De nacht der Girondijnen

(1957)–J. Presser– rechtenstatus

p. 8	Homo homini homo: de mens is de mens een mens (in afwijking van het gezegde ‘homo homini lupus’, de mens is de mens een wolf).

p. 10	Der Mensch in seinem dunklen Drange enz., volledig: de mens is zich in zijn donkere drang toch van de rechte weg bewust. (Goethe: Faust).

p. 12	Grand Guignol: naam van een schouwburgje in Parijs, waar men griezelstukken opvoerde.

p. 15	Dreamt of in my philosophy: van gedroomd in mijn philosophie. (Shakespeare: Hamlet).

p. 22	What next?: En toen?

p. 27	Roi fainéant: nietsdoende (Merovingische) koning die het regeren aan zijn hofmeier overliet.

p. 27	Jud Süsz: Joodse minister van een achttiende-eeuwse Duitse vorst, die diens impopulaire maatregelen uitvoerde.

p. 28	Homo sum: ik ben een mens (volledig: en niets menselijks is mij vreemd).

p. 31	Morne plaine: sombere vlakte (door een Franse dichter gezegd van Waterloo).

p. 33	Le roi qui s'amuse: de koning die zich amuseert.

p. 33	Acheron: rivier der onderwereld.

p. 38	Pavane enz.: Dans voor een gestorven prinses, muziekwerk van Ravel.

p. 39	Taciti enz.: zwijgend, eenzaam, zonder geleide (uit de 23ste zang van Dante's ‘Hel’).

p. 39	Ce goût enz.: die lucht van aarde en dood, die last op het hart, dat is alles wat mij rest van het grote avontuur en van U, Yvonne de Galais, jonge vrouw, zozeer gezocht, zozeer bemind (uit Le Grand Meaulnes, van Alain-Fournier).

p. 41	Esprit de corps: korpsgeest.

p. 42	Ambivalentie: meerzijdige gerichtheid.

p. 47	In no time: in minder dan geen tijd.

p. 55	Mon curé enz.: mijnheer pastoor bij de armen (titel van een destijds veelgelezen Frans boek).

p. 61	Aristoteles gaf voor het treurspel o.a. het voorschrift van de eenheid van plaats: een treurspel mag zich slechts op één plek afspelen.

p. 62	Vive enz.: Leve het kleine verschil!

p. 62	A nous enz.: Leve de vrijheid!

p. 64	Cour des miracles: plaats van samenkomst van middeleeuwse bedelaars en vagebonden.

p. 64	Morituri eum salutant: zij die gaan sterven, groeten hem.