De Tapoe

[p. 4]

‘De oerkracht rispte even op, de geest kwam vrij, organiseerde zich, zocht en vond materie en ging daar samen mee verder’

Julien Torillon(1825 - 1889)

Elke gelijkenis met personen en situaties berust op puur opzet en is dan ook bewust gedaan om die personen en situaties tot literair niveau te verheffen en deze zodoende te vereeuwigen.

[p. 5]

Met dank aan Lita, Frits, Esmeralda,
Paul en vele andere literaire vrienden.

[p. 7]

I

Achter op het pas bebouwde perceel, half verborgen in het hoog opschietende gras en de rommel die bij de bouw van het huis was achtergelaten, had eens een kokosboom fier zijn kruin de lucht ingestoken.

Tijdens de verkaveling van het gebied was de boom ongeveer een meter boven de grond afgekapt. Het restant, de tompoe, was bezig als gevolg van erosie en verrotting te degenereren. Zo brokkelde de stomp van boven steeds meer af. Het stevigste was nog altijd de onderkant van de stam, waar duizenden niet meer funktionerende bijwortels zich de grond inboorden.

De eigenaar van het perceel, een intellectueel die zich na jaren geestelijke arbeid de luxe van een eigen perceel en huis kon veroorloven, was een tweetal weken geleden samen met zijn vrouw en twee zonen in de woning getrokken. Ze hadden geen feest gegeven, daar de heer des huizes vond dat zijn rommelig huis en erf er niet toe uitnodigden. De moeder van de vrouw des huizes had toen voorgesteld toch nog een kleine inzegening te houden, waarbij bier om het huis geplengd zou worden teneinde alle boze invloeden te weren. Onze intellectueel met ingenieurstitel op zak, na jaren boekenwurmerij behaald aan de een of andere universiteit, had het voorstel van zijn schoonmoeder van de hand gewezen; op zijn erf geen hocus-pocus gedoe. Als man van de wetenschap kon hij zich niet inlaten met die biergooierij, met die afgoderij. Hij had een wintie gehad op z'n schoonmoeder en die had de schouders opgehaald, want ook haar dochter moest niets hebben van die ‘bonoe-dinges’.

Onze middenstander was toen samen met zijn vrouw en zonen foelspiet begonnen het huis en het erf op te ruimen. Vooral het achtererf zat vol met stukken betonijzer, bekistingsplanken met roestige spijkers, kapotte tegels, brokken steen en ga zo voort. Om wat vaart in de opruimingswerkzaamheden te zetten, had onze ingenieur een

[p. 8]

tweetal Guyanezen in dienst genomen om de grootste rommel op te ruimen; hij kon dan met zijn zonen de zaak rustig verfijnen. De arbeiders kweten zich goed van hun taak, ondanks het feit dat ze onder het gras niet voorziene obstakels tegenkwamen.

Op de derde dag van hun werkzaamheden kwamen ze in de linkerachterhoek van het ruime erf, waar de halfvergane stomp van de kokosboom stond. Ze waaiden het gras eromheen en harkten de rommel op de grond bij elkaar. De ene Guyanees begon vervolgens met zijn schop de tompoe uit te graven, waarbij hij met kracht diekte in de wirwar van gedroogde bijwortels. Zijn schop stootte ineens op een steen.

‘Hey Rodney, kom hee, loek wha me found!’

De andere hield op met harken en kwam kijken, terwijl de eerste verder in de wortelmassa hakte en iets van steen blootlegde. Het bleek een netjes gemetselde bakstenen hoek te zijn; het leek op een stoep of een neut van een oud huis. De beide zijden van de stenen hoek verdwenen onder de restanten van de kokosnootboom. Rodney zag het gemetselde gesteente en schrok zich lam. Hij greep z'n diekende makker beet en trok hem met schop en al ruw weg van de tompoe.

‘Hey Rodney, wha' happen man! Wha' ye doeing, man? Aar joe kreezie or somting?’

‘Sjut up, foel, loek at dem ting under die kokkenuttree, die tree groe on it, joe now wha' mien, wha'ye saj.’

De andere kwam tot rust, Rodney liet hem los, waarna hij voorzichtig ging kijken naar hetgeen was blootgelegd. Even later zei hij duidelijk bedeesd: ‘Joe rait, man. Skont, man. Now ah sie wha' ye mien. Dis ting djoembie, man. Lets go ewee from heer, die hool plees djoembie, man.’

De ene smeet de schop neer, de andere zette de hark tegen de stenen schutting en beiden haastten zich naar voren, alwaar ze op een stel gedumpte stenen gingen zitten.

Toen de vader thuiskwam, kreeg hij van z'n jongste zoon te horen

[p. 9]

dat die Guyanezen het werk een paar uur geleden gestaakt hadden. Pa die dacht dat ze al klaar waren, ging achterop kijken en zag dat de linker-achterhoek van het erf nog gedaan moest worden. Hij liep naar het tweetal voorop om te vragen wat er aan de hand was.

‘Why didn't you two finish the job?’

‘Wel sir, wie kant work anniemo, wie diesajt to stop, joe kan peej us less wie agreed, biekees wie n'a finish die job.’

‘But why did you stop working, there is only a small piece left!’

‘Sorrie sar, w'aaf big problems. Dis got naatin to doe wit ja or ja family, we sa somting wie aant laik.’

‘What did you see, please teil me!’

‘Wie kant, sar. Die onlie ting wie kan saj is: dis plees djoembie, teek kaar. Plies, kan joe give wie die monnie naa?’

De heer der huizes haalde z'n schouders op, ging naar binnen en kwam terug met het gevraagde geld. De Guyanezen keken er nauwelijks naar, zo een haast hadden ze om weg te komen. Ze werden met bevreemding nagekeken door hun ex-werkgever.....