[XXX]
geen geschiedenis zonder boeman, ook de Europese niet. De Grieken vreesden de Perzen; de Romeinen eerst de Carthagers, later de Germanen; de vroege Middeleeuwen schakelden over van de Arabieren op de Noormannen. Van het eind der Middeleeuwen tot ongeveer 1700 vervulden de Turken deze functie. Zij namen in 1453 Constantinopel in, veroverden in de zestiende eeuw Hongarije en belegerden, in 1529 en in 1683, zij 't ook vergeefs, Wenen. Overigens onderhielden bepaalde Europese staten met deze Turkse boeman de levendigste handelsbetrekkingen, vooraan de Republiek der Nederlanden; het verschijnsel is van vele tijden.
Pas na die laatste mislukking bij Wenen begon hun achteruitgang; in de negentiende eeuw noemde men het toen nog altoos zeer grote rijk zelfs ‘de zieke man’, van wie deze en gene in West-Europa alvast de erfenis wou gaan verdelen. Een mooi plan hiertoe wordt vermeld van de Franse minister Polignac [ca. 1830]: Willem I zou zijn koninkrijk [Nederland en België] opgeven en ieder van de [toen] vijf grote mogendheden zou iets krijgen: Pruisen Nederland, Frankrijk België, Engeland de Oostindische archipel, Oostenrijk en Rusland elk één derde deel van het Turkse rijk. En wie zou het derde derde deel bij deze ruilverkaveling ontvangen? Willem I natuurlijk. Het plan is nimmer uitgevoerd, gelukkig maar. Alhoewel...
Het plaatje [fragment]: Suleiman de Grote [ca. 1525] in Constantinopel, door Pieter Coecke van Aelst, schoonvader van Pieter Bruegel.