Dagelyckse huys-catechisatie

[p. 1]

De eerste morgen-oeffeninge.

Van de Gods-geleertheyd. De eerste Dagh.

Vrage. a.

WAt is de Gods-geleertheyt?

Anw. Het is een wetenschap van God, en van godlijke dingen, waer door men God regt leert dienen, Tit. 1.1. Een kennisse der waerheyt die na de godsaligheyt is. Act. 24.14, 15.

a. Vra.

Is 'er een waeragtige kennisse van goddelijke dingen?

Ant. Ja, want alle menschen zijn in haer conscientie overuygt, dat 'er een God is, ende alle Volken hebben een Gods-dienst, Rom. 1.20. Gods onsienlijke dingen worden van de scheppinge der werelt aen uyt de schepselen verstaen ende doorsien, beide sijn eeuwige kracht en Goddelijkheyt, Rom. 2.14, 15. Act. 14.17.

b. Vr.

Hoe weet de mensche, die Gods Woort niet heeft, dat 'er een God is?

Antw. Door twee middelen: (1.) door het aenschouwen van de schepselen, want die hebben haer selven niet gemaekt, Ps. 19.2. De Hemelen vertellen Gods eere, ende het Uytspansel verkondigt sijner handen werk. (2.) Door overtuyginge van haer conscientie: want als sy quaet doen, dan vreesen sy straffe van een Rechter die sy niet en sien, Rom. 2.15. Haer gedagten beschuldigen haer.

c. Vr.

Maer hoe seyt dan David, Psal. 14.5. De dwase seyt in sijn herte daer is geen God?

Ant. De Godloose weet wel dat 'er een God is, doch hy loochent Godt met sijn leven, en soekt sig selven wijs te maken dat 'er geen God is, of dat God op zijn doen geen acht neemt, Ps. 10.11. Hy seyt in sijn herte, God heeft het vergeten, Job. 22.13, 14.

c. Vr.

Hoe seyt dan Paulus 1 Cor. 15.34. Sommige en hebben de kennisse Gods niet?

Antw. Paulus verstaet niet, door de kennisse Gods, een wetenschap van God en van goddelijke dingen; maer hy verstaet een ware kennisse Gods, die vergeselschapt gaet met de opregte liefde en dienst Gods: Waer door de menschen afstant doen van sondigen: Daerom seyt hy, Waekt op regtveerdiglijk, en sondigt niet, Eph. 4.21. Gal. 4 8.

[p. 2]

a. Vr.

Kan yemand wel zalig worden door die natuerlijke kennisse Gods, sonder Schrifture?

Antw. Neen, want daer is geen zaligheyt buyten Christum, Act. 4.12. De zaligheyt is in geenen anderen, Joh. 17.3. Joh. 14.6.

c. Vr.

Als yemant die natuerlijke kennisse Gods wel gebruykt, sal Godt dan aen soodanige het Euangelium openbaren?

Ant. Het staet ons niet te ondersoecken wat God somtijds wil doen: Paulus toont, dat Godt dit nergens heeft belooft te sullen doen, Eph. 2.12. In dien tyt waert gy sonder Christo, vervreemt van het burgerschap Israëls, ende vreemdelingen van de verbonden der belofte, geen hope hebbende, Eph. 4.18.

c. Vr.

Zijn van Jethro, Job, Cornelius Ex.18. Job 1. Act. 10. geen Heydenen geweest, welke soo zijn zalig geworden?

Ant. Neen: God heeft wel eertijts dese en gene geroepen uyt de Heydenen, tot een voorbeelt, En als Eerstelingen van de aenstaende roepinge der Heydenen: dog niet om haer deugden boven andere, Rom. 11.35. Wie heeft hem eerst gegeven? Rom. 4.2. Of om dat sy de natuerlijke kennisse Gods wel hadden gebruykt, maer uyt sijn vrye genade, Rom. 10.20. God is gevonden van die hem niet en sochten. Eph. 2.8.

c. Vra.

Wat nuttigheyt heeft die natuerlijke kennisse Gods?

