De jacht

2.

Doe't dy middeis de tichte wein it Leech yn draaide, stie it folk yn it hûs oan 'e dyk efter de gerdinen de nije bewenners fan Mockema-State op te wachtsjen. Willem Idsardi, syn wiif Luertske en harren soan Lútsen. ‘Suterich spul,’ wie Luertske har earste reaksje. ‘En dat hat dat stee kocht?’

‘Sil wol fan dat lichte Wâldfolk wêze,’ sei Lútsen lytsachtsjend.

Willem hie yn 'e krante lêzen dat Gees it hûs kocht hie. Doe't er har mei foarse stappen it paad ynkommen seach, hie er sein ‘Dut mist my net, dut is Geeske; deselde bazige stap as har mem.’

‘Hasto dêr dan kunde oan?’ frege Luertske ferwûndere.

‘Wis en wrachtich, ha ik dêr kunde oan. Dat fanke wenne hjir neist lyts fjirtich jier foar nacht en dei op 'e Mockema's pleats. Ik moat my al raar fersinne at ik froeger net ris mei har baantsjeriden ha.’

‘Ei ja, toe mar. Baantsjeride!’ sei Luertske erchtinkend.

‘Dan binne jim al moai yn 'e kunde,’ spotte Lútsen.

‘En wat hat dat frommes hjir no te sykjen?’ frege Luertske.

‘It âlde nêst, tink.’

‘En dy man dan?’ frege Lútsen.

‘Dat is har soan, ha 'k begrepen.’

‘En har man dan?’

‘Se hat noait troud west. Dy jonge hat se oerwûn.’

‘Goikes,’ sei Luertske, ‘En dat spul krije wy hjir no op it streekje?’

‘Dêrom kin it wol goed folk wêze,’ ferdigene Willem de nijkommelingen.

Dy jûns nei iten seit Willem Idsardi ‘Ik sil jimme it ferhaal dwaan fan Geeske.’ Dan skikke se even neier oan 'e tafel, de gerdinen ticht en de lampe op.

[p. 19]

‘Wy wennen op 'e Swannepleats, by de feart, dêr't no de Brúnjes wenje. Geeske kaam fan Tiltsjebuorren en tsjinne by de boer fan Mockema-State, in grutte pleats dêr't no allinne noch de foarein fan op it Heech stiet. Der wie gjin minske dy't wist dat Geeske op in stuit in bern ferwachte, mar de moard drige út te kommen doe't in arbeider fan Thomes Sjolles op in moarn oer it tsjerkhôf kaam op reis nei de pleats. Dy hearde út 'e Flessefeart wei it gûlen fan in bern. No wie dy arbeider net ien fan de heldersten en boppedat wat bygelovich, dat hy miende dat it de opstanning fan 'e deaden wie. Hy draafde it lykpaad del as in gek en raasde oars net as: dit is de Jongste Dei, dit is de Jongste Dei. De boer wist net wat hy der fan tinke moast en gyng mei de oerstjoere arbeider werom nei it tsjerkhôf. Mar doe hearden se it gûlen net mear. De arbeider waard doe oan it wurk set en de boer gyng lulk nei hûs, omdat dy ûnnoazele hals him sa foar de kroade riden hie.

It moat dy jûns al let west ha, doe't immen fan Tiltsjebuorren oer it heechhout kaam en dêrwei troch de greide stiek op reis nei de pastorij foar it belidenisfragelearen. Hy hearde, doe't er healwei de tsjerkhôfstrep wie it bern ek gûlen. Hy waard sa deabenaud, dat hy doarst it tsjerkhôfspaad net del. Dêrom rûn er werom troch de greide. Om op 'en gausten op it jaachpaad te kommen moast er by de Flessefeart lâns. Dêr hearde er hiel dúdlik it sêfte, prangjende gûlen fan in bern. Hy hat doe de wâlen fan de Flesse troch west en seach yn it ljochtmoannewaar de reiden koffer op 'e tûgels lizzen. Hy baaide de sleat yn, krige de koffer mei it bern en draafde der mei nei de pastorij. Dêr lei er it spul yn 'e keuken op 'e tafel. Dûmny en mefrou der omhinne. De plysje derby. It bern moast nei Mitselwier brocht wurde. Dêr soe it earst ûnderbrocht wurde yn it earmhûs. Jan Idskes Elzinga, destiids boer op Bloemendaal, krige de opdracht it bern mei de tilbury nei it gemeentehûs te riden.

