|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Eerste tooneel.
Faustus, Lavinia, Camilla.
WAt zwaare ontstéltenis, Mêvrouw, heeft u ontroerd,
Daar de aanslag, op uw last, byna is uitgevoerd?
De Prins Mezéntius stont heel verzét, toen 't téken
Hem wierdt gegeeven, dat gy hem nóg eerst woudt spreeken.
Ja Faustus, 'k wénsch hem nóg te spreeken, én hem klaar
Te toonen wat dit zy een aanslag vol gevaar,
Wat my alreê een pak van vreeze légt op 't harte,
Indien men deeze zaak zo voortdryft tót myn' smarte;
Dat my myn' haat verrukte in 't eerst, én 'k vrees, récht uit,
Men valt te haastig op dit wigtig moordbesluit.
De Prins kon by zich zélv' uwe ongerustheid spellen,
Maar was gedwongen om den Koning te verzellen
Voor 't hoog Altaar; dies heeft hy zich van my gediend;
'k Verzéker u, Prinsés, de Hémel is uw vriend,
Hy handhaaft uwen haat, als óf hy van te vooren
Door zyne Orakels hadd' voor uwe wraak gezwooren.
Geen wigtige aanslag is zo bondig ooit beleid.
Alle Eedgenooten zyn op nieuws in stilligheid
Vergaderd by den Prins, alwaar Tirrénus vrinden
Met alle de and're wraakverwanten zich bevinden,
In één gesmolten én veréénigd, om uw' haat
Te dienen; ieder wénscht, vol vuurs, uw' droeven staat
Te redden, én hun deel uit zulk eene eer te stryken,
Dat hy u wreekt aan die u dorst verongelyken,
| |
| |
Met een Tieran een' dólk te steeken in het hart.
Verwérp dan de yd'le vrees, die uw gemoed benart.
't Is waar, Mêvrouw, 't kasteel, én 't heir, zyn bei te vreezen;
Maar Prins Mezéntius zal aanstonds Koning weezen,
Zo haast als Tiberyn geholpen is van kant.
Elk zal met diep ontzag van zyn gevreesde hand
De wét ontfangen; én wie zoude ons tóch beletten
De stad, te zyner gunst, in rép én roer te zétten?
't Is zéker, én wy zien onz' aanslag reeds volbragt,
Eer één der hoofden van de vyandlyke magt
In 't Slót, én 't léger, ons voorneemen kan ontdekken.
De Goden schynen 't al tót onze gunst te wekken;
En Tiberyn zal niet van 't altaar zyn gekeerd,
Of zyn gestraft, terwyl hy vrucht'loos zich verweert.
't Hóf van Tirrénus is ten manslag uitgekooren,
Wanneer hy wéderkeert: zo mag een ieder hooren,
Dat op uw' eisch, de wraak réchtvaerdig op hem woedt
Op dat Agrippâs ziel gepaaid zy met zyn bloed.
Ook schynt het, zo als ik hem 't Eedgespan zie vleijen,
Dat hy zyn' boezem tót den doodsteek komt bereljen,
En onder deezen toont hy voor Mezéntius
Zo groot eene achting, dat zo haast als hy hem flus
Heeft voor Tirrénus maar een énkel woord gesprooken,
Zyn gramschap heel én al wierd op dien stond gebroken,
En hy daar op uit zyn gevangenis geslaakt.
Dewyl Tirrénus weêr in vryheid is geraakt,
Is 't bést te wachten, én niet vérder uit te breeken,
Voor hy het vonnis zélf heeft door zyn' raad gestreeken.
De dag, helaas! vangt met een heiloos voorspook aan!
'k Voel heimelyk een schrik, én zórg in my ontstaan.
Ach! dat men nu om myn' verblinde razernye...
Maar zo Mezéntius my waarlyk mint, hy lye
Dit uitstél: bid hem dit uit mynen naam, gaa voort.
| |
| |
Wél aan, Mêvrouw, ik zal myspoeijen op uw woord;
Maar 'k vrees al te onverwacht, én veel te laat te komen.
Op deezen eigen stond was de aanslag voorgenomen.
De leus gegeeven, maakt dat ieder staat gereed,
Den Vórst te slagten, als hy uit den Témpel treedt.
Ach, toef niet meer, gaa heen, belét hen voort te vaaren.
Wat zal men van de vreeze, én schrik, die u bezwaaren,
Gevoelen, én wat u inwéndig heeft ontroerd?
