De sneeuwpoppen van 1511

Literatuur en stadscultuur tussen middeleeuwen en moderne tijd

[p. 357]

Bijlagen

Bijlage 1. De tekst

D'wonder dat in die stat van Bruesel ghemaect was van claren ijse en snee, die wel gheraect was.

In 't jaer vijftienhondert ende tiene,
In Loumaent ende in Sprokille,²
Was te Bruesel wonder te siene,⁴
Menighen mensche t' sinen onwille.
Op die Hoochstrate lach al stille
Een groot peert, van den vlieghen verbeten;
Die crayen picten in sijn één bille,
Een hont heeft sijn tonghe uutgheten.
Ons Heere stont hierbi, wille 't weten,
En 't vrouken van Samarien, so wi saghen;
Si was so beschaempt in secreten,
Dat si stom bleef meer dan twintich daghen.

Niet verre van hier stont een swertbruer¹³
In eenen preecstoel, sonder ophouwen
Veerthien nachten aen eenen muer,
Sonder faelleren, voer mans en vrouwen:¹⁶
't Es wonder dat hi niet en sterf van couwen
Doer de rootbaerden ende snotvincken.¹⁸
Hierbi mocht men een coe aenschouwen,
Die men noyt en sach eten noch drincken,
Sonder torten, vijsten oft stincken,²¹

2 Loumaent, januari; Sprokille, februari.

4 t'sinen onwille, tot zijn verdriet.

13 swertbruer, minderbroeder.

16 Sonder faelleren, zonder ophouden.

18 rootbaerden, bevroren plekken (?); snotvincken, snottebellen.

21 torten, vijsten, schijten, winden laten.

[p. 358]

 

Altijt staende in eenen pas

 

Ende onghemolcken: ghi moecht wel dincken,

 

Wat mirakelijcker coe dat was!

 

 

25

Bi den Spieghele sach men wondere:

 

Op een fonteyne stont een kint en piste,

 

Een man stont en gaepte daerondere,

 

Die op dit rooswater nau ghiste;²⁸

 

Omdat niet lopen en soude te quiste,²⁹

30

Ontfinck hij 't al in sinen mont;

 

Het kint niet eenen duym en miste

 

In 't pissen, also langhe als hi stont;

 

De man doer d'water was so ront,

 

Dat hi borstende daerhenen viel;

35

't Pisserken moest oock vallen in den gront,

 

Metter fonteynen, hoe stijf hi hem hiel.³⁶

 

 

 

Aen der Cappellen stonden twee ghelieven,

 

Suver ende reyn, als suster ende broedere,

 

Nacht ende dach naect, als Adam met Ieven,

40

Ons eerste vadere ende eerste moedere.

 

Aen de Duyve stont, sighe 's vroedere,⁴¹

 

De maecht, d'lam, metten drake,

 

Ende Sint Joris, haer behoedere,

 

Die sijn hoot verloos sonder sake.⁴⁴

45

Die coninck haer vadere was t' onghemake,⁴⁵

 

Op sijn casteel ligghende hooghe;

 

Uut onghenoechten verloos hi sijn sprake,⁴⁷

 

In sijn hoot haddi niet een goey ooghe.

 

 

 

Bi den Bucborre stont den god der minnen,

50

Naect met eenen strale op eenen pilaer,⁵⁰

 

Daer hi met doerschoot der menschen sinnen;

 

Die 's niet en ghelooft, ga self tot daer!

 

Binnen 't Steenpoerte stont openbaer

 

Den Putteborre bewaert met eenen leeuwe;

28 nau ghiste, scherp lette.

29 omdat niet, opdat niets; lopen [...] te quiste, verloren gaan.

36 hoe stijf hi hem hiel, hoe onverzettelijk hij zich hield.

41 sighe 's vroedere, weet het wel.

44 hoot, hoofd; verloos sonder sake, verloor zonder schuld.

45 t'onghemake, in angst.

47 onghenoechten, verdriet.

50 strale, pijl.

[p. 359]

55

Voer God noch den duvel en haddi vaer,⁵⁵

 

Oft hi ghemaect had gheweest van sneeuwe;⁵⁶

 

't Was een libaert van der ouder eeuwe,⁵⁷

 

Om gheenen man en wildi roeren;⁵⁸

 

't Es al waer, meendi dat ick gheeuwe?

