De noodzaak van het overbodige

53

Alle literatuur begint met een vrije val in de ruimte, daarna doe je je best om zo goed mogelijk te landen. De keuze is: de vrije val te rekken of eerder aan het koord te trekken om de parachute te ontplooien en de vaart af te remmen.

*

Het literaire heelal is zonder mededogen: het beschouwt alle taalfiguren als mensen van stro. (Naar Lao-Tse: Tao Te King.)

De literaire realiteit is zonder mededogen; zij beschouwt alle mensen als taalfiguren.

*

Mythe - metafoor, allegorie: symbool in beweging.

Fixatie doodt het symbool tot woord of pictogram. Ieder gefixeerd, geïsoleerd woord of pictogram. Ieder gefixeerd, geïsoleerd woord of pictogram ontkent dat waar het voor stond, staat. De essentie schuilt in de beweging. Essentie wordt vaak te veel als neerslag gezien, als kristallisatie ervaren.

*

[p. 101]

Stijl is een wijze van zien van de werkelijkheid en vervolgens de werkelijkheid niet meer anders kunnen zien: zij is dan altijd zo geweest. Stijl heeft haar gerealiseerd en je gaat met de (taal)tekens om als met feiten, feiten die altijd zo geweest zijn en alleen nog met moeite anders denkbaar zijn. Ontdenken is moeilijker dan denken, véél moeilijker; het betekent niet minder dan een andere stijl ontwikkelen.

*

De demon van de analogie.

De demon van de associatie.

De demon van het vervolg.