neen, Christus nam Brood, gelijk het hem voor-quam, ende Wijn, gelijk die voor hem stont, Mat. 27.22. Ik segge u, dat ik van nu aen niet meer sal drinken van dese vrugt des wijnstoks, Luc. 22. 19. Hy nam brood, 1 Cor. 10.16.

c. Vr.

Wijst ons Johannes niet tot wijn en water, 1 Joh. 5.8. Drie zijnder die getuigen op der aerde: de Geest, ende het Water, en het Bloed?

Antw. Johannes heeft het ooge, niet op het Avondmael des Heeren, maer op Christi dood aen het Kruyce, ofte op sijn Doop, Joh. 19.34. Een der Krijgs-knegten door-stak zijn zijde met een speere,ende terstond quam daer bloed en water uit, 1 Joh. 5.6. Dese is gekomen door water en bloed, Mat. 3.16, 17.

b. Vra.

Is 't al noodig dat men den beker aen yeder Geloovige geve?

Ant. Ja, want alsoo heeft Christus bevolen, ende alsoo hebben het de Geloovige gebruykt, Mat. 26.27. Hy nam den drinkbeker, ende gedankt hebbende, gaf haer dien, seggende, drinkt alle daer uit, Marc. 14.23. Sy dronken alle daer uit, 1 Cor. 11.26. Soo dikwils als gy desen drink-beker sult drinken.

c. Vr.

Maer staet 'er niet, dat de eerste Kerke Avondmael hielt sonder Drink-beker, Act. 2.42. Sy waren volherdende in de leere der Apostelen, ende in de gemeinschap, ende in de brekinge des broods, ende in de gebeden?

Ant. Soo weynig als hier uyt blijkt, dat 'er gantsch geen beker is geweest, soo weynig blijkt hier uyt, dat aen de gemeyne geloovige dien niet is gegeven: Hier word maer van brood gesproken, na de stijl der Schrifture, als van een maeltijd word gewag gemaekt: Want dan word door het woord brood de geheele maeltijd verstaen, die nogtans sonder drinken niet word gehouden, Luc. 14.1. Dog dese plaetse kan seer wel verstaen worden van een vriendelijke gemeine tafel, vs. 46. Ende dagelijks eendragtelijk in den Tempel volherdende en van huys tot huys broot brekende, aten sy te samen met verheuginge, ende in eenvoudigheid des herten, Luc. 24.30.

b. Vr.

Is 't noodig, dat men het brood breke, en soo omdeyle?

Antw. Ja: want Jesus gaet ons soo voor, ende ook leyd daer-

[p. 145]

in de over-een-komste van het teeken, ende de betekende sake: Gelijk het Brood word gebroken, en genuttigt, alsoo is het lichaem Christi gebroken voor ons aen den Kruyce, ende word van ons door den geloove gegeten, Luc. 22.19. Hy nam brood, ende als hy gedankt hadde, brak het, 1 Cor. 10.16. Het brood dat wy breken, is dat niet de gemeinschap des Lichaems Christi? 1 Cor. 11.24.

b. Vr.

Welk zijn de beteekende saken van dit Brood en Wijn?

Ant. Het lichaem en bloed Jesu Christi, soo als deselvige zijn gebroken, en vergoten tot vergevinge van onse sonden, Mat. 26. vs. 26. Jesus nam het brood, ende gezegent hebbende, brak hy het, ende gaf het sijne discipelen, ende seide, Neemt, etet, dat is mijn lichaem, Mat. 26.27, 28. 1 Cor. 10.16.

c. Vr.

Hoe eet men dan het lichaem, en hoe drinkt men het bloed Christi in den Avondmale?

Ant. Niet door de mond des lichaems: maer op een geestelijke wijse, door den geloove, Joh. 6.63. De Geest is 't die levendig maekt; het vleesch is niet nut: de woorden die ik tot u spreke, zijn geest, ende leven, Eph. 3.17. Christus woont door den geloovige in onse herten, 1 Cor. 10. 1, 2, 3.

a. Vra.

Worden dan het brood en wijn niet verandert in het lichaem en bloed Christi?

Antw. Neen: want behalven dat hier uit souden veel ongerijmtheden en grouwelijke dingen volgen, soo strijd het tegens de verklaringe van Paulus, 1 Cor. 10.17. Een brood is het, soo zijn wy vele een lichaem, dewijle wy alle eens brood deelagtig zijn, 1 Cor. 14. vs. 26, 27. Soo dikwils als gy van dit brood sult eten: soo wie dan onweerdiglijk dit brood eet.

b. Vr.

Hoe seid dan Christus, Joh. 6.53. Voorwaer, segge ik u-lieden, 't en zy dat gy het vleesch des Soons des Menschen etet, en sijn bloed drincket, soo en hebt gy geen leven in u selven?

