Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu

[p. 144]

Af-beeldinghe van d'eerste eevwe der Societeyt Iesv.
Het tvveede boeck, voortgaende Societeyt.

Het eerste capitel.
Vande eerste vergaderinghe der mede-ghesellen, ende fondament van d'Orden.

Nae dat Ignatius nu vande ijdelheyt der werelt tot Godt bekeert was, ende sijn' eyghen deuotie soo veel alreede toeghegheuen hadde, dat hy ouervloedelijck uyt den hemel ghenoot, 't ghene hy aen andere menschen op der aerde moeste mededeylen; soo heeft hy sich heel begheuen tot den dienst der aerme, bystandt der sondaeren, ende om den staet der

[p. 145]

H. Kercke, die iammerlijck ouervallen wierdt, te bevestighen. ⁺ Maer om datter meer menschen de vrucht van sijnen arbeydt souden ghenieten, heeft begonst eenighe mede-ghesellen te vergaederen, die, eerst door sijn toedoen onsteken zijnde, daer nae 'tvier souden verspreyden, ende den ijver der Christelijcker godtvruchticheyt (die nu heel verflauwt was) vernieuwen ende onderhouden. Dit is voor al in Spaignen gheschiet te Barcelona, en te Salamanca, met meerderen aerbeydt, als profijt. Hy heefter in't besonder vele tot de deught beweeght, maer niemant ghevonden, die hem ghetrouwelijck om mede t'aerbeyden, by ghebleuen is: het was ghenoegh, dat dit Coninghrijck, seer vruchtbaer van treffelijcke mannen, den fondateur vande nieuwe vergaderinghe voort-ghebraght hadde; de beghinselen ende den voort-gangh behoorden een ander landt toe. Soo willen eenighe spruyten verplant worden, ende en wassen niet op tot groote boomen, voor datse elders vervoert en zijn.

Ghelijck te Parijs, de vermaertste Vniuersiteyt van't Christendom, ⁺ meerdere ouervloedicheyt van kloecke ionghmans uyt alle Rijcken was, soo isser oock veyligher ende sekerder keuse gheweest. Den eersten was Petrus Faber een Sauoyaert, die vlijtighlijck den H. man volghde, mits hy de deught van ionghs af ghepleeght hadde. In Xauerium te trecken is meerdere moeyte geweest; als of het van doen af bleeck, dat desen eenen vele duysenden weerdt was. Zijnde van edelen stam te Pampelone een Coninghlijcke stadt van Nauarre gheboren, was daer op uyt, dat hy by den ghewonnen roem van wapenen de gheleertheyt aen sijne familie soude hechten. Dus heeft hy met meerdere teghenheyt en onghewilligheyt, sijnen gheest tot leeghe ende ootmoedighe dinghen laten sincken; dan soo weder-

+ Ignatius vergadert sijne mede-gesellen,

+ meest te Parijs.

[p. 146]

spannigh hem maeckte sijn hoogh-drauende herte ende d'ingheborene voncken van grootsheyt, soo moedigh maeckte Ignatium in teghen-deel sijnen ijuer om niet op te houden van dit edel wildt te vervolghen en nae te iaghen. Den voorsichtighen man wist wel, dat in onghebouwde landen uyt het onkruyt selue de vruchtbaerheyt der seluer ghespeurt wordt, ende dat de wildtste peerden aen de ridders meest behaeghen; de welcke, alsse nu op den toom ghewent zijn, dweers door 'svijants legher henen breken, ende den ruyter, oock ouer de doode lichaemen, tot de glorie draeghen. Niet langh en heeft den strijdt gheduert: hy heeft hem haest ouerghegheuen, ende sijne vorighe steegheyt met eene staedighe dweegheyt ende ghestrenghe kloeckheyt naemaels verbetert. De begheerte van de salicheyt ende volmaecktheyt heeft oock Iacobum Laynes van Ziguença ende Alphonsum Salmeron van Toledo nae Ignatium doen hellen; ter wijle sy alreede door ghelijckenisse van manieren, ende de selue studien by den anderen versaemt waeren. Nae dese is Nicolaus Bobadilla van Palencien eerst met verscheyden ghediensticheden, ende stracks met een goet voornemen daer by ghevoeght. Den sesten is gheweest Simon Rodriguez van Portugael, een iongh-man van dapper verstandt ende uytnemenden aerdt. Claudius Iaius, van Geneuen gheboortich, heeft sich corts daer nae daer by ghevoeght: maer de laetste twee, Ioannes Codurius Sauoryaert, en Paschasius Broëtus Neder-lander, weynigh tijdts nae dat Ignatius van Parijs vertrocken was.

⁺Dus zijn alsoo uyt weynigh menschen, die verscheyden van vader-landt, ouderdom, manieren, sin ende raedt waeren, als uyt verscheyden elementen, de beghinselen van een seer schoon lichaem ghesproten. Welcke verscheyden-

+ uyt verscheyden natien.

[p. 147]

heyt is al mede opghenomen gheweest voor een goedt teecken vande menigh-vuldicheyt der toecomende vruchten; de verscheydenheyt van natien diende om hen indachtich te maken, datse niet voor een, maer aller volcken saelicheyt gaf te kennen, dat Godt auteur was van sulck' eene onuerwachte bekeeringhe ende ouer-een-cominghe; voorders d'onghelijckheyt van aert ende manieren leerde aende naecomelinghen, dat, ghemerckt de ghene, die soo verschilden, door niet anders, dan door enckele liefde, by een ghebroght waeren, met den seluen middel hunne ghemeynte souden inden bandt houden, waer mede sy eerst versaemt waeren. In al dit en isser niet meer te verwonderen gheweest, als dat soo luttel persoonen sulcken grooten stuck wercks, als is de gansche werelt te doorloopen ende te bekeeren, begonst hebben. Voorwaer 'ten bleeck noyt claerder, datmen meer door moedt als door maght, meer door ijuer als door ghetal, meer met eendraghtigh-heyt als met groot beslagh can uytrechten.