60

Men sout 's met een stortkerre niet voeren.⁶⁰

 

 

 

Aen Sint Jans ghasthuys op eenen poel

 

Waren twee mans van reynder pleghe;⁶²

 

d'Een was een manneken op eenen stoel,

 

Hi track sijn snotghat uuten weghe,⁶⁴

65

Omdat hi te bat soude zuyghen te deghe.⁶⁵

 

d'Ander man was Sampson, de stercke,

 

Die den leeu met grooter zeghe

 

Sinen muyl optrack. Aen de kercke

 

In de Bleyckerie waren te wercke

70

David ende Golias in eenen camp;

 

God halp den cleynen binnen den percke,⁷¹

 

De groote ruese bleef in den ramp.⁷²

 

 

 

Op 't Canstersteen stont Roelant en blies

 

In een casteel, dat niemant en heeft ghehoort!

75

Charon in sijn schip stoorde hem dies,

 

Met Sampson wou hi ter zeeweert voort;

 

Eenen leeu track hi den muyl opghescoort,⁷⁷

 

Daer hi witten honich in vant.

 

Jedeon spranck in 't scip overboort,⁷⁹

80

Al naect, met eenen sweerde in sijn hant;

 

Op eenen ram heefti hem vermant⁸¹

 

Om Sampson te stekene en te slane!

 

Maer hi en paste op hem niet een zant,⁸³

 

Niet meer dan op d'manneken in die mane.

 

 

85

In 't hof van Gaesbeke op eenen torre⁸⁵

 

In een veyster lach coninck Davit.⁸⁶

 

In een fonteyne, eenen claren borre,⁸⁷

55 haddi vaer, had hij angst.

56 oft, hoewel.

57 libaert, leeuw; eeuwe, tijd.

58 wildi roeren, wou hij in beweging komen.

60 stortkerre, kruiwagen.

62 van reynder pleghe, fatsoenlijk.

64 snotghat, neus.

65 Omdat hi te bat soude zuyghen te deghe, opdat hij des te beter flink zou kunnen drinken.

71 halp, hielp; percke, strijdperk.

72 bleef in den ramp, delfde het onderspit.

77 opghescoort, zodat deze openscheurde.

79 Jedeon, Gedeon.

81 vermant, verstout.

83 paste op hem niet een zant, lette helemaal niet op hem.

85 torre, toren.

86 veyster, venster.

87 borre, bron.

[p. 360]

 

Sach hi die schoone Bersabe sneewit.

 

Haer naeckt lijf heeft hem so verhit,

90

Dat hi sinen camerlinck aen haer sant.

 

Al knielende adverteerde hi haer dit⁹¹

 

Ende stack haer eenen brief in die hant.

 

Een cameriere stont daer bi den cant

 

En ghaf haer rooswater in een lampet.

95

De properheyt, die men alomme vant,⁹⁵

 

Heeft menighen mensche d'werck verlet.

 

 

 

In die Nieustrate was een merminne

 

Teghen Berch opcomen, blide ende vro,⁹⁸

 

Si wou 't al hebben ter zeewaert inne:

100

Dancx oft ondancx, 't ghebuerde also.¹⁰⁰

 

In 't Ruysbroeck stont de borch van Poeyro;¹⁰¹

 

Sneewint sadt daerinne verborghen;

 

Omdat 't slodt was in selcken no,¹⁰³

 

Becacte hem een man van sorghen.

105

Voer 't hof van Nassouwen, avont ende morghen,

 

Stont een sot, en daer lach een wilde catte;¹⁰⁶

 

Si lecte haren eers, al sou se verworghen;

 

In haren poot had se een groote ratte.

 

 

 

In 's Princhenhof lach eenen eenhoren

110

In den schoot van een maecht ghepresen;

 

Hi en wilde haver, hoy noch gheen coren,

 

Hertoghe Kaerle en soude te Bruesel wesen.

 

Die maecht oock 's ghelijcx van desen¹¹³

 

En cost ghemaecken gheen goede chiere;¹¹⁴

115

Si wert siec, si en cost niet ghenesen,

 

Van drucke liep si in die riviere.

 

Bi een fonteyne, costelijck ende diere,

 

Was si bi den eenhoren gheseten:

 

Si smalt ghelijck ijs bi den viere;

120

Waer si vour, dat moechdi wel weten.

