Honderd veertien Nederlandse brieven van Erycius Puteanus aan de astronoom Michael Florent van Langren

[p. 53]

XX (fol. 24)

Seer goede Heer ende Vriendt,

Het was myn devoir V.L. in tyts geantwoort te hebben; soo syn nochtans myne verhindernissen soo hart geweest, ende daer by dese godvruchtige daegen, dattet niet mogelyck geweest en is om naer behooren te quyten. Wel dan, met dese feesten sal ick doen t'geen V.L. met recht van my verwachtende is. Den Heer Wendelinus is hier geweest, dan terstont wederom naer syn Dorp gereyst, gelyck ick van V.L. vraechde, loofde de lichten, ende de inventie: dan en gaf my voorder geen instructie. Van syne toekomende residentie tot Anderlecht, en heeft my oock niet geseyt. 500 guldens souden hem een goede hulpe seyn. Dan waertoe tot Anderlecht? 't waer beter dat hy hier tot Loven daervoor een lesse in Mathesi dede: sonde strecken tot profyt der jonkheyt, ende eere des Lants. Ommers dat is myn meenynge. Nu V.L. saecke aengaende: ick en kan den raet van myn heer Vanden Wouwer niet voor quaet houden: want alle dingen die den koninck aengaen, moeten byden koninck getracteerd werden. Alleen is van nooden in Spaengien by de grooten, wetenschap ende favuer te vinden. Dan brieven van haere hoocheyt ende van den Maerchese de Aytona, ende andere sullen helpen. Alleen koste V.L. eenyge hulpe tot de reyse verkrygen. De oorsaeck om met de soone van myn heer Vanden Wouwer te trecken, is seer goet, ende kan locken om te gaen. Nochtans sal V.L. alle saecken wel overleggen. Van't Aerarium wat sal ick seggen? Ick sie dat de Decima geen plaets en sal grypen. Daerom is van nooden alleen te maecken, om eenich recompens. Maer hoe sal Don Emanuel hier toe gesint syn. Het waer goet dat hy eens geinformeert waere, dat dit de oorsaeck is, dattet werck hangen blyft. Want alleman oordeelt, de Decima onrecht-

[p. 54]

verdich is: oock het volck nergent en sal tot de Decima willen uyt laeten.

Dat V.L. begeert noch tot Romen, noch tot Wenen van geen nieuwe lichten te spreken: alleen dat de longitudino der plaetsen gevonden is. Sal alsoo geschien: wel dan dese heylige dagen. Groote lycken ben ick verobligeert, van de sorge die V.L. dragende is voor de buyse. Ommers ick begeer de kosten te dragen, ende sal vrientschap ontfangen, ist dat ick alleen van een goetgertrouwe instrument kan versien werden, waermede ick de nieuwe lichten sal aenschouwen konnen: my dunckt dat ick de namen van de fraeye ende groote mannen, die V.L. vereeren sal, in de hemel lesen sal. Seker daer dient wat fraeys op gemaeckt. Jae de Mane behoort naer V.L. Luna Lagrenia geheten te worden, ofte de lichten Lumina Langrenia. Onsen vriendt La Garbe aengaende; myne meeninge is dat hy weenich uyt gerecht heeft. Aerarium sal geapprobeert syn; sal byavontueren oock ingestelt werden, dan sonder ander profyt. Ist dat de Administratie blyft, sal genoech syn. Dan hy sal genoech te doen hebben, ist dat hy een adjuto de de costa krycht, om sonder schade wederom te komen. Ick wensche hem eenich offren by den keyser, om alsoo versien te werden, ende syn fortuyn aldaer te stellen. Daer sal genoech te seggen syn, ist dat hy wederom koempt gelyck hy gegaen is. V.L. kan alle saecken overdencken: want my dunckt dattet gaen sal, gelyck ick genoech voorseyt hebbe. T'is seker wonder dat hy V.L. niet particulierlyck en schryft, hoe alle saecken gestelt syn, wat hy getracteert heeft, ende op wat maniere, mee wat conditien, op wat hope van recompensie. Hy wil alleen syn, soo't schynt, ende is trots op syne inventie; dewelcke nochtans anders niet en heeft als de Decima, die geen plaetse en kan grypen. Ommers by V.L. ick segge't recht uyt. De Directie van Aerarium sal ick oock wederom senden. Hier en is niet nieuws in; want alle dese articulen, ommers de principaelste syn met de eygen

[p. 55]

woorden uyt myn schrift genomen, en syn genoech on de saecken in't werck te stellen. Hiermede wensche ick V.L. ende V.L. huysvrouwe, met de kinderen eenen godtsaeligen Paeschen: ende bidde dat V.L. ons met de huysvrouwe ende kinderen kome besoecken, met desen blyden ende lieflycken tyt. Dit sal ons altemael seer aengenaem syn. In Loven den 19. April 1631. Aen V.L. vader sal V.L. myne vriendelycke groetenisse doen. Gelyck de saecken van Vrankryck in roeren syn, en sal nu geenen tyt syn, om van't Aerarium te tracteeren.

V.L. seer getrouwen vriendt, ende dienaer

E. Puteanus.