Antw. Jesus spreekt niet van het eten des Heilig Avondmaels, het welke doe nog niet was ingesteld: Maer van een eten des geloofs, verss. 46.35. op een geestelijke maniere, gelijk hy hem selven verklaert, als de Capernaiten meinden, datse met haer mond sijn vleesch souden eten, verss. 60, 63. De Geest is 't die levendig maekt. Het vleesch is niet nut, maer de woorden die ik tot u spreke zijn Geest, ende zijn leven.

c. Vr.

Maer wat is dan dit te seggen, Matt. 26.26. Jesus nam het brood, ende gezegent hebbende, brak hy het, ende gaf het den discipelen, ende seide, nemet, etet, dit is mijn lichaem?

Antw. Christus noemt het brood sijn lichaem, om dat het een teiken was van sijn lichaem: gelijk als wanneer ik van een schil-

[p. 146]

derye kan seggen, dat is mijn Vader: Ofte gelijk alsoo geseyd word, Gen. 41.27. Die seven schoone Koeyen, zijn seven Jaren, 1 Cor. 10. vs. 4. De Steenrotse was Christus, Apoc. 1.20. De seven Sterren zijn de seven Engelen der Gemeinten.

c. Vra.

Maer moet men in Sacramenten niet eygentlijk spreken, om duydelijk verstaen te worden?

Antw. Dese manier van speken is soo klaer en duydelijk om te verstaen, datse in alle Sacramenten, soo des Ouden als des Nieuwen Testamentsgebruykt word, Gen. 17.10. Dit is mijn Verbond dat gy-lieden houden sult tusschen my en tusschen u, vs. 15. Dat sal tot een teken zijn des Verbonds, Exod. 12.11, 27. Luc. 22.20. Dese drink-beker is het Nieuwen Testament in mijnen bloede.

c. Vr.

Maer moeten de woorden van een Testament niet eygentlijk, en klaer worden verstaen?

Antw. De woorden in een Testament moeten klaer te verstaen zijn, maer dit is altijd niet noodig datse eygentlijk na de letter worden genomen, als de oneygentlijke maniere wel te verstaen is: gelijk blijkt Luc. 22.20. Dese Drink-beker is het Nieuwe Testament in mijnen Bloede, 't welk voor u vergoten word, Gen. 49.2, 3, etc.

b. Vr.

Waerom wilt gy niet gelooven dat het Brood verandert in het Lichaem Christi?

Ant. Om dat ik dan soude moeten gelooven, dat Christus Lichaem op der aerde was: dat de Priester Christi Lichaem konde uyt Brood maken: dat Christus veel Lichamen heeft; dat Christus Lichaem niet grooter is als een kleyn stukje Brood: dat Christi verheerlijkt Lichaem onder de vuyligheyd in den buyk soude gaen: Ja dat Christus Lichaem van rotten en muysen soude konnen gegeten worden, etc. 't welk alles niet en is om te gelooven, want de Heilige Schrift spreekt anders van hem, Mat. 26. vs. 11. My en hebt gy niet altijd. Apoc. 1.13. Act. 7.56.

b. Vr.

Maer is God dan niet almachtig, dat hy dit Brood kan alsoo doen veranderen in het Lichaem Christi?

Ant. Behalven dat God geen onmogelijke dingen doet, gelijk dit onmogelijk is in de nature, dat Christus Lichaem te gelijk op vele plaetsen soude tegenwoordig zijn: Soo zy genoeg tot antwoort, dat God niet alles doet, het gene hy wel soude konnen doen, Mat. 3. vs. 9. God kan uyt steenen Abrahams Kinderen verwecken.

b. Vra.

Word dan het Lichaem Christi in de Misse niet waerlijk op-geoffert?

Antw. Neen: Want Christus moet niet meer als eens worden op-geoffert, 't welk aen het kruyce volkomelijk is geschied, Hebr.

[p. 147]

10. vs. 14. Met eene offerhande heeft hy in eeuwigheid volmaekt, de gene die geheiligt worden, Heb. 10. vs. 10. In welken wy geheiligt zijn, door de offerhande Christi een-mael geschied, Heb. 9. vs. 22, 25, 26, 27, 28.

c. Vr.

Is het Offer der Misse niet afgebeeldet door de offerhande van Melchisedek, Gen. 14.18. Melchisedek, Koning van Zalem, bragt brood voort, ende wijn?

Ant. Neen: Want Paulus soude dit Hebr. 7. niet hebben verzwegen, als hy handelt van de gelijkenisse tusschen Christus, ende tusschen Melchisedek: Maer Melchisedek de Koning, die ook een Priester was, soo een aensienlijk Peroon, vereerde Abraham Brood ende Wijn, na de maniere van het Land, als Koning, ende zegende hem als Priester, vs. 19. Hy zegende hem, ende seyde, gezegent zy Abraham, Gode den Alderhoogsten, die Hemel ende Aerde besit, Heb. 7.1.

c. Vr.