Als dat het vleijen van den Vórst u heeft vervoerd,
't Staat hén vry, dien 't lust, van myn bedryf te spreeken,
Zo 'k die voortvaarendheid alleen belette in 't wreeken.
O Góden! zo nu eens die doodslag, die myn' haat
Zo fél heeft aangeprést, kwam vallen... Maar men laat
My met Tirrénus; die hier komt, alleenig blyven.
| |
Twede tooneel.
Lavinia, Tirrenus.
KOm Heer, ei kom, kan 't zyn, myn' dood'lyke angst verdryven!
Een heimlyke inspraak in myn' ziel weêrhoudt myn' wraak;
Ik staa versteld, én vrees 't uitvoeren van de zaak.
Myn toorn ontstak me in 't eerst, zo haast ik kwam te weeten,
Dat myne liefde, 't hart des Konings had bezéten,
En 'k droeg dit blanke staal verbórgen in myn' schoot,
Tót myn' beschérminge, én verhaasting van zyn' dood.
Maar als ik hem ontbloot zag van zyn' Lyfschutbénden,
| |
| |
Verboodt me een' blinde zucht van teêrheid hem te schénden,
En toen ik zag, dat hy myn' minnaar zo geleek,
Verviel myn toorn, én myn' wraakgierigheid bezweek;
En in den dwing'land zélfs, zo gódloos, én verwaaten,
Kon ik de beeltenis myns minnaars geenzins haaten.
Elk die u hoorde, had uw woorden ligt geloofd;
Maar zyn' gedaante lag gestadig my in 't hoofd.
En, als gy van hem spraakt, voelde ik iet voor hem spreeken.
Dat in myn hart de kracht van uwe reên kon breeken.
Maar dat zyn afzyn ons nu voordeel geev', myn Heer.
Zo hy uw zoon niet is, wét dan myn gramschap weêr,
En doe my woeden als voorheenen: want zyn' réden
Zyn in myn' ziel geprént; maar de uwe zyn me ontgleeden.
Mêvrouw, ik had uwe ongerustheid al voorzien:
Want Tiberinus had zo haast niet doen gebiên,
Door 't érnstig smeeken van Mezéntius bewoogen,
Dat ik ontslaakt wierd uit den kérker, óf myn poogen
Is straks geweest om u van twyff'ling weêr te ontslaan,
Hoe groot een nieuw gevaar my dreigde om dat bestaan.
Myn hartzeer kan u ligt getuigen, óf myn' traanen
Geveinsd zyn; zie wat wég zy langs myn' wangen baanen.
Myn' droefheid, meer en meer verbitterd door den tyd,
Wat zégt die anders, als, Agrippa bén ik kwyt!
Indien hy leefde, en zélf regeerde, ach! wat vermoogen
Kon my beletten, zulks te ontveinzen voor uwe oogen?
De vlam van 't bloed is als de min, nooit uitgedoofd,
Nóg héb ik vaster proef, indien gy niet gelooft,
Om deezen dwingeland het masker af te rukken;
Myn blaakende yver om den booswicht te onderdrukken,
Waar van ik flus u in zyn byzyn weinig sprak:
| |
| |
Mezéntius weet dat geen wraakzucht my ontbrak,
En hoe ik dien barbaar, vervrémd, van eere, én wétten,
Van harten wénsch den moord myns zoons betaald te zetten.
Hébt gy my zélf niet diep zien deelen in uw haat,
Mévrouw? Het Eedgespan aanhitsen door myn' raad,
Als opperhoofd; vol vuurs in hun' vergad'ring spreeken,
En de eer verzoeken, om hem de eerste te doorsteeken?
Ik héb u honderdmaal zyn' wreedheid afgebeeld,
Uw' haat verbitterd, én myne eigen' wrók gestreeld:
En twyffelt gy nu nóg, óf hy myn zoon mogt weezen?
Hy, die van myne hand den doodsteek heeft te vreezen?
Wat geeft ge aan myn gemoed een' lieffelyke rust!
Ik héb de vlammen van myn' min nu uitgebluscht.
'k Neem uw verzék'ring aan, myn Heer, én wil verbannen
Al wat niet met uw' haat, én wraak, schynt aan te spannen.
Myn hart bedroog me, én 't woord eens Vaders is met récht
My min verdacht, als 't géne een blinde hartstógt zégt;
En nu 't de Vader stémt, voel ik myn' haat ontsteeken
Verwoeder als voorheên, om my op 't félst te wreeken
Van dien Tieran; zyn dood is al myn lust; zyn bloed,
Eer 't nóg gepléngd wordt, smaakt reeds aan myn wraaklust zoer.
