Dagelyckse huys-catechisatie

Van de Kerkelijke Bedieninge.
De een-en-twintiste dag.

b. Vr.

Hoe regeert Christus zijn Gemeinte?

Ant. Door sijn Dienaren, Eph. 4.11. Deselve heeft gegeven, sommige tot Apostelen, sommige tot Propheten, sommige tot Euangelisten, sommige tot Herders en Leeraers, 1 Cor. 12.28. Mat. 10.5.

b. Vr.

Hoe heeft God de Gemeynte des Ouden Testaments geregeert?

Ant. Ordinaerlijk na de tijden van Moses, door de Priesters, ende door de Leviten, Deut. 17.9. Gy sult komen tot de Levitische Priesteren, en tot den Regter, die in die dagen zijn sal: ende gy sult

[p. 118]

onder-vragen, ende sy sullen u de sake des regts aenseggen, vs. 10.11. Mal. 2.7. De lippen der Priesters sullen u de wetenschap bewaren, ende men sal uit zijnen mond de Wet soeken.

c. Vr.

Heeft de Kerk des Ouden Testaments geen andere Dienaers gehad?

Antw. Ja, want daer waren ook veeltijts extraordinare Dienaers, de Propheten, Hebr. 1.1. God heeft voortijds veelmael, ende op velerlei wijse tot de Vaderen gesproken door de Propheten, 2 Chron. 36.15, 16.

c. Vr.

Hoe verstonden de Dienaers des Ouden TestamentsGods wil?

Ant. De Priesters en Leviten verstonden Gods wil uyt de Schrifture, en uyt Urim en Thummim. Maer de Propheten verstonden ook Gods wil door openbaringen, gesigten, droomen etc. Num. 12. vs. 6. Soo daer een Propheet onder u is, ik de Heere sal my door een gesigt aen hem bekent maken, door eenen droom sal ik met hem spreken, Heb. 1.1. Ezech. 1.4, 5.

b. Vr.

Is 'er onderscheyd tusschen de Dienaers des Nieuwen Testaments?

Ant. Ja: Want sommige zijn geweest extraordinare Dienaers voor een sekere tijt: Gelijk als waren de Apostelen, de Euangelisten, ende de Propheten, 1 Cor. 12.19. Zijnse alle Apostelen, zijnse alle Propheten, Matth. 10.5. Act. 21.10.

b. Vr.

Welke zijn de ordinare Dienaers, dewelke voor alle tijden by de Kerke moeten wesen?

Antw. Dese zijn de ordinare Herders ende Leeraers, anders genaemt Opsienders, ende nu ter tijd, de Predicanten van het Heylig Euangelium, Eph. 4.11. Christus heeft gegeven sommige tot Herders ende Leeraers, 1 Tim. 3.1. Die een Opsienders ampt begeert, die begeert een treffelijk werk, Act. 10.38.

c. Vr.

Wat voor Dienaers zijn de eerste Reformateurs geweest, namelijk, Wiclef, Lutherus, Swinglius, Calvinus, &c.

Ant. Sy hebben in de ordinare kerke-dienst meer als ordinare werken uytgeregt, en daerom is 'er weynig aen gelegen, of mense noemt ordinare, ofte extraordinare Dienaers: haer dienst is geweest, dese ordinare last uyt te voeren, 2 Tim. 4.2. Predikt het woort, houd aen tijdelijk en ontijdelijk: wederlegt, bestraft, vermaent in alle langmoedigheit ende Leere, Tit. 1.5. Act. 8.5.

a. Vr.

Moet over dese Dienaers niet een Opperhooft wesen?

Ant. Ja, Dit is Christus, Eph. 1.22. God heeft alle dingen zijne voeten onderworpen, ende heeft hem de gemeinte gegeven tot hooft boven alle dingen, Eph. 5.22. Col 1.18.

b. Vr.

Is 'er niet nog een ander sigtbaer Hooft der Kerke, behalven Jesus Christus?

