Minskebern

[p. 108]

14

Maart lit har troch de einleaze gongen ride. Se is ferhuze fan 'e gesellige wenkeamer nei in seal mei swilk op 'e grûn en glêde tafels sûnder taffelskleed. Fan 'e minsken om har hinne kin hast gjinien mear sels rinne. Se prate ek net in soad. As se wat sizze, begrypt se der neat fan. De susters sette har meastal yn in hoekje by it rút, dêr't se de tún ynsjen kin. Se hawwe it bêste mei har foar. Bûten bart neat. In inkelde kear sit der in fûgeltsje yn ien fan 'e strûken, mar it is altyd mar even. Oft de sinne skynt of dat it reint, dat kin se sjen, mar der binne gjin minsken dy't foar it finster delrinne en in hân opstekke. Soms mient se dat der wat beweecht en dan swaait se. Meastal is it it skaad fan in beam as de wyn troch de tûken waait.

Midden op 'e seal is in soarte fan keuken, in wite taap, dêr't de susters har achter ferskûlje. Sy sjogge alles wat om har hinne bart. Maart besiket de rolstoel om te draaien, sadat se net mear mei it gesicht nei de ruten sit, mar sjen kin wat op 'e seal om har hinne te belibjen is. It is dêr net folle drokker as bûten. Elk sit op in fêst plak. De frou dy't oan it taffeltsje nêst har sit, docht oars neat as flybjen en as de tafel wiet genôch is, poetst se de flibe mei de bleate hannen oer it hiele oerflak. Sa, seit se dan, sa. No en dan faget in suster mei in doekje de tafel wer skjin. Dan kin se wer op 'e nij begjinne.

Om it hoekje, achter de muorre, mar op deselde seal leit in frou op bêd. Nachts skowe se har mei bêd en al fan 'e seal ôf, dan leit se allinnich op in keammerke. Se ropt nachts sa lûd, dat Maart der bytiden net fan sliepe kin. Jan, Jan, help my dan, ropt se. Jan komt net om har te helpen, dat hat Maart al lang yn 'e gaten.

Se ite wol lekker, mar hast gjinien kin it hjir mear sels nei

[p. 109]

binnen krije. It board wurdt foar Maart op 'e tafel set, se mei der in skoft nei sjen, en as se gelok hat fuorret ien har foar't it kâld is. Hjoed hat se wier waarm iten hân. Der wienen in frou en in man dy't har tuten en nei har glimken, dy't har iten joegen en tsjin har praten. De frou wie in lyts frommiske dat har bekend foarkaam. Se lei hieltyd in hân op har earm en streake har hier.

‘Is it lekker, mem?’ frege se. Maart knikte. Sa hearlik.

‘Lof, dêr hâldt mem wol fan,’ sei se. Lof. Lof zij de Heer. Maart núndere en glimke. Ja, sa wie dat.

Doe't alles op wie namen se har mei, fan 'e seal ôf, troch de fansels iepenswaaiende doar, de gongen yn. Hieltyd fierder rieden se. Maart fûn it moai. Guon stikjes ûnderweis wie it tsjuster, dan gong it paad tusken bakstiennen muorren troch dêr't skilderijen hongen, mar dan waard it wer ljocht. Troch de finsters koe se de binnentún sjen mei de bloeiende blommen, it grien, de bankjes, it wetter fan 'e fiverkes. Maart moast laitsje om 'e wolken dy't oer de tún hinne rôlen. Wyt skom liek it wol, as yn in bad. Wat soe se har noch graach in kear ûnder it skom sakje litte wolle, de waarme tekken fan it wetter oer har hinne glydzjen fiele. Se soe derfan gûle kinne, mar se hat al lang gjin triennen mear.

Ynienen sjocht se de frou nêst har rinnen dy't har niiskrekt iten joech. Se sjocht der moai út. Maart heart har hakjes troch de stille gongen klepperjen en besjocht har ris goed. Se hat de jas oer de earm, in swarte, kreaze jas. De jurk hat moaie, pearsachtige kleuren en boppe de learzens komme noch krekt de trochsichtige swarte hoazzen út. Flinke kûten hat se. Koart hier, dat al in bytsje griis wurdt. Se ken har ergens fan. Se siket yn har holle, mar se wit it net. Der is wat feroare. De skouders, dy binne breder, en dêrûnder puollet it fleis ûnder de bh wei. Se is folle fleiziger.

[p. 110]

‘Je binne dik wurden,’ seit Maart tsjin har, en se triuwt de hân dy't de frou op har earm lein hat, fuort.

‘No sis,’ seit de frou, ‘yn gjin wiken in wurd, en no dit.’ Se sjocht Maart sabeare lilk oan. Dy hat wol troch dat se it net mient. It is in leave frou, dat wit se op de iene op oare manier. Se laket nei har en de frou krûpt har samar midden op 'e gong oan. De rolstoel, dy't de frjemde man triuwt, sjit fansiden en even sjocht se inkeld de stiennen fan 'e muorre. Dêrnêst stiet in doar iepen. Maart krijt alles wat op har skurte leit, de doaskes dy't se hieltyd stiif beethold, de lape dy't se net loslitte woe, en smyt it troch it iepen gat. Dat is se mar wer kwyt.

‘Mem,’ seit de frou, en se siket alles fan 'e flier. ‘Dat kin net.’ Wat kin net, tinkt Maart, dat in man mei in burd my hjir troch in doalhôf rydt, dat de wolken ynienen ferdwine, dat it dan wer ljocht en dan wer tsjuster is, dat sa'n grouwe, frjemde frou my fertelle sil wat al en net kin? Se skopt tsjin 'e muorre dêr't se op fêstriden is. Alles is hjir hurd, neat jout mei. Se wol hjir net wêze, se wol op bêd, lizze, sliepe, yn it neat ferdwine. Se wol de poppe wêze dy't se har fielt. Se hat yn har ruft pisse. Se fielde hoe't in waarme stream út har weirûn en no is se kâld fan ûnderen. Maart wol dat se har ferskjinje, har fersoargje, dat se wêze mei dy't se is: in ôfhinklik minske dat net mear foar harsels soargje kin en gjin idee hat fan 'e wrâld dy't op in pear meter by har wei trochgiet as wie der neat feroare.