De noodzaak van het overbodige

133

In het oude China, lees ik, ‘ordende de koning de kosmos symbolisch door in zijn eigen domein een welomschreven traject af te leggen’. (K. van der Leeuw)

Wat een perspectief biedt dit voor schrijvers die zich koning wanen in hun domein, al zal het hun eerder om de samenleving of hun omgeving gaan dan om de kosmos. Anderen praktiseren juist ontordening als een vorm van natuurlijke ordening. Maar je moet wel al een domein hebben.

*

De moderne paria is geen melaatse (straatkrant)bedelaar, maar een onzichtbare melaatse. Hij loopt overal, loopt overal om je heen, maar je herkent hem niet. Is hij ziek, dan kan hij je ongemerkt besmetten, is hij een pauper, dan kun je hem niets geven. Individu of dividu, eenzame tussen andere paria's. Als ze elkaar zouden herkennen, dan zouden ze elkaar bewust mijden, nege-

[p. 236]

ren. Nu doen ze het misschien instinctief en zonder te weten dat ze het doen.

*

Het beeld van iemand in de spiegel zien en dit spiegelbeeld blijven zien wanneer hij weg is gegaan. Zo werkt de literatuur.

Bovendien hoef je alleen maar geméénd te hebben dat je iemand zag. Zijn - eventueel fictieve - beeld blijft je achtervolgen.

De meeste schrijvers geloven bovenal zichzelf te hebben gezien. Ook dit beeld blijft hen achtervolgen en op den duur identificeren ze zich volledig met dit beeld.

Het beste is misschien om twee spiegels tegenover elkaar te plaatsen, waarin het beeld permanent heen en weer gekaatst wordt zonder dat iemand aanwezig is. Het artistieke hiernamaals als hiernamaals. De eeuwigheidsdood.

*

Rasterkijken. Rasterrealiteit

De juiste afstand bewaren: Sta je er te dicht op, dan zie je alleen losse stippen. Sta je te ver af, dan zie je alleen een vormeloze massa. Alleen op de juiste afstand zie je figuren van de juiste dichtheid.