De geboorte van een geest

[IV]

Wat leest u? vraag ik.

-Detectives voor het naar bed gaan en verder alleen biografieën, dan weet ik tenminste dat het waar is.

-Geen autobiografieën dus?

-Mijn moeder zei altijd: 't Staat in de krant, en ze bedoelde dan: dus is het waar. Voor haar was alles wat geschreven stond waarheid.

[p. 163]

-Voor u niet meer?

-Nee, ik ben een stap verder.

Ik zeg: - Liegen alsof het gedrukt staat.

Hij lacht. - Liegen alsof het waar is, schrijven alsof het werkelijkheid is.

-Voor mij dus: citeren alsof het werkelijkheid is.

En hij: - Hoe letterlijker u citeert des te waarder en werkelijker het is. Ernstiger: -En alles wat u weglaat of vergeet doet afbreuk aan die werkelijkheid.

-Wat is werkelijkheid, zeg ik en maak wasbeweging met mijn handen boven een denkbeeldig bekken, zoals ik het eens, nu al weer lang geleden, iemand anders heb zien doen. Napraten, nadoen.

-Mijn werkelijkheid, zegt hij.

-En wat is uw werkelijkheid?

-Noteer maar, zegt hij, citeer mij maar...