Friktie tories

[p. 4]

Aan alle jonge Surinamers.

Dank aan iedereen die op welke wijze dan ook heeft meegewerkt aan de totstandkoming van dit boek.

[p. 7]

Voorwoord

Na het opheffen van de Zondagkrant, werd ik van verschillende kanten aangespoord een verhalenbundel uit te geven. Gevolg gevend aan dit idee begon ik uit de veelheid van verhalen te selecteren, maar op gegeven ogenblik vroeg ik me af: Wat is het grotere geheel, dat het rechtvaardigt deze onderling verschillende verhalen onder één noemer te plaatsen? Laten wij het antwoord niet te ver zoeken.

U zult in deze bundel Surinaamse verhalen vinden, en wel die vorm van Surinaams die representant is voor zeker het jongere deel van de Surinaamse bevolking. U zult in dit boekje geen super-nationalistische kreten vinden, maar toch wordt de liefde en opoffering voor het vaderland aangespoord. U zult geen felle aanklachten tegen armoede vinden, U zult zelfs merken dat vele verhalen zich in een middenstand-milieu afspelen. Toch is het protest tegen sociale wantoestanden hoofdthema van vele verhalen. Ik wilde gewoon kappen met het idee dat mijn verhalen vol aanklachten tegen pina, sorgoe, baka-bini's, uitbuiting, kolonialisme, imperialisme, kapitalisme moesten zitten. De lezer moet zich ook eert beetje kunnen ontspannen als hij Surinaamse verhalen leest, hij hoeft niet steeds met zijn neus gedrukt te worden op de keerzijde die elke medaille, dus ook elke maatschappij, heeft.

U zult verder ook geen raciale of religieuze conflicten in mijn verhalen toegespitst of uitgewerkt zien. Ook met dat idee wilde ik kappen. Wij moeten nu toch in Suriname in staat zijn proza te produceren ook zonder die Creool -, Hindoestaan -, Javaan -, Rooms -, Hernhutter-, Moslim -, Hindoe - scheidingen op de voorgrond te plaatsen?

Samenvattend zou ik kunnen stellen: Dit boek is uit-

[p. 8]

gegeven om een nieuw idee, een nieuwe visie, een andere dinkie op literatuurgebied uit te dragen. Dit boek is verder bedoeld als een aansporing om vooral jonge Surinamers ook aan het schrijven te zetten, want de in Suriname geproduceerde literatuur, vooral voor wat betreft de produktie van proza, is bezig ter ziele te gaan.

Al vóór 1975 was deze tendens waar te nemen; het was meer poëzie (dichtkunst), vaak van uiteenlopend gehalte, die de boekhandels overstroomde. We bezitten wel een Schrijversgroep in ons land, maar ook daar moeten we kanttekeningen bij plaatsen. Is er verschil tussen schrijver, literator, dichter, rijmelaar, journalist en publicist? En wat zijn de criteria waaraan je moet voldoen? Moet je als schrijver niet regelmatig publiceren, zeker in boekvorm? En wie of wat ‘benoemt’ je als schrijver/dichter?

Op nog een punt wil ik in dit voorwoord ingaan en dat betreft het taalgebruik in de verschillende verhalen. Ik zou vooral de taal-conservatieven op het volgende willen attenderen: U zult heel vaak vooral in dialogen en overpeinzingen, geen Algemeen Beschaafd Nederlands tegenkomen.

Ik ben namelijk uitgegaan yan de reële vorm waarin het Nederlands in Suriname vooral onder de jongeren gebruikt wordt. In mijn visie staat de gesproken taal centraal, de geschreven taal is daar een afspiegeling van en dient zich aan te passen aan de gesproken taal.

Misschien staat de taal die ik gebruik dichter bij het Surinaams-Nederlands dan de taal die een landgenoot in Nederland in zijn kranteartikeltjes en boeken onder de naam Surinaams-Nederlands produceert.

Velen zullen vinden dat ik het Nederlands verbaster, maar deze ‘verbastering’ heeft al plaatsgevonden op straat en zelfs min of meer in de taalboekjes van de lagere school. Verder is er geen enkele standaardtaal aan te wijzen, dus ook niet het Nederlands, die geen samenraapsel en verbastering van verschillende andere talen is.

Nog iets, op vele plaatsen zult U Sranan Tongo te-

[p. 9]

genkomen, vaak verweven met het Nederlands. Ik zeg duidelijk ‘Sranan Tongo’, omdat het taalkundig onjuist is in onze situatie het Sranan Tongo te vernoemen als ‘het Surinaams’. De taal die namelijk de naam krijgt van het land (Suriname-Surinaams) moet de officiële taal van het land zijn. En het Sranan Tongo is geen officiële taal van ons land. Welke taal het Surinaams zal heten, is een kwestie van taalpolitiek en dat is iets waar men zich vanuit de overheid hoogstens schoorvoetend aan waagt.

Ten aanzien van het geschreven Sranan Tongo wil ik zeggen: Er is (en wordt) veel gesleuteld aan de spelling van deze taal, er is zelfs aan het begin van de jaren zestig in het GAB een officiële spelling voor het Sranan gepubliceerd. Ik heb deze spelling niet in z'n geheel gevolgd, niet omdat ik haar afkeur of zo, maar omdat ik van mening ben dat niets statisch is; alles is aan (langzame of snellere) verandering onderhevig, zeker ook de taal en op een ander vlak de spelling. Met mijn spelling heb ik geprobeerd het Sranan makkelijker leesbaar te maken, o.a. door haar spelling dichter bij de uitspraak en de Nederlandse klankspelling te brengen.

Tot slot zult U hier en daar wat trappen tegen bepaalde maatschappij (wan-) toestanden en mentaliteitskronkels tegenkomen, evenals enkele erotisch aandoende passages.

Ik doe dit bewust, omdat ik de tot nu tot geproduceerde Surinaamse literatuur enigszins steriel vind, wat humor, ironie, sarcasme en sex mag er best bij.

Ik geloof echter dat ik hierbij het wettelijk toelaatbare niet overschreden heb en ik denk redelijk binnen de perken gebleven te zijn.

Nu is het woord aan U en voor U, lezer.

R.P.