|
| |
| |
| |
Appendix
Notities
Inhoud
| |
| |
Notities
Voor Washoe, Kanzi, Koko & Congo
De eerste drie zijn de belangrijkste taalapen. Zie onder andere Kanzi van Sue Savage-Rumbough & Roger Lewin (1994) en verder Next of kin (1997) van Roger Fouts & Stephen Mills, alsook de boeken van Frans de Waal. Zie verder mijn eigen De creatieve factor, tweede herziene druk 1996, waarin een hele paragraaf aan dit onderwerp gewijd is. Kanzi en Washoe maakten overigens ook nieuwvormingen als koekjesssteen voor hard koekje, watervogel voor eend, ooghoed voor masker, etc. Congo was de beroemdste schilderende chimpansee, door Edward O. Wilson ‘de Picasso van de grote apen’ genoemd. Hij maakte honderden abstracte schilderijen, waarvan een aantal in bekende verzamelingen zijn opgenomen. Ook Picasso had een schilderij van Congo aan de wand in zijn atelier. Zie Desmond Morris: The biology of art, 1962.
| |
De neuronaut als verbonaut
xna - geconstrueerd dna, dat zelfs kan evolueren.
| |
Breinmuziek
Negatief vermogen - ‘negative capability’: John Keats. ‘Het viel me op welke kwaliteit een man van verdienste nodig heeft, vooral in de literatuur [...]. Ik bedoel een negatief vermogen, dat wil zeggen te kunnen verkeren in onzekerheden, mysteries, zonder het irritante najagen van feit en rede...’ (Brief 32)
Het percuteerhamertje - Søren Kierkegaard: Dagboeken, 1991. ‘De filosoof met het percuteerhamertje.’
De goede-foute tonen -Louis Andriessen in enkele interviews: het gaat om ‘de goede foute noten’.
Synfonie van enkel voorspelen - Variant op Lamartine's ‘Wat is het leven anders dan een serie preludes’, door Liszt als motto gebruikt bij zijn symfonische gedicht ‘Les Préludes’, later - samen met zijn andere symbolische gedichten - ‘geplunderd’ door zijn schoonzoon Wagner, zoals deze naderhand bekende. | |
| |
Zie ook Liszts vroege Bagatelle sans tonalité. (1885) Alle composities zijn als breinmuziek uitgedacht.
| |
Intervallen
Afgeworpen huiden. Vrij naar Kierkegaard: Zie Dagboeken, 1991. Het antitikken van een stilgezette klok - bekend fenomeen. Een van de mooiste voorbeelden is dat van een vliegveld in Canada; toen er een dag gestaakt werd, regende het klachten over geluidshinder.
| |
Nulpuntpoëzie
Tithonus - sterveling in de Griekse mythologie die onsterfelijkheid toebedeeld kreeg, maar wel steeds meer verouderde, waardoor het permanente leven voor hem een straf werd. Vermeld in Reis naar de toekomst (2011) van Michio Kaku.
Cirkels en kruisen - Schilderende aap Congo maakte zelfs complete cirkels. Andere chimpansees tekenden kruisen. E.O. Wilson in Sociobiology, 1975.
| |
Je eigen vortex en solar plexus buiten je verplaatsen
4'33" - Stiltecomponietsie van John Cage (1952).
| |
Tijd zonder voortijd
Nonomia cara - variant van nanomia cara: conglomeraat van wezentjes die als geheel handelen. Onder andere in Piet Vroon: De tranen van de krokodil, 1989.
| |
Wolk
Naar The cloud of unknowing, 14de-eeuws mystiek geschrift. Zie ook een notitie in de bundel Donorwoorden, 2010.
| |
Gatenwereld
Terrestrische hymne - naar de zogenoemde Hurritische hymne, de vroegst in spijkerschrift vastgelegde muzieknotatie op een | |
| |
kleitablet, gedateerd 13de eeuw v.o.j. André Klukhuhn: Ongehoorde symfonie, 2012.
| |
Limbowereld
Witte ruis bevat nul informatie. Vgl. de ‘Zeitatomlehre’ van Nietzsche, die daarbij uitgaat van de 18de-eeuwse wetenschapper R.G. Boscovich.
| |
Chimaeren
‘Nu by toeval, dan by toeleg.’ Een van de eerste - uitstekende - formuleringen van het creatieve proces door de Nederlandse 17de-eeuwse wetenschapper Govert Didloo. Geciteerd in J. van Strien: Psychologie van de wetenschap, 2011.
| |
Louter uitgangspunten
Paringsdans - Variant van Arnold Schönbergs bekende uitspraak: ‘Een dodendans van uitgangspunten.’
