[XLIX]
oorlog, burgeroorlog, revolutie: drie termen, die, toegepast in de geschiedenis of in de politieke wetenschap, gewoonlijk drie verschillende aspecten blijken te belichten van een en hetzelfde geheel van gebeurtenissen, zodat men, voor de naamgeving daarvan aan een dier drie de voorkeur schenkend, door de weglating van de beide andere het gevaar loopt te kort te doen aan een verantwoorde karakterisering. Wie zich daarvan echter bewust blijft, kan in historische processen, zich aandienend onder deze verschillende benamingen, parallellen ontdekken, die het inzicht in ontstaan, verloop en gevolgen van zulke processen in het algemeen ten goede komen. Men denke hierbij bijvoorbeeld aan een vergelijking tussen de beginperiode van de Tachtigjarige Oorlog met de Amerikaanse Vrijheidsoorlog of van deze laatste weer met de Franse Revolutie. In dit licht kan men ook de in 1917 begonnen Russische Revolutie beschouwen, hier vertegenwoordigd met een afbeelding, waarop men de beide grote leiders uit haar aanvangsperiode onderscheidt: Lenin op het spreekgestoelte, Trotskij ernaast.
Elk woord over haar wereldhistorische draagwijdte achten wij verder overbodig.