Ant. Neen: Want de Gemeynte is als een lichaem, dat maer

[p. 119]

een hooft heeft, ende als een Bruyt, dewelke maer een Bruydegom heeft, 2 Cor. 11.2. Ik hebbe u lieden toebereit, om u als een reine Maegt, eenen Manne voor te stellen, namelijk Christo, 1 Cor. 3 vs.11. Niemant kan een ander fundament leggen, dan het gene geleit is, namelijk Jesus Christus, Rom. 12.5.

c. Vr.

Moet de Kerk nu geen sigtbaer Hooft hebben, als in 't Ouden Testaement doe de Hooge-Priester was het hooft?

Ant. Neen: want doe is een Opperhooft van God gestelt, en nu niet; Ook is de Hooge-priester een voorbeeld van Christus geweest, die nu het Hooft is als Middelaer, Heb. 3.1. Aenmerkt den Apostel en Hooge priester onser belijdenisse Jesum Christum, Heb. 4.14. Heb. 9.11. Christus de Hooge-priester der toekomende goederen gekomen zijnde.

a. Vr.

Is Petrus niet het Hooft der Kerke, en der Apostelen?

Ant. Neen: want behalven dat dit nergens blijkt in de heylige Schrifture, soo is klaerlijk af te nemen, dat Petrus dese waerdigheyd noit heeft erkent: Want hy belijd hem selven maer een Dienaer Christi te zijn nevens de andere: ja hy is van Paulo selfs bestraft, 1 Pet. 5.1. De Ouderlingen die onder u zijn, vermane ik, die een Mede-ouderling ben, Gal. 2.11. Ik wederstond hem in het aengesigte, om dat hy te bestraffen was, 2 Pet. 1.1.

b. Vr.

Maekte dan de Heere Jesus hem tot geen Hooft der Kerke, doe hy seide, Matth. 16.18. Ik segge u ook, gy zijt Petrus, ende op desen Petra sal ik mijn Gemeinte bouwen?

Antw. Neen: Want de Heere spreekt van hem selven, en van die regte belijdenisse, waer in Petrus had erkent, dat Jesus was de regte Petra, de grond-steen der saligheyd, gelijk dit de tijtel is van Christus Jesus, volgens Petri eigen verklaringe, 1 Pet. 2.6. Siet ik legge in Zion eenen uitersten hoeksteen, die uitverkoren ende dierbaer is, ende die in hem gelooft, sal niet beschaemt worden, 1 Cor. 3.11. Niemant kan een ander fundament leggen dan 't gene geleid is, namelijk Christus, 1 Cor. 10.4.

c. Vra.

Indien door desen Petra de persoon van Petrus verstaen wert, soude daer uyt dan konnen worden bewesen, dat hy is gestelt tot een Hooft der Kerke?

Ant. Neen, dese benaminge soude dan maer te kennen geven, dat hy een voorname Yveraer en Voorstander van het Christen-geloove soude zijn gestelt gelijk dese maniere van spreken ook van andere Apostelen wort gebruykt, ten desen aensien, Gal. 2.9. Als Jacobus, en Cephas, en Johannes die geagt waren Pijlaren te zijn, de genade die my gegeven was, bekenden &c. Apo. 21.14. 1 Tim. 3.15.

b. Vra.

Indien Petrus geen Hooft der Kerke was, waerom be-

[p. 120]

veeld hem dan Christus zijn Schapen en Lammeren tot driemael toe, Joh. 21.35. Weydet mijne Lammeren, v. 16.17.

Ant. Petrus had met een drie dubbelde versakinge sijn Apostelschap verbeurt, waer in hy van Christo wederom word hersteld: Nogtans sonder schijn van eenige Opperhoofdigheyd: Het weyden der kudde Christi, is een gemeyne bedieninge, 1 Pet. 5.2. Wydet de kudde Gods, die onder u is, hebbende opsigt daer over: Want de opperste Herder is Christus, v. 4. Act. 20.28.

b. Vr.

