Ydelheyt des werelts

[p. 174]

Liedeken.
Tot den H. Enghel Bewaerder van Philothea.

Op de Wijse: Maria schoone, &c.

1. ENghelsche kracht,
Die soo by daegh, als by nacht
Houdt voor mijn Philothea wacht,
Voor-vechter fier,
Ghecroont met groenen lauw'rier,
Over't verslaghen helsche dier,

Daerom singhen wy u desen lof,

Want ghy zijt triumphant

Door u krachtighe handt,

Die haer treckt uyt den brandt

Tot het vaderlandt,

En maeckt, dat sy, maer stof,

Zy een Princess' van 's Hemels hof.

2. 'T zy dat de Maen
Door-loop haer silvere baen,
Daer soo veel duysent sterren staen;
'T zy dat dan weer
De Sonn' her-nem' haer keer,
En reys' de wereldt op en neer;

Ghy zijt die haer ziele bevrijdt,

Ghy onwinbaren Heldt

Vecht voor haer in het veldt

Teghen 's duyvels gheweldt,

Dat de hell' teghen stelt,

Soo dat ghy t'allen tijdt

Voor mijne Philothea strijdt.

[p. 175]

 

3. Door u beleydt

 

Verfoeyt sy d'Ydelheydt,

 

Waer met de Wereldt soetjens vleydt,

 

En wil voortaen

 

Houden de suyvere baen,

 

Daer soo veel schoone Maeghden gaen;

 

Want sy is daer uyt het ghevaer,

 

En dan sals' hare jeught

 

Gaen besteden in deught,

 

En ghenieten de vreught,

 

Die het herte verheught:

 

Daerom waeckt over haer,

 

En nemt mijn Philothea waer.

HIer hebt ghy dan in het kort sommighe bemerckinghe op d'Ydelheydt des Wereldts, die ick tot gheen ander opsicht by een gevoeght en hebbe, dan om u Godtvruchtigh hert, ô soete Philothea, in te drucken eene versmadinghe van al het gene verganghelijck is, ende een begheerte tot al het ghene dat eeuwelijck inden hemel sal dueren. Het is voorwaer een besondere gratie die u Godt doet, dat hy u verstandt soo verlicht, dat ghy wel door-siet, hoe weynigh dat de lief-hebbers deser wereldt naer grooten arbeydt, ende veel moeyten van dese ydelheydt besitten; soo dat my dunckt dat-se volgen de voet-stappen van den Godt Pan, die de schoone Nymphe Syrinx vervolghde; ende als hy haer achterhaelt ⁺ hadde, ende nu om-helsde, soo bevondt hy niet dan ydel riet in sijne armen daer-se was in verandert. Och jae, Philothea, onse eere, ghenuchten, ende rijckdommen wat zijn't als ydele pijpkens, daer gheen versadinghe, noch standt in en is te vinden. De mannen der rijckdommen, seght den Koningh

+ Ovid. Metam,

[p. 176]

David, die hebben hunnen slaep vol-eyndt, ende sy en hebben niet in hunne handen ghevonden. Als iemandt by nachten droomt dat hy wonderdinghen heeft, ende daer over ontwaeckt, wat vindt die anders in sijne handen als een slaep-laecken? My dunckt seker dat de wereldt seer naer soo vol van droomers is, als van menschen, die in hunnen slaep wondere verbeeldinge hebben van hooghe staten, van ghemack, van ghenuchten; ende als hun droomende leven ghedaen is, wat hebben sy anders als een slaep-laken, om in begraven te worden? Soo dat den Keyser Saladinus op sijn uyterste heeft bevolen dat-men een hembde op een spies sou hanghen, ende door de gheheel armada draghen, ende uyt-roepen: Siet, Saladinus dien machtighen Keyser en sal van al dat hy in de wereldt besit, niet anders met hem draeghen. Het wereldts goedt, met allen de ghenuchten blijven hier, alleen onse wercken sullen ons volghen. Hoe voorsichtelijck doet ghy dan, ô mijne seer beminde Philothea, dat ghy uwen tijdt soo wel bestedt in bidden ende Godtvruchtighe oeffeningen, in leed-wesen der sonden, in versaeckinghe der Ydelheyt. Het schijnt aen uwe maniere van doen, dat ghy somtijdts ⁺ ghehoort oft ghelesen hebt het leven van Barlaam, ende Iosephat Koningh van Indien, waer in verhaelt wordt van eenen die ghedaeght was, ende moest voor de vyerschare van sijne Majesteyt verschijnen, ende wel wetende dat oock d'onnoosele selfs hen qualijck ghenoegh alleen daer konnen verandt-woorden, ende verschoonen, soo is hy ghegaen by dry van sijne beste vrienden, om sich in desen noodt wat ghedienstigh ende behulpsaem te wesen. Den eersten die hy seer in sijn leven gheviert hadde, gaf voor antwoordt dat hy hem niet meer en kende,

+ S. Ioan. Damascenus.