'k Geef my heel over aan 't vermaak, om hem het leeven
Te neemen, door wien my niets over is gebleeven;
Hy stérv', die wreede beul van myn doorluchtsten héld!
Gaf nu de Hémel, die een Vader, zo beknéld
Van rouwe, alléén vermag te hélpen, dat het héden
My vry stond zélf tót troost van myn' rampzalighéden,
Zyn bloed te storten op Agrippâs deerlyk graf,
Ten offer van zyn' ziel! Ach! 't is te wreed een straf
| |
| |
Te moeten draalen! Maar zyn heir omringt deez' wallen,
En 't Slót te schêrp bewaakt om hem nu te overvallen,
Neen, vertroost u, 't wérk staat al
'k Héb my niets, zo dra gy waart gevangen,
Ontzien; geniet nu vry het eind' van uw verlangen,
En al de zoetheid van eene uitgevoerde wraak.
Helaas! men spoeit te zeer in zulk een' groote zaak!
Hier hélpt geen meer beletten,
Als 't is volbragt: men kan zich daar niet tégen zetten.
| |
Derde tooneel.
Lavinia, Faustus, Tirrenus.
HEbt gy Mezéntius nóg vroeg genoeg ontmoet?
'k Heb my gerépt, Princes, met de allermeeste spoed;
Maar 't Godendom heeft zo uw' wraak ter hand genoomen,
Dat ik, tót uw geluk, ben veel te laat gekomen.
Zie, hoe u 't geluk nu vleit.
| |
| |
'k Héb nóg den wég niet na den Témpel afgeleid,
Ook was 't onnoodig: want de Dwing'land was besprongen
Dicht by de plaats, daar flus is naar zyn' hals gedongen.
Nóch vondt hy, van den Prins, aan alle kant bezét,
Dien tyd (voorwaar aan ons te wigtig een belét)
Om, buiten aâm, zich in Tirrénus hóf te storten.
Zyn vólk houdt moedig stand, maar ziet zyn' hoop haast korten,
En paait met rookend bloed ons moedig Eedgespan.
De toegebonsde poort beschérmt toen den Tieran.
Men vreesde 't vólk, dat woedt, als opgezwollen stroomen.
O Goôn! is hy 't misschien ontkomen!
Elk vreesde 't nevens u; wy, 't heir, én 't magtig Slót:
Want door wat uitstels was alle onze hoop geknót;
Maar nu élk stond geschaard, om vinnig in te spatten;
Den moorder in 't Paleis zélf by de keel te vatten,
Komt juist Albina, op 't balkon, geheel ontstéld,
En meent, door haar gezigt, te stuiten ons gewéld.
Men zag een diep ontzag voor haar in ieders weezen.
Mezentius, sprak zy, gy hebt niet meer te vrezen:
Zég aan Lavinia dat zy, van kommernis
Bevryd, haar wraak ten deele aan my verschuldigd is;
En dat haar min begon, 't geen 't bloed my af kwam vérgen;
De Koning sneuvelde, daar hy zich dacht te bérgen.
Zyn bloed is, door myn' last geofferd aan den geest
Myns broeders. Wy zyn nu voldaan: hy is geweest.
| |
| |
Op dit woord verhéft zich tót de wolken
Een t'saamgeméngd geschreeuw van de opgepréste vólken,
Elk pryst Albina, én 't groothartige besluit.
Nu zal de Prins, verzéld van dit triomfgeluid,
Het hoofd des Dwing'lands, (want Albina zal 't gehéngen)
Op uw verzoek, Mêvrouw, voor uwe voeten bréngen.
Hy wacht 'er na; vergeet nu uw' geleeden smart,
En sluit dien ryken schat van blydschap in uw hart.
'k Zie nu niets aan de maat van onzen wénsch ontbroken;
Gy hébt uw' zoon, én ik myn's minnaars bloed gewrooken.
Albina heeft de schuld aan 's broeders ziel betaald.
O onbegreepen vreugd! maar hoe, myn Heer, wat maalt
U dus in 't hoofd? van waar zyn die veränderingen?
Ik beef, ik raas, én voel me alom van vrees bespingen!
Hoe! om des Konings dood?
Ach! 't is myn zoon, Mêvrouw!
Lavinia op een stoel nêerzygende; Faustus vertrékt.
