De werken. Deel 21. Brieven aan Cd. Busken Huet 1861-1868

[p. 224]

CXXII
Amst., 15 Mei 1868.

Lieve Vrienden!

Mag ik met onze hartelijke gelukwenschen op het feest van Mevrouw beginnen? Voor drie jaren vierden wij zamen dien dag in het a mezzo giorno verlichte kamertje van Mr. Doney. Heugt het U nog, beste Vriend hoe ge weinige avonden te voren op het station te Milaan zoo hartelijk wenschtet ‘vrouw en kind’ een beter klimaat te kunnen bezorgen dan het onze? Dat verlangen zal op Juni zeker worden vervuld, moge het ook met de overige verwachtingen het geval zijn. Ik weet geen beter bede voor den dag,

Intusschen, to give even the devil his due, wij weten niet hoe wij het hebben; sedert Ge den vaderlandschen bodem verliet, volgt de eene mooije dag den anderen, - uitzonderingswijze een verfrisschend regentje, overigens iederen ochtend en iederen avond zonneschijn. ‘Tant que ça dure!’ Het is maar goed, dat Lidewyde niet in deze maand het licht ziet, de uitval tegen de Hollandsche Meimaand zou alle pointe missen.

De pers-revisie is mij geworden en sedert l.l. Maandag hebben de heeren v. Asperen van de Velde verlof tot afdrukken. De wijzigingen aan het slot geloof ik verbeteringen te zijn. Ge zijt ietwat uitvoeriger geworden en toch niet in mijn zwak vervallen, te magtig te zijn. Als het U pleizier kan doen, men is nieuwsgierig genoeg naar het boek; slechts wilde men dat Ge gebleven waart tot Gij den klap van den vuurpijl hadt gehoord. - Uwe portretten hangen in de Kalverstraat bij Kouwenaar. Schadd heeft de exploitatie aan dezen opgedragen. Hij zelf, beweert hij, heeft daartoe geen tact.

[p. 225]

Ik heb slechts het cabinet-portret gezien, dat U weergeeft, zooals Ge de laatste dagen bij ons waart, moede en mager. Sophie beweert van overmatigheid. - Wat is er tegen: het is, dat Gij als een Cerberus bij de brandkast zit, - is dit een blijk dat Ge voor het Batig Slot zorgen zult?

Van Vloten heeft Afd. II van het Derde Deel van den Levensbode het licht doen zien, tien opstellen, allen van zijne hand; misschien getuigt dit van onverdroten ijver, maar zooals de oud-vrijer in de Idées de Madame Aubray zegt: ‘C'est raide!’ Het aardigste wat ik er in heb gevonden is, dat hij v. Gorkom à faire neemt over Piet Paaltjens karakterlooze aanblijvers ‘die met het meest schaamtelooze gezicht al naar het in hun kraam te pas komt wit zwart en zwart wit noemen; die ons hun vleermuizenschemering, al naar 't hun voegt, dan eens overdag en dan weer over nacht opdringen; (zij) doen zich als de verontwaardigde bestrijders aller halfheid, als de edelste voorstanders van waarheid en eerlijkheid voor, maken de kerk tot een kermistent en hun kansel tot een goochelplank, en hebben dan ten slotte de driestheid nog om het goedgeloovig publiek in hunne schrifturen op de meest onbekookte sermoenen bij een gewaand gemis aan “zedelijke strekking” te onthalen.’

Et la mer n' en reste pas moins salée, of wat kiest Gij: Mijnheer en Mevrouw P. hadden er, volgens het Handelsblad, niet minder het genoegen om, door de geboorte eener dochter te worden verblijd!

En hoe is het met la belle France gegaan? Als met alle beautés dans cc bas monde, beurtelings meer of minder mooi naar de oogen van Mijnheer of Mevrouw of Gideon haar gasloegen. We zijn benieuwd naar Dijon en Lyon.

Lompert dat ik ben, U nog niet te hebben dank gezegd voor Uw hupsch briefje, in allerijl nog uit Dordrecht geschreven. De broeder van den heer V. met wien Ge reizen zult, mijn beste vriend Bernardus, is sedert nog bij me geweest,

[p. 226]

om, als ik geen pakje had mede te geven, dan tenminste eenige regelen introductie voor zijn broer. Echter schenen deze mij overtollig, daar ik den man slechts uit zijne heusche aanbieding ken en Ge bovendien U immers in ernst hebt voorgenomen een nieuwen mensch aan te doen, dat is, een praatje te maken met den eerste den beste, overtuigd, dat Gij een nieuw boek inziet, waarbij het slechts aan U staat, al snuffelende de belangrijkste bladzijde te vinden. ‘Un bouvier, un masson, un païsant, il faut tout mettre en besogne et emprunter chascun selon sa marchandise car tout sert en mesnage.’ Ik heb de woorden van den grooten Michel niet enkel overgeschreven omdat ik ze zoo aardig vind, ik deed het ook of ik er U dag aan dag op den overtogt door mogt opwekken to catch the manners as they fly. Een volgende Lidewyde zal dan de eerste overtreffen, liever nog, zij zal buiten het voordeel van een zeer goed verklarende methode te bezitten, de gave hebben zich zelve door hare handelingen aan te kondigen. Loopt de draad wel door een klompje kandij?

