De briefwisseling tussen Arij Prins en Lodewijk van Deyssel

[p. 92]

39

Hamburg 20/11 '88
Colonnaden 33 III

Waarde Heer,

Ik ontving uw brief en briefkaart, en betuig U mijne hartelijke gelukwenschen met de geboorte van uw zoon. Wilt svp uit mijn naam ook uw vrouw feliciteeren.

Uw oordeel over Le Rêve verwondert mij ronduit gezegd wel wat, en m.i. moet uwe emotie niet door het boek zijn opgewekt, maar uit Uzelf zijn opgekomen, en heeft Le Rêve daarvoor om zoo te zeggen als aflaatbuis gediend.

Zoodra ik uw opstel in de N.G. gelezen heb, zal ik U er nader over schrijven.

Ik zie, dat onze meeningen over Hugo niet overeenstemmen. Zijn gedichten en eerste prozawerken o.a. Notre dame de Paris laten mij koud, doch L'homme qui rit, Les Travailleurs en les Misérables vind ik heerlijke boeken.²²¹ Ik weet wel, dat de personen van Hugo zwak zijn, dat veel bladzijden onmogelijk zijn, maar er komen in deze werken beschrijvingen voor o.a. de Slag bij Waterloo, Kaap Portland, het barrikadegevecht, die voor mij tot het geniaalste behooren, wat ooit gemaakt is. En voor mij blijkt de grootheid van Hugo vooral daardoor, dat hij de geweldigste impressies door de allereenvoudigste woorden en zinnen, letterlijk door de dagelijksche spreektaal, weet te maken.

Ik heb dezer dagen Maurits' roman Hoe hij Raad van Indie werd²²² met groot genoegen gelezen. Uw oordeel over dezen auteur deel ik volkomen. Het eerste gedeelte van het boek tot Corrie's dood - die superbe is - bevalt mij echter veel beter dan het tweede. Ik vind het wegloopen van Louise en Kees van haar zieken man gewrongen, en psychologisch onjuist voor Kees. Het zou m.i. juister zijn geweest als L & K te Marseille tezamen naar bed waren gegaan, met den zieken man in een kamer naast hen. - Wat vindt U hiervan? Weet U ook wie die schrijver is?

Over de Revue de Genève heb ik n./Parijs geschreven. Als ik mij niet vergis was Montschal daarvan redacteur, en bestaat dit tijdschrift niet meer. -

La Jeune Belgique ken ik niet, doch als U de Revue Moderniste²²³ wilt hebben, zal ik U dit tijdschrift gaarne zenden. Ik geloof echter niet dat U er veel aan

221 Verschenen respectievelijk in 1831, 1869, 1866 en 1862.

222 Verschenen te Samarang in 1888. In De Nieuwe Gids, Derde jrg. II, aflev. 5 (juni 1888), blz. 257-260, had Van Deyssel van Maurits (pseudoniem van P.A. Daum, 1849-1898) beoordeeld Van de Suiker in de Tabak en Hoe hij Raad van Indië werd; voor de eerste maal herdrukt in Verzamelde Opstellen, A'dam, 1894, blz. 237-240.

223 De Revue Moderniste, Littéraire et artistique, verscheen sedert december 1884. Het geringschattend oordeel van Prins (en nadien ook van Van Deyssel) wekt bevreemding, waar immers auteurs als J.K. Huysmans, Paul Margueritte, Camille Lemonnier, Maurice Barrès en Edouard Dujardin tot de medewerkers behoorden.

[p. 93]

[p. 94]

[p. 95]

zult hebben, want 't is vrij onbeduidend, en het eenige wat 't heeft veroorzaakt is - de dood van Robert Caze.²²⁴

Ik tracht ook U het laatste werk van Hennequin te bezorgen.

Ik weet niet hoe U uw artikel zult inrichten, maar ik zou U gaarne, als U het veroorlooft, eenige belangrijke inlichtingen willen geven over de artisten die, na de Naturalisten, aan de spits der beweging in Frankrijk staan. - Verscheidene van hen zijn wel ouder dan de Naturalisten, doch eerst nu bekend geworden. -

De stukken, geteekend Van Merwesteijn heb ik niet geschreven; sedert ca. drie jaar heb ik niets in het Weekblad geplaatst. -

Onder de moderne duitsche schrijvers is, voor zoover ik hen ken, niet éen van talent. - De een is al minder dan de ander. -

Duitschland heeft echter een schrijfster of liever zieneres gehad, eene geestelijke Zuster Schwester Emmerich,²²⁵ die omstreeks 1820 wonderlijk mooie realistische vizioenen over het lijden van onze Heer J.C. heeft gehad. Dit boek kent echter natuurlijk niemand in Duitschland. -

Juffrouw Lina van Emants heb ik besteld. Ik bedank U wel voor deze inlichting.

Het zal mij veel pleizier doen weder eens van U te hooren.

Na hartelijke groeten,

tt.
Arij Prins.

Ik kan U verscheidene werken v/Moréas, Bonnetain, Dujardin etc. voor uw studie bezorgen. Wilt U ze hebben, dan zal ik ze U zenden.

In de N.G. van dec^r heb ik een schets. Gaarne hoor ik eens van U hoe U die vindt.

Wanneer komt uw roman uit?

224 Charles Vignier had in de Revue Moderniste van 1 februari 1886 Robert Caze ervan beschuldigd dat deze uit lafheid geweigerd zou hebben met Félicien Champsaur te duelleren. Caze ging toen, 15 februari 1886, duelleren met Vignier. Aan de bij dit duel opgelopen verwondingen overleed Caze op 23 maart 1886.

225 Anna Katharina Emmerick (1774-1824). Als kind van een arme boerenfamilie werd zij in 1802 opgenomen in een klooster te Dülmen. Na de opheffing van dit klooster leefde zij van 1812 tot aan haar dood in een particuliere woning aldaar. In 1813 ontving zij de wondentekenen van Christus. Haar visioenen werden opgetekend door Clemens Brentano (1778-1842) die van 1818 tot 1824 aan het ziekbed van deze gestigmatiseerde verbleef. Das bittere Leiden unseres Herrn und Heilandes Jesu Christi (1833) verwierf wel de grootste bekendheid. Van Deyssel zou dit boek eerst lezen in 1919 (in de tweede druk van 1834): zie L. van Deyssel, Werk der laatste jaren, A'dam, 1923, blz. 176-178.