Literatuur als werkelijkheid. Maar welke?

[p. 7]

Voorwoord

In het essay ‘Literatuur als werkelijkheid’ is een poging gedaan het genre literatuur en de literaire processen en technieken zoveel mogelijk te benaderen vanuit de schrijf- en leespraktijk in plaats van uit te gaan van bestaande teorieën die in de literatuur hun eigen en blijvende bevestiging zoeken. Enkele aan de sociologie en andere wetenschappen ontleende begrippen worden op dezelfde wijze vanuit de literaire praktijk ontwikkeld en zo tevens tot literair-immanente begrippen, terwijl de literaire praktijk op zijn beurt gezien kan worden als een maatschappelijke aktiviteit; mogelijk dat hierdoor herkenning van en inzicht in de literaire zowel als de literair-sociale processen wordt vergemakkelijkt.

Een omschrijving en waardebepaling van die processen houdt tevens in een onderzoek naar de zin en de mogelijkheden van literatuur in deze tijd en dit was dan ook een van de hoofdmotieven van het essay.

In de tekst wordt verwezen naar een groot aantal noten en notities, die niet uitsluitend dienen als overtuigingsmateriaal bij de gebezigde begrippen, maar die soms in wat uitgebreider vorm op een bepaald onderwerp ingaan; soms ook wordt meer dan eenmaal verwezen naar dezelfde noot. Mede om deze reden zijn de

[p. 8]

notities niet in volgorde van ‘opkomst’ geplaatst, maar enigszins gegroepeerd en ze kunnen dan ook desgewenst na het essay zelfstandig gelezen worden.

Het eerste hoofdstuk van ‘Literatuur als werkelijkheid’ werd in enigszins gewijzigde vorm als inleiding voorgelezen op een bijeenkomst van de vlaamse P.E.N. op 23 maart 1969, ‘Elite-literatuur en engagement’ tijdens een forum ‘Manifest Literatuur’ te Eindhoven op 29 maart 1969; ‘Die dit schrijft heet Iks’ is een radiovoordracht, gehouden in de serie ‘Visie en visioen’ voor de N.C.R.V. op 5 september 1971; ‘Techniek en literatuur’ diende als discussiemateriaal tijdens een forum aan dit onderwerp gewijd in de Technische Hogeschool te Eindhoven op 14 oktober 1969.