[p. 177]

ende dat hy sijne voorgaende vriendschap al hadde vergheten: voorts was hy ghedient met een slecht kleedt, dat waer hem gheschoncken, meer en hadde hy niet te verwachten. Den tweeden vrient sey, dat hy hem wel buyten huys een weynigh tijdts wou vergheselschappen, maer dat hy niet van sin en was met hem onder des Koninghs ooghen te komen. Soo wierdt hem allen troost by twee sijne beste vrienden af-gheslaghen: ende den derden derfde hy niet moeyelijck vallen, wel wetende dat hy er in sijn leven oock weynigh wercks af ghemaeckt hadde. Even-wel ghedwongen zijnde door de benauwt-heydt, is hy dien oock comen bidden; den welcken hem buyten hope alle mogelijcke hulpe belooft heeft, ende sy-selven vrywilligh opgheoffert om by den Koningh ten besten te spreken. Doen beclaeghde desen armen mensch anders niet, dan dat hy soo veel wercks ghemaeckt hadde vande twee eerste vrienden, ende dat hy den derden den ghetrouwsten van allen niet in meerder weerde hadde gehouden. Den eersten vriendt, ô Philothea, dat zijn de Rijc-dommen, die den stervenden mensch niet en gheven als een slaep-laken, ende daer mede teenemael verlaten. Den tweeden is d'Eere, die ons verghesel-schappen sal tot het graf toe, daer een eerlijck uyt-vaert ende sepulture op-ghericht can worden. Den derden vrient is de Deught, die wy hier in ons leven weynigh oeffenen, ende dese is't nochtans die de benauwde ziel tot voor den throon des oppersten Rechters gaet vergheselschappen ende verdedigen. Met desen derden vriendt is't dat ghy nu soo groote kennisse maeckt die is't die uwe voorsprake sal wesen in uwe uytersten: oversulcks soo bidd' ick u, beminde Philothea, dat gy het u niet en laet verdrie-

[p. 178]

ten; den tijdt sal komen, dat ghy de waerheyt mijner woorden sult bevinden, ende den troost uwer wercken.

Hier en resteert nu anders niet, dan dat u ghelieve desen mijnen kleynen arbeydt met uwe gunste ende met een vriendelijcke ooghe te gheweerdighen, ende dit mijn kleyn kindt als d'eyghen moeder in uwen schoot t'ontfanghen, ende te beschermen. Ick versecker' u, dat ick niemants gratie hier door en soecke als d'uwe, niemandts gunste als die van Philothea: als't u maer alleen behaeght sal hebben, soo sal ick mijnen loon by de menschen al ten vollen hebben ontfanghen: desen loon derv' ick my beloven, op dat ghy, alder-liefste Philothea, een besondere gratie hebt van danckbaerheyt te bethoonen, oock daer ghy gheen verdiensten en hebt gevonden. Ghy zijt een aerdige ziele, die ick sal beminnen soo langh als ick sal leven, soo dat de waerachtighe Philothea sal wesen mijnen schat, Philothea sal zijn mijn sorgh, Philothea sal blijven alle mijne vreught ende mijnen wensch. Ick segghe dan tot besluyt, dat my effen ghebeurt (is't nochtans gheoorloft kleyne saecken by meerdere te verghelijcken) 't ghene geschiedt is aen den vermaerden schilder Apelles; den welcken dickwils aensiende het beeldt van de schoone Pan-caste (die hy voor Alexander den Grooten uyt-schilderde) is op haer verlieft geworden: soo bevind' ick my van gelijcken door uwe manieren ghetrocken, ter wijl' ick die lese, Godt geve dat uwe goedertierenheydt beleeftheyt, seeghbaerheyt, Godtsdienst, eerbaerheydt, deughden, die my soo behaghen in dit leven, dat ick die inden hemel gheloont ende ghecroont magh aenschouwen om Godt te loven ende te dancken in alle eeuwen der eeuwen, Amen.

FINIS.