Ingesloten het bewijs hoezeer ik meen wat ik zeg. Met U reist een officier der Japansche marine, de heer Akamat. De Japanners schrijven den voornaam achter den van, en spreken dus zeker ook van achternaam. Ik trof hem eenige malen bij mijn vriend Moerman, die boter en kaas naar alle werelden zendt en dus ook met Chineezen, Japaneezen en alle andere ‘eezen’ op den voet der meest bevriende Mogendheden verkeert.

Seriously speaking, Akamat is de kennismaking waard en Gij zult ten opzigte van Japan niet baar op Java komen, als Gij hem en Sahieko geniet. Misschien dat Gideon zich ook met het drietal vernuftige timmeraars en wat niet al? amuseert.

Gij ontyangt met deze letteren de Haarl. Courant van gister, niet om U op den laatsten dag van Uw verblijf in

[p. 227]

Europa nog met eene proeve der pers van Enschedé te verkwikken, - maar om U den aanvankelijken uitslag der poging van vijf Leden onzer Eerste Kamer te doen kennen, licht in onzen bajert te brengen. Ze zijn niet gelukkig geweest; in hunne eerste vaart gestuit door het berigt, dat aan Van Reenen de vorming van een Ministerie was opgedragen, scheen hunne beweging eenige dagen overtollig. Intusschen v. Reenen slaagde niet, allerlei zamenstellingen mislukten. Mr. s' Jacob wilde wel Minister van Koloniën zijn in den winter, maar gaf voor den zomer preferentie aan de buitenlucht - er werd met De Waal gesjouwd, doch hij bleek een struikelblok - gister doodverwde men er den heer Klein van de Poll mede, gewezen resident te Samarang. Heden weder alles onzeker en de discussie over het Voorstel in de Eerste Kamer, dezen morgen aan de orde, zal ook wel geen bevredigende solutie geven: Koloniën beheerscht de kwestie - maar een midden-ministerie kon noch een verklaard conservatief, noch een verklaard liberaal tot de betrekking benoemen - de natie weet zelve niet wat zij van de Oost wil. Immers diegenen welke er flink voor uitkomen à tout prix een batig slot, of Java alleen voor Java, zijn even klein in getal. De meesten modderen en malen.

Amsterdam heeft er een treffend bewijs van gegeven in de verkiezing voor Prov. Staten. Mr. H.J. Koenen en Josuah van Eik zijn herkozen, en dat belooft in den zomer aan de Eerste Kamer andermaal Messchert van Vollenhoven en Jonkh. C. Hartsen. Voor liberaal werd tot lid der Prov. Staten gekozen: N.G. Pierson, voilà le bois, dont on taille.

Is de Gids van Mei U in Dordrecht nog ter hand gekomen? Lampings artikel over schoolwetsherziening schijnt mij degelijk en ruiterlijk. De commissie gedenkende, herinner ik mij tevens den opgedragen groet van Alberdingk Thijm. Het speet hem zeer U niet te hebben aangetroffen, maar al

[p. 228]

waren wij Zondag naar zijn woning gegaan, we zouden hem toch niet hebben aangetroffen. Hij was te Hilversum. Ontvang zijne beste wenschen voor het geluk der Uwen, dat het Uwe insluit.

Even voor het sluiten der Post.

Ik had Heemskerk (natuurlijk Bzn.) verzocht mij heden avond au fait te houden van wat er te 's Hage bekend was. Ziehier zijn zoo even ontvangen billet:

Het is niet gemakkelijk, Amice! een stellig antwoord te geven op Uwe vraag. Meest waarschijnlijk zal v. Reenen zijn mandaat moeten opgeven en dan is alles weer op losse schroeven. Hij is à la recherche van een geschikt Katholiek voor een der voorname departementen en van een bekwame Indische specialiteit, tot dusverre des introuvables. Dat het oude Ministerie als zoodanig herleven zou, is intusschen, na alles wat wij beleefd hebben, ondenkbaar.

Mogt er morgen ochtend nog iets bekend worden, dan zend ik per ochtendpost au risque de ne plus vous trouver toch nog een Courant.

En nu weldra zal het zijn;

O toi des Phocéens brillante Colonie,

Adieu, Marseille, adieu!

Zie op de Middellandsche Zee regts en links naar Afrika en Europa uit, en vooral klaag niet te zeer in de woestijn. De kinderen Israëls trotseerden de hitte wel veertig jaren. Vele groeten van Sophie. De Uwe.

P.S. Ik sprak Uwen broeder ter Beurze; allen waren wel en groeten zoo vele malen, zeggen de Zweden.