[VIII]
het imperium romanum, men weet het, was een rijk om een zeer uitgestrekte zee heengelegen en daarmee van een heel merkwaardig ‘model’, van een vorm die op zichzelf niet weinig problemen opriep: men denke bijvoorbeeld aan de abnormale verhouding tussen eigenlijke landoppervlakte en grenslengte! Het is duidelijk, dat het onderhouden van goede verbindingen, commerciële en militaire, een levensvoorwaarde voor het bestaan van dit rijk vormde. Nu hadden van de vroegste tijden af de bewoners van Rome, een rivierstad, niet ver van de zee. belangstelling gekoesterd voor de scheepvaart, een belangstelling, die zich, zij 't niet zonder onderbrekingen, tot in de keizertijd handhaafde. Dit reliëf stelt de haven van Ostia voor, waarin een zeilschip thuiskomt, de kapitein brengt een dankoffer op het achterdek. Verschillende goden-beelden zijn te onderscheiden; op de wagen achter het olifantengespan misschien keizer Claudius, de stichter van deze haven en de ‘held’ van de boeiende historische romans van Robert Graves. Door de duidelijke weergeving van allerlei bijzonderheden leert ons dit reliëf het een en ander omtrent de geschiedenis van