De boerinne fan Mockema-State krige lykwols yn 'e gaten dat it mei Geeske net hielendal ynoarder wie. De moarns wie se siik en alhiel ûntdien út it fjild wei setten kommen en lei deableek en koartsich op bêd te switten. Lyske ûndersocht de boel, liet dokter komme en joech tynge oan de gemeente dat de mem al fûn wie. Doe is it bern dêr de oare dei oanjûn troch de boer fan Mockema-State as Former Thomas Bloemkamp, nei Gees har heit. It bern waard mei werom nommen nei Geeske. Dat bern ha jim fan 'e middei, as in kearel fan krapoan fjirtich, de reed yn fytsen sjoen.’

‘Hoe binne se dan sa yn 'e Wâlden teplak kommen?’ freget Luertske.

[p. 20]

‘Dat hat noch in hiel trelit west, dêr't ik it krekte net fan oan 'e weet kommen bin. Gees mocht it bern op 'e pleats hâlde en koe as faam bliuwe. Pibe en Lyske wiene de minsten net. Se woene it bern yn harren húshâlding opnimme as wie it harren eigen. Mar nei't der sein waard makke de heit fan it bern jacht op Geeske. Dy woe neat mear fan him witte, want nei't der sein waard wie it in earst ferkearden, dy't wol mear yn 't wyld hie te rinnen. Op in jûntiid nei melken is se mei it bern útnaaid. Ik wit noch dat ús mem doe yn it bûthús kaam, wy sieten te melken, en fertelde dat Geeske der mei it bern útnaaid wie. Gjin minske dat wist wêr't se kearde. Pas folle letter hearde ús mem oan 'e doar fan in lapkekeapman út 'e Wâlden, dat se dêr tahâlde as húshâldster. Oft it no wier is of net, mar jierren hat ek it sechje gien dat de boer fan Mockema-State de heit wie en dat Geeske de boer sjanteare. Dêrom soe de boer har op in nacht sûnder rak en dak op 'e dyk set ha mei it bern. Mar it rjochte binne wy nea gewaar wurden. Ik wit wol dat it jonkje Former hiet. Mar as der te Ealsum oer Gees en it jonkje praat waard, dan hiene se it altyd oer Lytse Moazes. Hy is no, fjirtich jier letter, werom út Egypte.’

‘Dan is er no yn it beloofde lân,’ spot Lútsen.

‘Dat moat noch ôfwachte wurde. Sok Wâldfolk fynt it hjir net maklik, en Gees fynt hjir ek net wat se mient te finen,’ seit Willem.

‘In oerwinneling, dêr kinst net it measte fan ferwachtsje. En dan sa'n mem,’ snúft Luertske.

‘Hy hat ek in gewear,’ seit Lútsen. ‘Ik seach fan 'e middei dat er it yn 'e hûs brocht.’

‘Goikes,’ kreunt Luertske.

‘Mar der sit gjin skutter yn foar de BVL.’

‘Hoesa net?’ freget Willem.

‘Hy moat neat hawwe fan soldaterij, sei er.’

‘Sil wol in man wêze fan it brutsen gewear. Kommunistyske of anargistyske ideeën. Mar wat moat er dan mei dat gewear?’

‘Jeie, efter it wyld oan, streupe.’

‘Ik hear it wol, ús soarte folk net,’ seit Luertske ferachtlik.