Honderd veertien Nederlandse brieven van Erycius Puteanus aan de astronoom Michael Florent van Langren

X (fol. 11)

Seer goede Heer ende Vriendt,

Dewyl de Marquis de Mirabel vertrocken is, V.L. sal den boeck ende den brief bewaeren tot syn wederkompste. T' is my aengenaem te verstaen dat St de la Garbe gearriveert is, bidde V.L. my voorder deelachtich te maecken van voorder succes. Soo is dan de saecke van alhier wederom in handen gestelt van den Cancellier? Hy sal sonder twyfel aen haere Hoocheyt refereeren, t'geen den Secreten raet gedelibereert heeft. Watter van is, sal V.L. nu gehoort hebben. Ick hebbe al sorge dat de saecke in Spaengnien haer beginsel sal willen hebben, ende dat mense hier daerom draeyende is. Oock vreese ick al, dat de Reformadores vanden Cancellier ende Padre Delos Rios geinformeert syn, ende de saecke op haeren naem behertigen. Godt geve neen: maer ick sorge. D'oorsaecke hier van heeft gegeven Sr dela Garbe, omdat hy den Cancellier de saecke niet recht uyt en heeft te kennen gegeven, noch geopenbaert en heeft, wat soo by d'Ambassaduers, als by de Infante genegotieert was. Hy gaende inde Finantie ende aldaer confuys staende, hadde oorsaecke quaelyck gesint te syn. Sr Chrysogono is hier geweest, dan om ander affairen: hy seyde my hoe dat Sr de la Garbe over my geklaecht hadde, dat ick de saecke in Duytslant door de

[p. 39]

Jesuyten getracteert hadde. Hebbe hem daerom geinformeert watter van is: bekent selve dat sonder de Jesuyten niet en al sal konnen uytgerecht worden. Datter geschiet is, is door de Jesuyten geschiet, die de saecken tot onse regarde gemeent hebben, ende noch meenen. Ick heb getracteerd door den biechtvader, die de la Garbe seyde eenen Capucyn te syn, waer in hy van den Hertoch van Nieuwborch berispt wierde. Dewelcke klaerlyck uytseyde den biechtvader een Jesuyt was, ende dat den Keyser sonder de Jesuyten in dese voorstellinge niet en soude uytrechten. My dunckt dat Sr dela Garbe te seer steunende is op syne inventie: als oock hier in onkennende V.L. naem. Wat wasser al te doen in het woordeken adjutum? Met Sr Chrysogono koste ick vry spreken, dese inventie aengaende. Tot Lisbona in Portugael is La Misericordia, is oock Aerarium, al en hevet dien naem niet, ende hangt vanden Testamenten ende Legaten, alsoo dat een yegelyck synen vryen wil heeft te laeten of niet te laeten: soo ist dat in de stadt alleen van Lisbona van de Testamenten ende Legaten komen over de ses hondertduysent kroonen alle jaer, gelyck my vertelt heeft den Provinciael vande irsche Preeckheeren, die hier by 't Casteel woonen. Ick heb hem gebeden dat hy my wilde versorgen d'oorden ende regels vande voorseyde Misericordia: 't geen hy my belooft heeft, gelyck hy tot Lisbona groote kennisse heeft, aldaer gewoont hebbende veele jaeren. Dese oorden sal ons te pas komen om ons Aerarium voort te helpen. Dit onder ons. Want sal my wel wachten alsulcke by andere te openbaeren. Van Polen en heb ick noch niet gehadt, sal V.L. yt verstaende, terstont avyseeren. Hiermede myne vriendelycke groetenisse. In Loven den 9. Novemb. 1630. Ick verwachte oock naert gebruyck van den Globus.

V.L. dienstwilligen ende getrouwen vriendt

E. Puteanus