Helaas! ik voel met al te bitt'ren rouw,
Dat ik zyn Vader bén. Nu heeft het bloed gesprooken;
En, klópte ik op myn' mond, 't heeft my dien opgebroken.
Natuur verlaat nu myn' vervloekte veinzery.
Hoe komt, helaas! die spraak zo traaglyk by?
| |
| |
Zo is 't dan eind'lyk waar, wy dérven dien wy minnen?
Ik zócht na de oorzaak; maar nu vind' ikze in myn'zinnen,
'k Vervólg de misdaad, én haal my die zélv' op 't hoofd.
'k Héb 't bloed gestort, waar aan ik had de wraak beloofd.
'k Héb door myne overlast vermoeid des Hémels ooren,
Die heeft te gunstig myn' gebéden willen hooren,
En 'k bén réchtvaerdig door myn' eigen' wénsch vermoord.
Wat is de Hémel straf, wanneer hy ligt verhoort!
Wat bréngt zyn weig'ren ons somwyl een groot genoegen!
En hoe verraadt men zich met onbehoorlyk wroegen
En morren! kom, Barbaar, nu eisch ik van uw' hand
Vergélding voor het bloed myns minnaars. 'k Héb, ô schand!
Den leevenden vervólgd, gezéten op de hielen,
Om wiens gewaande dood ik wou zyn' beul vernielen.
Om een' verdichten naam heb ik hem fel gehaat.
Zyn' dood was myne, én 'k moord hem nóg in zulk een staat.
Ondankb're Vader, gy bragt myn verstand aan 't dwaalen:
En heb ik hem vernield, de straf moet op u daalen.
Het bloed verriedt myn' liefde, én gy hebt al te ontzind,
My tégens hem gekant, én myne min verblind.
Door u is myne ziel bedroogen, én de liefde
Verslagen, die zo diep myn' kuische ziel doorgriefde.
Zo myn' beschroomde hand nóg na uw bloed niet dorst,
En vreest dat wreede hart te rukken uit uw' borst,
Dank dat, ô wreedaard! die myn' toorn nooit zult verzachten,
Het bloed uws Zoons, dat ik, in u, verplicht bén te achten.
Men hoeft een' Vader niet te straffen, die zyn' Zoon
Heeft in zyn' ondergang geworpen uit den troon.
Het Bloedverwantschap snérpt myn' ziel met wreede zweepen.
| |
| |
Nu ik het staal héb tót Agrippás hals gesleepen.
O ja, myn liefde, in dien beminden Zoon verraân,
Heeft niets, als 't geen zyn dood verhaasten moest, bestaan.
En 't Vaderlyk gemoed, al te yverig in 't blaaken,
Heeft niet ontzien zyn' Zoon eene ófferhand te maaken,
Hem zélf te rukken op de slagtbank, rood van moord.
Ik kon zyn' minnaarés, én zuster, door myn woord,
En donk're listen tót myn moordgespan verbinden;
De schrandere natuur, én liefde 't oog verblinden,
Alléén om hem van daag te storten in het graf!
Maar 't zy dan misdaad, óf myn ongeluk, én straf,
Hy leeft niet meer; ik staa bereid om hem te vólgen.
Ja vólgen wy hem; maar in onze wraak verbólgen,
Moet ook Mezéntius ten grave; die Tieran
Heeft strénge straf verdiend als hoofd van 't Eedgespan,
Te haastig in een wérk, waar door ik ben verraaden.
Het scheelt niet in wiens bloed wy héden moogen baaden.
De gansche waereldkloot gaa vry met ons, én met
Myn' Zoon te gronde, daar 'k myn' hoop hadde opgezét.
Myn Dóchter zélf heeft nu myn raazerny te schouwen.
| |
Vierde tooneel.
Tirrenus, Albina, Lavinia, Camilla, Julia.
Myn misdaad u vertrouwen,
O Vader, én om 't hart beklémd in deeze zaak,
U niet ontvlugten; maar my lev'ren aan uw' wraak.
Weet gy de grootte van uw misdaad wel te schatten?
| |
| |
Weet gy, ontaarde, dat gy, met dus uit te spatten,
Uw' broeder hebt verraân?
Ja 'k weet het, én met één
Myn plicht. Zyn moorder... maar daar komt hy aangetreên.
Wel aan, alle onze haat vervólg' nu dien verwaaten.
| |
Vyfde én laatste toonneel.
