Gedichten. Deel 1

[p. 265]

[p. 267]

Lofdichten.

Eerkroon voor den heere Antoni van Leeuwenhoek,
Doorluchtigh filozoof en lidt der Koningklyke Societeit te Londen.

Wie zal my 't levend gout der fynste zonnestralen

En 't vier der starren halen?

Opdat ik 't edel brein eens overgrooten mans

Bedekke met een' krans;

Opdat ik Leeuwenhoek, de glori aller tyden,

Een glorikroon magh wyden.

Die hem vereere en zyn' onsterffelyken naem,

Zoo ruchtbaer door de Faem.

Hy is het, hy, die met zyn' geest het hart der dingen,

Van 's hemels opperkringen

Tot 's aertryks navel toe, doorkruipt, en, uur op uur,

D' alqueekende natuur

[p. 268]

 

Bespiegelt en doorziet. op zyn believen moeten

 

De starren voor zyn voeten

 

Neêrstygen uit de lucht. op zyn believen klimt

 

Zelf d' afgront, hoe hy grimt.

 

Hy opent het tooneel der aertsverborgentheden

 

Met deelen en ontleden,

 

En meet der schepselen hoedanigheit en aert,

 

Voor zyne vlyt gespaert.

 

Het zy hy 't kunstigh glas, 't geen koningen waerdeeren,

 

In oogen doet verkeeren,

 

En worm en mugge en vlieg en myt en zant en hout

 

En gras en graen beschout;

 

Het zy zyn nyverheit, vergeefs van vaek bestorremt,

 

Een' kai in gout hervorremt,

 

Of 't blinkend zilverwerk, dat op zyn tafel praelt,

 

Uit donkere adren haelt.

 

Zyn ryk vernuft doorwroet de stugge berregstoffen.

 

D' aeloude wyzen troffen,

 

Na endtloos onderzoek, 't beoogde doelwit niet

 

Dat zyn verstant beschiet.

 

Zy toonden ook met los en twyfelachtigh gissen

 

Zoo veel geheimenissen

 

En vreemdigheden niet. onze eeu is haer gezicht

 

Wel dier aen hem verplicht.

 

O onvermoeide vlyt in afgeleefde jaren!

 

O luister van myn snaren!

[p. 269]

 

'k Zie fiere harssens in een' gryzen Fenixhelt

 

Die dryëntachtigh telt.

 

Ja 't viel my lichter het getal der oeverzanden,

 

Aen d' ongemete stranden

 

Der winderige zee, te raên, dan zyn vernuft

 

Te schildren dat noit suft.

 

Hy graeft en delft en spit met spaden van gedachten

 

En wakkre zinnekrachten

 

Naer d' eigenschap der leên van dit geweldigh Al,

 

Voor zulk een' man te smal.

 

In duizent zaeken blinkt zyn wysheit met geflonker

 

Gelyk een star by donker.

 

De Wiskunst ook, die op metaele voeten gaet,

 

Verschynt by hem om raedt.

 

Wie heeft den ommeloop des bloets als hy gevonden?

 

Wie weegt in hooger ronden

 

Den aert van donder, mist en sneeu, als hy met reên?

 

Dat hiet op wolken treên.

 

Dat hiet door naerstigheit en hooge wetenschappen

 

Op starrekreitsen stappen.

 

Zoo baent men zich een' wegh ter waere onsterflykheit

 

Eer 't lieve leven scheit.

 

Aldus zal Leeuwenhoek door 't sterflot niet verslenssen

 

Gelyk veele andre menschen;

 

Ook als de koude doot zyn lyk met stof bestroit.

 

De wyzen sterven noit.