Word de Misse niet voorseyd, Mal. 1.11. Aen alle plaetse sal mijn name reuk-werk toegebragt werden, ende een reyn spijsoffer?

Antw. Neen: maer hy spreekt van de geestelijke offerhanden des Nieuwen Testaments. Gelijk de Gods-dienst des Nieuwen Testaments veeltijds word afgebeeld in den Ouden Testamente, door de Gods-dienst des Ouden Testaments, en met de selve namen word ook selfs in den Nieuwen Testamente, de Gods-dienst des Nieuwen Testaments genaemt, Heb. 13.15. Laet ons dan door hem altijd Gode opofferen een offerhande des lofs, dat is, de vrugt der lippen die sijnen name belijden, 1 Pet. 2.5. Wordet gy dan ook selve gebouwt tot een geestelijk Priesterdom, om geestelijke offerhanden op te offeren, Ps. 141.2.

b. Vra.

Hoe passen dese woorden op de offerhanden des gebeds: Een rein spijs-offer: want onse gebeden en zijn niet rein?

Antw. Het is een belofte voor de tijden van het Nieuwen Testament wanneer de geestelijke Gods-dienst soude meerder en suiverder zijn, door Christi bloed in den geloove, Act. 15.9. God heeft geen onderscheit gemaekt tusschen ons en haer, gereinigt hebbende hare herten door het geloove, 1 Cor. 6.11. Gy zijt gereinigt, 1 Joh. 15.3.

b. Vr.

Indien de Misse geen waeragtige offerhande is, waerom word dan van een Altaer gesproken, Hebr. 13.10. Wy hebben een Altaer?

Antw. Het heilige Avondmael heeft een Tafel: Maer desen Altaer is Jesus Christus selve, waer van die gene niet konnen genieten, die door de Wet der Ceremonien sogten geregtveerdigt te worden, Gal. 5.2. Siet ik Paulus segge u, soo gy u laet besnijden, dat Christus u niet nut en sal zijn, 1 Cor. 10.21.

[p. 148]

b. Vr.

Soude dan de Misse geen goede offerhande wesen tot vergevinge der sonden voor die in het Vagevier zijn?

Antw. Neen: want gelijk de Misse geen eigentlijk soen-offer is, soo konnen de doode daer door niet geholpen worden: veel min de gene die in een versiert Vagevier souden zijn, Heb. 9.22. Sonder bloedstortinge en geschied geen vergevinge, Rom. 6.7. Die gestorven is, die is geregtveerdigt van de sonde, 1 Joh. 1.7. Het bloed Jesu Christi, des Soons Gods, reinigt ons van onse sonden.

c. Vr.

Moet men de offerhande der Misse niet hebben op dat men daer door de offerhande Christi sig selven toepasse, gelijk de offerhande in den Ouden Testamente?

Antw. Neen: Want doe waren die offerhanden van God ingesteld, maer de Misse niet: Het middel van toepassinge is 't geloove, 't welk door de Sacramenten, als door teikenen en zegelen, de offerhande Christi toepast, Gal. 3.26. Gy zijt alle Kinderen Gods door het geloove in Christo Jesu, vs. 27. Want soo vele als gy in Christum gedoopt zijt, hebt gy Christum aengedaen, Eph. 3.17. Joh. 6.35.

b. Vr.

Heeft het Avondmael niet anders als Brood en Wijn?

Ant. Het heeft dese dingen, als tekenen en zegelen, van de belofte des Genaden-verbonds, 1 Cor. 10.16. Het Brood dat wy breken, is dat niet de gemeinschap des lichaems Christi? Luc. 22.20. Dese drinkbeker is het Nieuwe Testament in mijnen bloede, 't welk voor u vergoten word, Matt. 26.26.

b. Vr.

Is Christus niet in het Heilig Avondmael tegenwoordig?

Ant. Hy is daer niet op een lichamelijke maniere tegenwoordig, maer op een geestelijke maniere voor het ooge des geloofs; Gelijk hy alsoo ook van sijn tegenwoordigheid spreekt daer men sijn naem aenroept, Matt. 18.20. Waer twee of drie vergadert sijn in mijn naem, daer ben ik in 't midden van haer, Joh. 6.35. Joh. 14.23. Ik en de Vader sullen komen ende wooninge by u maken.

c. Vr.

Mag yder ten Avondmael gaen die wil?

Ant. Neen, maer alle de gene, welke haer selven te voren wel ondersoeken, of hebben berouw van haer sonden; een opregt geloove; ende een voornemen om in het toekomende Godsalig te leven, 1 Cor. 11.28. De mensche beproeve hem selven, ende ete alsoo van den broode, ende drinke van den drink-beker, vs. 29. 2 Cor. 13.5. Ondersoekt u selven of gy in den geloove zijt.