Waerom zijn dan aen Petro alleen de sleutelen des Koningrijks der Hemelen gegeven; en waerom word hy altijd eerst genoemt? Matt. 16.19. Matt. 10.2.

Ant. Geen van beyden is waer: Want de sleutelen heeft hy ontfangen in alle name: gelijk dese authoriteyt aen alle de Apostelen word gegeven, Joh. 20.23. Soo gy yemands sonden vergeeft, die zijnse vergeven. Andere Apostelen worden voor hem genaemt, Gal. 2.9. Jacobus, Cephas, ende Johannes, 1 Cor. 9.5. De Broederen des Heeren ende Cephas.

a. Vr.

Is dan de Paus van Romen het hooft der Kerke niet?

Antw. Neen: de Kerk heeft van Christo niet ontfangen een opperhoofdige regeering: Nergens word in Gods Woord gesproken van een Paus, van Cardinalen, &c. maer dit zijn maer menschelijke verdigtselen, strijdende tegens de instellingen Gods, die nergens van dese tijtelen of bedieningen spreeken, maer van dese volgende alleen, 1 Cor. 12.18. God heeft 'er sommige in de Gemeinte gesteld, ten eersten Apostelen, ten tweeden Propheten, ten derden Leeraers, Eph. 4.11. Hy heeft gegeven Herders en Leeraers.

b. Vr.

Is 'er geen onderscheid tussen de Dienaeren des Nieuwen Testaments?

Ant. Daer is een onderscheid van ordre, maer niet van heerschappye, ofte oppermagt des eenen over den anderen, Luc. 22.26. De meeste onder u, die sy gelijk de minste, ende die de voorganger is als een die dient, Mat. 20.25, 26. Alsoo sal 't onder u niet zijn, met heerschappy te voeren, 1 Pet. 5.2.

a. Vr.

Zijnder nog geen ander odinare kerkelijke bedieningen als van Leeraers?

Ant. Ja: daer zijn ook Ouderlingen ende Diaconen, 1 Tim. 5. v. 17, dat de Ouderlingen die wel regeeren, dobbele eere waerdig geagt worden, 1 Cor. 12.28. Act. 6.3, 4.5. Sy stelden Stephanus ende Philippum, &c.

a. Vr.

Mag yder die wil dese kerkelijke ampten bedienen?

Antw. Neen: maer die deselve bedienen sullen na Gods ordre, moeten daer toe wettig geroepen zijn, Rom. 10.15. Hoe sullen sy prediken, indien sy niet gesonden worden? Heb. 5.4. Niemand

[p. 121]

neme hem selven de eere aen, maer die geroepen is, Mat. 9.38.

b. Vr.

Is dan het prediken geen werk van liefde, na dat yder een gaven heeft om een ander te stigten?

Ant. Het Prediken moet wel uyt liefde tot Gods eere, en tot zaligheid der menschen geschieden: Nogtans is het eigentlijk geen werk van liefde alleen, maer een ampt, en publijke bedieninge. 2 Cor. 4.1. Dewijle wy dese bedieninge hebben na de barmhertigheit, die ons geschied is, soo en vertragen wy niet, 1 Cor. 4.1. 1 Tim. 3.1. die een Opsienders-ampt begeert.

b. Vr.

Mag dan een gemein Christen aen andere Gods Woord niet voordragen?

Ant. Een gemeyn Christen mag Gods Woord, als uyt Gods naem, met authoriteyt niet spreken tot andere, want dat is den Dienaren eygen; maer yeder Christen mag aen andere tot stigtinge, Gods Woord en Wetten wel verhalen, en alsoo broederlijck voor-dragen, 1 Thess. 5.14. Wy bidden u, Broeders, vermaend de ongeleerde, vertroost de kleynmoedige, ondersteunt de swacke, Heb. 3.12, 13. Rom. 15.14.

c. Vr.