Ant. De Heere heeft dit overblijfsel van het beelt Gods na den val nog in den mensche gelaten. (1.) Op dat de menschen niet als beesten onder malkanderen, en tegen de Vrome, sonder redelijkheyt en vrese souden leven. (2.) Om dat de Heere in de sijne die kennisse wilde gebruyken, om te leeren sien wat door den val verloren was, om haer also door zijn genade ten regten wederom te brengen. (3.) Op dat die gene, dewelcke dese natuerlijke kennisse misbruyken, buyten alle verontschuldinge souden zijn, als sy verloren gaen, dewijle sy die dingen doen, dewelke sy weten quaet te zijn, Rom. 1.20. Op dat sy niet te verontschuldigen en souden zijn. vs. 18. Als die waerheyt in ongeregtigheyt t' onder houden. Rom. 1.23, 32. Rom. 2.14, 15.

b Vr

Moet men dan een andere kennisse Gods hebben als die, dewelke in alle menschen van natueren is?

Ant. Ja, want daer moet ook een kennisse zijn van Jesus Christus de Saligmaker, Joh. 17.3. Dit is het eeuwige leven datse u kennen, den eenigen waerachtigen God, ende Jesum Christum, die gy gesonden hebt, Esai. 53.11 Luc. 1.77.

Vr.

Hoe bekomt men de zaligmakende kennis Gods en Christi?

Ant. Door twee middelen: Het eerste is, het lesen van de Heilige Schrifture, Joh. 5.39. Ondersoeckt de Schriften, want gy meynt

[p. 3]

daerin het eeuwige leven te hebben, ende die zijn het, welke van my getuygen, 2 Tim. 3. 15, 16, 17. Psal. 19. 7, 8, 9. Het andere is, de predicatie van Gods Woort, Rom. 10.14. Hoe sullen sy gelooven, van welken sy niet gehoort en hebben? 1 Cor. 1.21.

c Vr.

Zijn die twee middelen genoegsaem om een saligmakende kennisse in ons te verwecken?

Antw. Daer moet by komen de inwendige verligtinge des Heiligen Geests, Act. 16.14. De Heere opende het herte aen Lydia, dat sy agt gaf op het gene van Paulo gesproken wierd, 1 Joh. 2.2. Esa. 59.21.

a. Vr.

Is de predicatie van Gods Woord noch al noodig voor yder Mensche?

Ant. Ja, want de Heere heeft den dienst des Woorts ingestelt om tot den eynde der werelt te dueren, Eph. 4.11. Hy heeft gegeven sommige tot Apostelen, sommige tot Propheten, sommige tot Euangelisten, ende sommige tot Herders en Leeraers. vers 12. Tot de volmaeckinge der Heyligen, 1 Tim. 3.1. Rom. 10.14.15.

c. Vr.

Hoe is 't dan te verstaen 't gene staet 1 Joh. 2.27. Gy en hebt niet van noode dat men u leere?

A. Dit siet op die belofte, Jer. 31.34. Sy en sullen niet meer eenen yegelijk sijnen naesten leeren, seggende: kennet den Heere. Heb. 8. v.11. Dat is te seggen, de minste geloovige in den Nieuwen Testamente, sal God kennen, soo dat onnodig sal zijn, dat men hem dit eerste beginsel der Religie leere: ook wort hier door aengewesen, dat 'er in den Nieuwen Testamente een veel klaerder en grooter kennisse Gods sal zijn, en was, als in den Ouden Testamente, Act. 2.17. Uwe sonen en uwe dochteren sullen propheteren. Hier komt by, dat Johannes niet en siet soo seer op het werck van het uytwendige woort, als wel op de inwendige werkinge des Heyligen Geestes, waer door de ongeloovige met een geloovige erkentenisse Godt als horen Vader kennen, 't welk niet en strijt tegen de predicatie van het Woord, maer het is een zegel en bevestinge van het gepredikte woordt, Rom. 8.15. Gy hebt ontfangen den geest tot aenneminge der kinderen, door welken wy roepen, Abba Vader! 2 Cor. 21.22.

a. Vr.

Heeft men het middel der Schrifture noch al van doen voor geoeffende Christenen?

Ant. Ja, want Paulus belaste noch aen Timotheum, 1 Tim. 4.13. Houd aen in het lesen. Psal. 1. 1, 2. Apoc. 1. 3.

c. Vr.