Agrippa, Tirrenus, Lavinia, Albina, Camilla, Julia, Lyfwacht.
KAn nóg myn Vader, én Lavinia my haaten?
Hoe, leeft myn Zoon dan nóg!
Agrippa, ziet dan 't licht?
Wat Gódheid bréngt hem weêr voor myn verliefd gezigt?
De heil'ge drift van 't bloed, myn eenigste behoeder,
Hoe! is dan de Vórst myn broeder?
O ja, myn kind, vér van misdoen, hébt gy, zyn dood
Belettende, ons al t'saam geréd uit onzen nood.
Op 't félst, door uw gebód, besprongen
Van Prins Mezéntius, Mêvrouw, wierd ik gedwongen
Een weinig voor my zélv' te zórgen, évenwél
Had ik eerbiedigheid voor uw gestréng bevél.
Zo weet ik 't al te ontzien op de oever van myn leeven,
| |
| |
Zélfs tót den dootsteek toe, dien gy my dacht te geeven.
Ook was ik al te wél verzékerd in 't gemoed,
Dat uwe liefde niet gediend was met myn bloed.
Dit dreef my aan om 't lyf in Vaders hóf te bérgen.
De vrees voor 't muitend vólk scheen 't huisgezin te vérgen
Om achter my de poort te smyten in het slót.
Myn' Zuster, die my ziet in dit rampzalig lót,
En meent een' minnaar, van zyn trouw ontaard, te ontmoeten,
Komt op my aan vol toorn, gezind haar wraak te boeten.
'k Verwachtte 't al dat uit een' blinde dwaaling spruit;
Maar, tégens haaren dank, én haat, viel 't anders uit.
Het bloed komt, tót myn' hulp, in dat gevaar ontwaaken.
Zy beeft, én voelt haar hart om haaren minnaar blaaken
Uit liefde, én haat gelyk; nóch wyt zy aan de min
De wérking der natuur, die geeft alleen haar in
My 't lyf te bérgen, én haar' raazerny te ontsteelen,
En schaamt zich niet de ról der liefde naar te speelen.
Albina vólgt in 't eind' de ingeeving, die haar leidt:
Gaa, trouwelooze, zégt ze in haare oploopendheid
Al beevende, gaa heene, én bérg u uit myn' handen.
Ik spreek niet; maar begeef my door de hófwaranden,
Eer iemand my ontmoet, vrymoedig op 't kasteel.
Hier vind ik krygsliên die my volgen met een deel
Van 't léger. Elk verstrékt een slagveer aan myn' wieken.
Ik kom de muiters op, eer iemand dit kan rieken,
En vind hen, vol van moed, alom verspreid op straat.
Zy al te ligt gepaaid, verwachten, in dien staat,
Dat myne zuster my maar geeft in hun vermogen.
Maar ziende dat ik leef, zyn zy door schrik bewoogen;
En laaten in myn' keur hunn' lyfsgenade, óf dood.
Ik doe de hoofden voort aangrypen in dien stoot;
Vergeef de misdaad aan 't gevólg der muitelingen.
Mezéntius voor al verbied ik te bespringen;
Maar hy volhardt in zyn besluit, én 'k wénsch te laat
| |
| |
Te spaaren, die zich zélv' niet spaart in deezen staat.
Een' médeminnaar hem het leeven te zien bérgen
Verstrékte een middel om zyn grootschen moed te térgen.
Hy straft zich zélv', nu hy uw' last niet heeft volbragt,
En geeft zyn' borst den steek, die my was toegedacht.
Prinsés, ik stérf voor u, zo spreekt hy, 'k wil 't verhoeden,
Schiet toe, vergeefs: zyn' ziel ontglipt hem onder 't bloeden.
Nóg stérft hy zo vol liefde, in zo volmaakt een' trouw,
Dat ik die braave dood hen nóch beny, Mêvrouw.
'k Beklaag hem; maar 't geluk, dat my de Goden schénken
In u, verbiedt myn hart op iets als vreugd te dénken.
Tirrenus, tégens Lavinia.
De Scépter komt u nu door érfrécht toe.
Bekommer u niet, hoe het met dit récht zal gaan.
Die luister kan myn oog niet voor my zélfs verblinden,
Ten zy ze flikkere in de hand van myn' beminden.
Kom zie op deezen dag voor élks gezicht, uw' Zoon
Op nieuws door trouwe min verheerlykt met de kroon.
Einde van het Vyfde, én laatste Bedryf. |
|
Auteursrechtvrij