Wiens werk is het Predicanten te beroepen?

Antw. Het werk der Gemeynte, welke dese magt van Christo haer Hooft heeft ontfangen, 1 Tim. 5.22. En legt niemand haestelijk de handen op, Tit. 1.5. Act. 14.13. Als sy haer met opsteken der handen, in elke Gemeinte Ouderlingen verkoren hadden.

c. Vr.

Waerom hebben dan Moses, Salomon, &c. En andere politijke daer mede bemoeyt? 1 Reg. 2.26.

Antw. Moses was ook een Propheet, gelijk ook Salomon, dewelke handelden na Gods bysondere last, en na de ordre des Ouden Testaments, het welke nu geen regel kan sijn voor onse tijden, Deut. 18.15. Een Propheet, uyt het midden van u, uyt uwe Broederen, als my, sal u de Heere uwe God verwecken, na hem sult gy hooren. Matt. 12.42. 1 Reg. 3.12.

c. Vr.

Wat magt ontfangen de Leeraers door haer Roeping?

Ant. Haer magt is insonderheyd driederley.

(1.) Gods Woord te prediken uyt Christi naem, aen alle soort van mensen, 1 Tim. 4.2. Predikt het Woord, Tim. 1.9. Tim. 2.2, 3.

(2.) De Heilige Sacramenten te bedienen, Matt. 28.19. Gaet henen, onderwijst alle volkeren, deselve doopende in de name des Vaders, des Soons, ende des Heiligen Geestes, 1 Cor. 11.25.

(3.) Het regeren van de Gemeynte, en de oeffeninge van de kerkelijke Tugt, Act. 20.18. Soo hebt agt op u selven, en op de geheele kudde, over de welken de Heylige Geest tot Opsienders gestelt heeft. Mat. 18.17, 18. Voorwaer segge ik u, al wat gy op der

[p. 122]

aerde bind, sal in den Hemel gebonden zijn: en al wat gy op der aerden ontbind, sal in den Hemel ontbonden zijn, 1 Cor. 5.7.

b. Vra.

Is de magt der Leeraren niet ook dese, datse het brood doen veranderen in Christi lichaem, en datse als Priesters het lichaem Christi dagelijks op-offeren?

Antw. Neen: Want behalven dat soo een Paepsche offeringe in de Misse seer ongerijmt, ja grouwelijk is: Soo is kenlijk uit Gods Woord dat Christus niet meer word op geoffert, Heb. 10 vs. 14. Want met eene offerhande heeft hy in eeuwigheit volmaekt de gene die geheiligt worden, Heb. 7.27. Dit heeft hy eenmael gedaen, als hy hem selven geoffert heeft. Hebr. 9.26.

a. Vr.

Is de magt der Dienaeren in den Heiligen Testament niet om sonden te vergeven?

Ant. Neen: Want dat is alleen Gods eygen werk, Esa. 43.25. Ik, ik ben het die uwe overtredinge uit-delge, Marc. 2.7. Wie kan de sonden vergeven, dan God alleen? Jac. 4.12.

b. Vra.

Waerom seyde dan Christus, Joh. 10.23. Soo gy yemands sonden vergeeft, dien zijnse vergeven?

Antw. Hy verstaet niet met de magt, maer de verkondiginge van vergevinge der sonden, volgens Christi instellinge: soo heeft dit Paulus verstaen, Act. 13.38. Soo zy u dan bekent, Mannen Broeders, dat door desen u vergevinge der sonden verkogt word. 1 Joh. 1.9. 1 Joh. 2. 1, 2.

c. Vra.

Wat magt heben de opsienders der Gemeynte in het oeffenen van de Kerkelijke Tugt?