Als we altijd wisten - Vrij naar Albert Einsteins ‘Als we altijd wisten wat we deden, heette het geen onderzoek.’
| |
Toevalscheppers
Indirecte communicatie - Door Kierkegaard bedoeld om de relatie weer te geven tussen de gelovige en zijn god, bijvoorbeeld via het gebed.
Collectieve rede - naar Stephen Toulmin, Kritik der kollektiven Vernunft, 1983.
Toevalscheppers - ‘Ives whole method was to plan accidents.’ Alex Ross in The rest is noise, 2007.
| |
Wat rest
Infinite Jest van David Foster Wallace.
Nosébo - Spaans no sé - weet niet.
| |
| |
| |
Verslavende zwaartekracht
De demon van het mogelijke. Naar Paul Valéry: ‘Le démon même de la possibilité.’ Monsieur Teste, 1896, 1927.
| |
Anarch en de logopeden
Anarch - ‘Thy hand, great Anarch!’ Uit Alexander Pope: Duncaid (1723-1743). Geciteerd door de componist Eliott Carter bij zijn Double Concerto (1961).
| |
Temporeel
Vox humana - orgelregister.
| |
Fabula rasa
Animal ludens. ‘Het toevallige van alle essentie.’ Louis Aragon in De boer van Parijs, 1926.
| |
Vergroening
Verde, que te quiero verde - Bekende dichtregel uit ‘Romance sonámbulo’ van Federico García Lorca.
| |
Platland
Onregelmatige botjes - De oude Grieken dobbelden met zulke botjes, ook om de toekomst te voorspellen.
The possible and the actual - Titel van boek van F. Jacob, 1982.
| |
Faseruimte
In een lege theoretische ruimte - theoretisch-natuurkundige Erik Verlinde.
| |
Beginnende denking
Taal die werkelijkheid wordt - Geïnspireerd door Wallace Stevens: ‘Het uiteindelijke gedicht zal het gedicht van de werkelijkheid zijn in de taal van de werkelijkheid, maar het zal het gedicht zijn van een werkelijkheid die niet eerder gerealiseerd werd.’ | |
| |
Geciteerd in John Brockman: Einstein, Gertrude Stein, Wittgenstein en Frankenstein. 1986, 1989.
Kulawoorden - naar de ruilvoorwerpen van de Polynesiërs die van hand tot hand gaan en zo al meer waarde verwerven.
Neandertaal - naar James Joyce's ‘meandertale’ in Finnegans Wake, 1939.
Chaosmos - James Joyce in Finnegans Wake, 1939.
| |
Kiemcelwoorden
Dit gedicht wordt opgedragen aan twee van mijn vroege favoriete componisten, Ives en Varèse. Van Willem Pijper is in de muziekgeschiedenis de kiemceltheorie afkomstig.
| |
Dadataal
Op de eerste pagina van Søren Kierkegaards Of/of (1843): Het taalleven van kleine kinderen begint met: ‘Da-da’. Ook vermeld in André Klukhuhns Alle mensen heten Janus (2000) als mogelijke oorsprong van de term dadaïsme.
| |
Nachtlicht
Nachtlicht. Leegtelicht - het zogeheten Casimireffect uit de kwamtumtheorie.
| |
Lachgas der hogere sferen
Mannahatta - Indiaans voor ‘gebied waar wij dronken werden’, na de verkoop van het eiland aan de Hollanders voor drie vaten rum.
‘I'm going to heaven if it takes my life.’ - Reverend J.M. Gates in Sermons with singing, New York, 1929. The origins of jazz, Vol. 17.
| |
Mensendeemstering
Gesang der Ältlinge - Naar Stockhausens elektronische Gesang der Jünglinge (1955/6): het zijn de drie jongelingen in de oven die niet verbranden, uit het bijbelverhaal Daniël.
| |
| |
| |
Het verhemelte van een sneeuwstolp
Popojka - Pools drinkgelag.
| |
Mythystorische zweetdruppels
Mythystorisch - naar Mythistory, 2003, van Joseph Mali. Buigen voor een lege godentroon. Er bestaat een afbeelding waarop de Assyrische tiran Tukulti vingerwijzend neerknielt voor een lege godentroon, achter zich zijn eigen staande beeld. In Piet Vroon: Wolfsklem, 1992.
| |
Van exosfeer naar eosfeer
Nillioenen - gebruikt (als eerste?) door ‘de Russische Joyce’ Andrej Bjelyj in Kotik Letajev (1916-1922), in Engelse vertaling: ‘nillions of eons’.
Graviton - hypothetisch ‘zwaartekrachtdeeltje’.
| |
Gedroomd afsceid
Naar het bekende renaissancelied Insbrugh, ich musz dich lassen van de geboren Vlaming Heinrich Isaac (ca. 1450-1517).
|
|
Auteursrechtelijk beschermd