Hoe is 't dan te verstaen 2 Cor. 3.6. De letter dood, maer de Geest maekt levendig: Wort door dese Letter niet verstaen de letterlijcke Schrifture?

Ant. Neen. Paulus verstaet door de Letter, niet de uytwendige Schrifture, maer het Verbond des Wets in steenen ingedrukt

[p. 4]

vers 7. Het welcke den onbekeerden sondaer verdoemt, daerom genaemt een doodende letter: Maer door de geest, verstaet hy de bedieninge des Euangeliums van het Genade-verbond door de predicatie, en werkinge des Heiligen Geests, het welcke ons levendig maekt, vers 6. Joh. 6.63. De Geest is die levendig maekt, de woorden die ick spreke zijn geest ende leven, vers 68. Rom. 1.16. 2 Cor. 4.6.

b. Vr.

Kan men wel wijs worden ter zaligheyt, sonder uytwendige Schrifture, alleen door een inwendigen Geest?

Ant. Neen, want het middel tot dese wijsheyt is Gods beschreven Woort, 2. Tim. 3.15. gy hebt van kints af de Heilige Schriften geweten, die u wijs konnen mkaen tot saligheyt, Joh. 10.31. Ps. 19.10.

c. Vr.

Wat moet men dan houden van een geest die sonder Woort spreekt?

Ant. Dat het een quaden geest is, Gal. 1.8. Alwaer 't ook dat wy, ofte een Engel uyt den Hemel u een Euangelium verkondigde, buiten 't gene wy u verkondigt hebben, die zy vervloekt, 1 Joh. 4.1. Geliefde, en gelooft niet eenen yegelijken geeste, maer beproeft de geesten of sy uyt God zijn: want vele valsche profeten zijn uytgegaen in de werelt. Esai. 8.20.

b. Vr.

Hoe salmen dan soodanige geesten veylig beproeven, of sy uyt God zijn?

Ant. Men moet besien of al 't gene soodanige Geest-drijvers seggen, over een komt met de Heilige Schrifture, Esai.8.20. Tot de wet, en het getuygenisse. Soo sy niet en spreken na desen woorde, 't zal zijn datse geen dageraet en sullen hebben. Gal. 1.8.

a. Vr.

Is die kennisse Gods genoeg tot zaligheyt als men de Geloofs-articulen verstaet, en daer van weet te disputeren?

Ant. Neen, want die kennisse kan zijn in onherboren zielen: maer 't is noodig dat men de kennisse wel beleve: want de zaligmakende kennisse Gods, is een kennisse der waerheit die na de godsaligheit is, Ti. 1.1. Joh. 13.17.

c.Vr.

Is 'er ook aen de kennisse van de goddelijke dingen veel gelegen, als men ondertusschen wel leeft?

Ant. Ja seer veel: want als men de kennisse van God en van Christus niet soo heeft, alsse Gods Woord openbaert; dan gelooft men de leugen voor de waerheyt: dan gelooft men tegen Gods Woord: dan gelooft men een ander Evangelium: Ja dan dient men een afgod in plaets van den waren God, en sijn Sone Christus. Soo dat het eeuwige leven daer in wort gestelt, dat men een goede kennisse hebbe van God de Vader, en van Christus, Joh. 17.3. Dit is het eeuwige leven, datse u kennen den eenigen en den waerachtigen God, ende Jesum Christum, dien gy gesonden hebt.

[p. 5]

1 Joh. 5.10. Die God niet gelooft, die heeft hem tot een leugenaer gemaekt: dewijle hy niet gelooft en heeft het getuygenisse, dat God getuygt heeft van sijn Sone, 1 Joh. 2.22.

c. Vr.

Mag men wel gemeynschap en vrientschap houden met de soodanige die een ander geloove hebben van de goddelijke dingen als wy hebben?

Ant. Men mag met haer somtijts by voorval en noot wel burgerlijk omgaen, maer niet soo vriendlijk, dat wy haer quade kennis schijnen toe te stemmen, of middelmatigh te houden, 2 Joh. 1.10. Indien yemant tot u lieden komt, en dese leere niet mede brenget, en ontfangt hem niet in u huis, en segt tot hem niet, zijt gegroet, vs. 7, 8.