Antw. Datse de dwalende in leere, ofte die een ergerlijk leven leyden, afhouden van de heilige Sacramenten, Mat. 18.18. Indien hy ook de Gemeinte geen gehoor geeft, soo zy hy u als een Heiden en Tollenaer, 1 Cor. 5.5. Suivert dan den ouden suerdeessem uit, Ezech. 44. 7, 8.

b. Vr.

Moeten de Opsienders der Kerke dan tersond de sondigende leken afsnijden van de gemeynschap der Heyligen?

Ant. Neen: maer men moet haer eerst vermanen, en soeken ten regten te brengen, Mat. 18.16. Indien u Broeder niet en hoort, soo neemt nog een of twee met u, Tit. 3.10. Een ketters mensche verwerpt na de eerste ende tweede vermaninge, 2 Thess. 3.15.

c. Vr.

Hoe word dan dese magt der kerkelijke Tugt bedient?

Ant. Eerst word den genen die ergerlijk zijn in leere of leven, het gebruik der Heilige Sacramenten ontseyd: Maer indien sy halsterk blijven in haer ergernissen, soo wordense eyndelijk ook afgesneden, ende dan word haer ook het regt en eigendom van Gods Huys, en van zijn Heilige Sacramenten op-geseyd, Gal. 5.12. Og of sy ook

[p. 123]

afgesneden waren die u onlustig maken,1 Cor. 5.4, 5. 1 Tim. 1.20. Die ik den Satan hebbe overgegeven.

b. Vr.

Mag men met soodanige Afgesnedene wel eten en drinken, koopen, en verkoopen, etc.

Ant. Ons is niet belast alle burgerlijke pligten aen de soodanige te weigeren; Maer wy moeten ons wagten met haer familiaer, en soo vriendelijk en gemeynsaem om te gaen als voor desen, op dat wy niet schijnen in haer werken een welgevallen te nemen, 1 Cor. 5. vs. 11. Gy sult met soodanige niet eeten, 2 Joh. vs. 11. 2 Thess. 3. vs. 15. Houd hem niet als een vyand maer vermaent hem als een Broeder.

b. Vr.

Mag men wel iemand afsnijden: die in de Geloofs-articulen alleen dwaelt, en andersints van een goet leven is?

Antw. Ja: Want het geloove moet ons soo dierbaer zijn als het leven: Hierom spreekt Johannes dit van de dwalingen in het geloove, 1 Joh. 4.3. Alle Geest die niet en belijd dat Jesus in den vleesche gekomen is, die en is uit God niet, maer dit is de Geest des Antichrists, 2 Joh. vs. 7. Daer zijn vele verleyders in de wereld, die niet en belijden dat Jesus Christus in den vleesche gekomen is, vs. 10. Indien yemand tot u-lieden komt, ende dese leere niet mede brengt, en ontfangt hem niet in u huis, nogt en segt tot hem niet, zijt gegroet, Tit. 3.10. Een ketters mensche vlied.

c. Vr.

Hoe word dese magt uyt-gevoert?

Ant. Door een kerkelijke Vergaderinge, 1 Cor. 5.4. Als gylieden, ende mijnen Geest te samen vergadert sullen zijn. Mat. 18.18. 2 Cor. 2.6.

a. Vra.

Zijn soodanige kerkelijke vergaderingen als Synoden, Classen, en Kerkeraden, een schriftmatige ordonnantie?

Antw. Ja; want de practijke der Apostelen geeft hier toe een exempel, Act. 15.6. De Apostelen ende Ouderlingen vergaderden t'samen om op dese sake te letten, Act. 6.2.

b. Vr.

Kan soo een kerkelijke Vergaderinge ook dwalen?

Ant. Ja: gelijk blijkt, soo uit de exempelen van het Oude en het Nieuwe Testament. want Jesus is in een kerkelijke Vergaderinge ter dood veroordeelt, en vele Concilien hebben seer gedwaeld na de tijden der Apostelen, als ook te voren, Jer. 10.21. De Herders zijn onvernuftig geworden, ende en hebben den Heere niet gesogt, daerom hebbense niet verstandelijk gehandelt, en haer gantsche weyde is verstroit, Jer. 6.13, 14. Mat. 26.12. Act. 4.27.

c. Vra.

