De geboorte van een geest

[p. 292]

[V]

Draaide abrupt zijn hoofd om, automaties reagerend op wat een borende blik kon zijn of een onbestemde dreiging, maar dat indringender was, materiëler was misschien het juiste woord: het trof hem in zijn nek en veroorzaakte een stekende pijn.

Hij speurde om zich heen, ontdekte niets dat zijn argwaan opwekte, maar kreeg opnieuw het onheimelij ke gevoel gelokaliseerd te zijn, geïdentificeerd en vastgepind, zonder een mogelijkheid tot ontsnappen, aan wie of wat wist hij niet, al was het gevoel achtervolgd en geobserveerd te worden hem de laatste tijd wel min of meer vertrouwd, vooral sinds die keer in het park, toen... Maar dit keer leek het veel definitiever en accuter en het koude zweet brak hem uit.

Even was het of er iets verschoof - in de werkelijkheid of in zijn hoofd? - en of alles a-synchroon begon te lopen: de voetgangers wandelden een centimeter naast hun eigen gestalte, auto's, trams, het Monument met de twee stenen leeuwen, het Paleis op de Dam en de andere gebouwen er omheen waar hij schichtig en met bijna schele ogen naar keek, leken een soort doorzichtige schaduwrichel naast hun oorspronkelijke vorm gekregen te hebben, éen die ook in de nu maanlichte stadsschemer zichtbaar was, alsof ze bezig waren zich te verplaatsen en de geluiden die hij als met halfdove oren opving hadden een ijle zingende boventoon gekregen die zo sterk was dat deze de oorspronkelijke klank leek te gaan domineren terwijl de ondertoon verdween: ook de klanken, de woorden leken te verschuiven. - Het was een schokkende en beangstigende ervaring.

Hij wreef met zijn hand over de pijnlijke plek in zijn nek alsof hij daarmee ook het onaangename buiteneffekt kon wegwrijven. En zie, het hielp. Langzaam, millimeter na millimeter, trilling na trilling schoven mensen en dingen weer terug in hun oorspronkelijke gedaante en de straatgeluiden, de woorden die zijn oren op-

[p. 293]

vingen klonken weer normaal.

Maar éen ding leek verdwenen: de zekerheid en vanzelfsprekendheid van hun vorm; het was of het herstelde evenwicht dat ze bereikt hadden een uiterst labiel evenwicht was dat niet dan met de grootste moeite gehandhaafd werd, terwijl het ieder moment opnieuw verbroken kon worden en dan mogelijk voorgoed. En dit was nog het meest beangstigende van alles.

Zich nog steeds onheimelijk voelend en over de zijkant van zijn nek wrijvend zette hij zich weer in beweging. (Ieder beeld is goed, als het maar beweegt?)

Had het gevoel dat, als hij maar bleef lopen, er niets kon gebeuren...

Dan, plotseling nog, alsof het verzadigingspunt onvoorzien bereikt is (:het), een punt in de tijd, een punt in de ruimte, dat door gebeurtenissen en ervaringen lang, lang - hoe lang? een maand, een jaar, een onbepaalde tijdsduur, misschien wel eeuwenlangvoorbereid is en dat langzaam, langzaam is opgezwollen, onzichtbaar, maar voor zichzelf ervaarbaar en dat nu zelfstandig wil worden, een zelfstandig bewustzijn, en zichtbaar wil worden, tastbaar, aanraakbaar, vlees dat...

Maar het was niet, behalve een turbulente karnende kern, een enigszins uitgedijd punt in de tijd, een wat verdicht punt in de ruimte, zwanger van vaak onvolledige herinneringen van anderen, ervaringen van anderen, bij de gratie waarvan het zich bewust was dat het er was. En voor het eerst (:nu) wilde het, daarom, meer zijn, meer zijn dan dat.

En daarom trachtte het zich nu nog meer te verdichten en zo'n hoge konsentratie te bereiken dat het gevoel van materie of bijnamaterie dat het toch al had, omgezet werd in werkelijke materie in wat het wilde worden, vlees of althans bijna vlees, een mens of althans een bijna-mens, maar in ieder geval voldoende ervan, zodat het kon doen wat het wilde, desnoods, naar het wist, beperkt in ruimte en tijd, in omvang, struktuur en begrensder en meer dan nu aan éen plaats gebonden, maar dit zou het graag op de koop toe nemen; zou er misschien zelfs plezier aan ontlenen, wie

[p. 294]

weet, zoals enkelen met wie het kennis had gemaakt dit deden en die het, zij het misschien onvolledig, was geweest, maar hoe onvolledig ook, in ieder geval zou het dan eindelijk het gevoel hebben niet alleen iemand of iets anders te zijn maar, wie weet, zichzelf, zoals anderen zich zelf voelden als zichzelf, hoewel niet altijd tot hun genoegen; en terwijl het wist wat het misschien te wachten stond, ook aan pijnlijke ervaringen en gevoelens - / Denkend: misschien kon je terug / - En zich herinnerend: al de ervaringen en emoties die het hadden gestuwd en gekneed en geperst tot het bijna zijn verzadigingspunt had bereikt, al de pijn, de warmte, de woede; de liefde, de vernedering, de opstandigheid; de wreedheid, de pijn; de extase, de pijn; de vriendelijkheid, de vrolijkheid; de trots, de hoogmoed, de lichtzinnigheid; de zelfzucht, de roes, de moedeloosheid, de machteloosheid; de verwondering, de verlichting, de helderheid, de inval; de herinnering en verbeelding van en via anderen ondergaan, waardoor het nu ervoer: een gevoel bijna van oververzadiging, een overweldigend verlangen om voorgoed te worden, dat het op de rand bracht van overstromen. Daarna, als het plaatsvond, voorvoelde het, zou een eksplosie van ontspanning plaatsvinden, een mateloos, uitgebreid en toch op éen punt, in éen lichaam gekonsentreerd gevoel van welbehagen. Of niet?

Even nog schoot het toe, een wolk haast te zwaar om te drijven en liet zich strelen: onderging de langwerpige liefkozingen als smalle, nieuwgevormde spierbundels die rillend over rug, borst, dijen, bovenarmen kropen; liet zich vormen door de warme boetserende handen. Kronkelde. Kromde en rekte zich. Ontstond: deel voor deel: handholtes die borsten vormden, een holle vuist een kloppende, bloedrijke penis, een vingerindruk een warme, vochtige kut of een kleiner hol van achteren, en de eindeloze spierbundels ertussen, over het hele lichaam verspreid, het gezicht, de ogen, de neus, lippen, wangen, oren, oorlelletjes, haar, hals, kin, hals, borst, buik, kronkelend, aaahhh, en / weg...

De spanning in hem was nu zo groot dat het

[p. 295]

bijna niet meer te houden was; het perste, kneedde, kamde, trok samen, ontspande, perste, wilde, kneedde, wilde met al de opgezamelde energie die in hem was, ergens in de stad, op een bepaald punt in de ruimte en in de tijd: kneedde, perste: wilde nog eenmaal, bijna huilend van emotie en verwachting en al enig vocht afscheidend... en toen - //

En toen, plotseling, kwam het, als éen enkele rilling die een schok leek: een omgekeerde laatste zucht van een dode: een zucht die ingezogen werd: aaahhh: het zuchtte diep - en het was, werd: een schok van ontspanning, die onmiddellijk overging in een zwakkere konstante spanning van andere aard, maar voelbaar, tastbaar. Het schuifelde weg, trillend over al zijn nieuwgevormde ledematen...