Over-Ysselsche sangen en dichten

Verlossinghe der Veluwe.
Anno 1624.^*

T'verblinde Nederlant had schier de water-Goden¹

De eere van haer heyl en vasticheyt geboden:^1-2
Den Spaengiaert lachter om en houter me sijn spot,
Die boven haer de Vorst nu maket tot een God.⁴
De vorst, de felle vorst, die Neerlant heeft benomen
In eenen ogenblick de meyren en de stromen.
Neptunus leyt van cou soo cleumeri[o]h en stijf⁷
Dat wagenen gelaen hem rijden over 'tlijf.
De Nymphen voelen tsaem haer aderen verstenen
En inden diepen gront bewortelen haar tenen.¹⁰
De Isel, Maes, en Wael, en den gesloten Rijn¹¹
Nu moeten als een brug' voor den verderver sijn:
So vinnich als de cou haer leden dede smerten
So vinnich was den brant die porde hare herten
De Velu in het bloet te leggen en in d'as.
Maer God, bewijsende dat hy noch meester was,
Liet horen sijn trompet en dee den aftocht spelen:^16-17
Den Spaengiaert meende dat hem 'tmes stond op der kelen,
Rees op verbaesdelijck en gaf hem op de vlucht.¹⁹

* Verlossinghe der Veluwe: in Febr. 1624 werd door de Spanjaarden onder graaf Hendrik van den Bergh over de bevroren rivieren een inval in de Veluwe gedaan.

1 verblinde: immers Nederland had niet op het water moeten vertrouwen, maar op God (cf. regel 21-22).

1-2 had schier...geboden: was bijna aan de watergoden (de rivieren) zijn voorspoed en weerstandsvermogen gaan toeschrijven.

4 boven haer: boven hen (= de watergoden).

7 Neptunus heerscht volgens Revius blijkbaar ook over de rivieren.

10 bewortelen: wortel schieten.

11 gesloten: dichtgevroren.

16-17 God..liet horen sijn trompet: een der oorzaken van de paniek onder de Spanjaarden was ‘datter een Trompetter op Harsloo het Liedeken Wilhelmus van Nassauwen, by gheval blies: het welck binnen Ede vande Spaensche, en de gevanghenen gehoort zijnde, beelde haer in, te zijn Troup van zjjn Excellentie met Ruyters ende wagenen...’ (Aitzema - Saken van Staet en Oorlogh I, pag. 270 II).

19 verbaesdelijck: ontsteld; gaf hem: begaf zich.

[p. 29]

20

Den sneeu die creech de loop, het ys de watersucht,²⁰

 

En toonde datse sijn geluckich die hier bouwen

 

Op water noch op ys, maer God alleen betrouwen.

20 loop: buikloop, diarrhee; watersucht: ziekelijke ophooping van water in het lichaam.