Hoe belooft dan Christus, Joh. 16.13. De geest der waerheid sal u in alle waerheid leyden?

Ant. Dese belofte word aen de Apostelen gedaen, ende niet aen

[p. 124]

alle volgende Leeraren op die wijse: Hierom konden sy dus spreken, Act. 15.28. Het heeft den Heiligen Geest, ende ons goet gedagt u lieden geenen meerderen last op te leggen, dan dese nootsakelijke dingen, Act. 13.2. 1 Cor. 7.40.

b. Vr.

In wat agtinge moet men de besluyten van Synoden, en van andere kerkelijke vergaderingen nemen?

Ant. In seer groot agtinge, dewijl dat vele daer by een zijn, dat yeder vry mag spreken, ende dewijl dat Christus aen soodanige Vergaderingen een groote bystand heeft belooft, Matth. 18.20. Waer twee of drie vergadert sijn in mijn naem, daer ben ik in 't midden van haer, 1 Thess. 5.13. Agtse seer veel in liefde om haer werks wille, Heb. 13.17. Zijt uwe Voor-gangeren gehoorsaem, en zijtse onderdanig, want sy waken voor uwe zielen.

a. Vr.

Mogen de kerkelijke Personen wel trouwen?

Ant. Ja: Heb. 13.4. Het houwelijk is eerlijk onder allen, ende het bedde onbevleckt, 1 Cor. 9.5. 1 Cor. 7.2. Om der hoerereyen wille sal een yegelijk man zijn eygen wijf hebben, 1 Tim. 3.2. Een Opsiender moet eener vrouwe man zijn.

c. Vr.

Waerom seyd dan Paulus, 1 Cor. 7.7. Ik wilde dat alle menschen waren, gelijk ik selve ben?

Antw. Paulus spreekt hier niet van kerkelijke Personen alleen, maer van alle menschen, en hy wenscht dit niet om dat het sonde is te trouwen, maer om dat in tijd van ellend, ongetrouwt te zijn gemackelijker valt, v. 32. Ik wil dat gy sonder bekommernisse zijt, v. 28. Indien gy trouwt gy en sondigt niet, v. 26. 27.

b. Vr.

Mag een Predikant wel jaerlijks tractement hebben?

Ant. Ja: Matt. 10.10. De arbeyder is zijn voedsel waerdig, Gal. 6.6. Die onderwesen word in 't woord deile mede van alle goederen den genen die hem onderwijst, 1 Cor. 9.7, 11, 13, 14.

c. Vr.

Waerom seide dan de Heere Jesus, Mat. 10.8. Gy hebt het om niet ontfangen, geeft het om niet?

Antw. Christus spreekt van de gave der gesontmakinge, waer voor hy niet wilde, dat zijne Apostelen, gelijk als Quak-salvers die langs het Land loopen, gelt souden nemen, op dat het Euangelium geen ergernisse quame te lijden. Evenwel hy sprack oock van haer Loon der Leere, v. 10. De Arbeider is zijn voedsel waerdig, 1 Cor. 9.15.12. Indien andere dese magt over u deelagtig zijn, waerom niet veel meer wy? Dog wy en hebben dese magt niet gebruikt, maer wy verdragent al, op dat wy niet eenige verhinderinge geven den Euangelio Christi.

b. Vr.

Moeten de Toe-hoorders dit alles op een publijk tractement laten aen-staen?

[p. 125]

Ant. Gantsch niet, maer yeder Christen moet ook sijn plicht van liefde en eere aen de Leeraers na-komen, Gal. 6.6. Die onderwesen word in 't woord, deile mede van andere goederen den genen die hem onderwijst, 1 Cor. 9.7. 1 Tim. 5.17, 18.