 

 

 

Op den Lovenschen wech stont ons Heere

91 adverteerde, vertelde.

95 properheyt, schoonheid.

98 opcomen, naar boven gekomen.

100 dancx oft ondancx, goedschiks of kwaadschiks.

101 borch, burcht.

103 no, nood.

106 sot, nar.

113 's ghelijcx van desen, evenzo.

114 chiere, sier.

[p. 361]

 

Als een hofman, die sijn boomen plant.¹²²

 

Magdalena dede hem groot eere,

 

Daer si hem dus in den boghaert vant.

125

Mijn heere d'amirael self metter hant

 

Halp eenen Hercules maken in sijn huys,

 

Omdatti reysen soude na Zeelant¹²⁷

 

Voerbi Sobborch, so na der Sluys.

 

Hi sach wreedelijck, hi scheen confuys,¹²⁹

130

Met sijnder cudzen, vrom van ghelate;¹³⁰

 

Hi was so wel ghedaen, 't was een abuys,¹³¹

 

In alle sijn leden houdende mate.

 

 

 

Aen die Cancelrie stont een colomme,

 

Jent, al had een beeldesnider ghedaen,¹³⁴

135

Met ronden cnoopen gheschildert rontomme;

 

Cupido den god sach men daerop staen.

 

In de Berchstrate sach men wonder aen:

 

Op sijn lene dat een heerschap lach,¹³⁸

 

Die van eenen post brieven heeft ontfaen¹³⁹

140

In Zeelant te comene sonder verdrach.¹⁴⁰

 

Sijn cnecht, als hi dit hoorde ende sach,

 

Dat hi uut Bruesel vertrecken moeste,

 

Maecte so grooten hantgheslach,¹⁴³

 

Dat hi in een hoecxken sadt en hoeste.

 

 

145

Aen Coperbeke stont Sinte Michiel

 

Met sinen sweerde hooghe verheven;

 

Onder sijn voeten hi twee duvels hiel,¹⁴⁷

 

So vast, dat hem noch de leden beven!

 

Op de Houtmerct waer 't qualijck bedreven:¹⁴⁹

150

Den coninck van Vrieslant hooghe gheboren

 

Heeft de sonne so in 't aenschijn ghewreven,

 

Dat hi nuese ende mont hadde verloren.

 

Voer den Nieuwenborre, wille 't horen,

 

Stont een onghemaect handeloos ruese;¹⁵⁴

155

Hi had een aenschijn achter en een voren

 

Ende in elck eenen slommen langhen nuese.¹⁵⁶

122 hofman, tuinman.

127 Omdatti, opdat hij.

129 confuys, van streek.

130 cudzen, knots; vrom van ghelate, dapper van voorkomen.

131 abuys, wonderlijke zaak.

134 Jent, schoon; al, alsof.

138 lene, rustbed.

139 post, postbode.

140 verdrach, uitstel.

143 hantgheslach, misbaar.

147 hiel, hield.

149 waer 't qualijck bedreven, was het lelijk toegegaan.

154 onghemaect, lelijk.

156 slommen, kromme.

[p. 362]

 

Voer 't Schildeken sadt Bouwen Lanctant;

 

Metdallen wonderlijck was hi ghedaen!¹⁵⁸

 

Drie nachten men hem hoodeloos vant¹⁵⁹

160

Ende des nachs wederomme opstaen.¹⁶⁰

 

Ten lesten es hem noch eens toeghegaen,

 

Die hem des wercx eerst had ghemoeyt,

 

Omdat hi hem 't hoot soude afslaen,¹⁶³

 

Maer in sinen hals was eenen steen ghegroeyt;

165

Dit heeft den voervechtere vernoeyt,¹⁶⁵

 

Sijn mes was bedorven doer de kecke;¹⁶⁶

 

Van thoerne, daer veel quaets uutgroeyt,

 

Wranck hi hem 't hoot van den necke.¹⁶⁸

 

 

 

Recht boven Sinte Marie Magdaleenen

170

Stont eenen oliphant, cloeck in 't bedrijf,

 

Leelijck in 't wesen, met dicken beenen,

 

Een casteel haddi boven op sijn lijf;

 

Neptunus sadt hierin en grees seer stijf,¹⁷³

 

Hi wilde 't al met hebben in de zee.

175

Ick hoorde menighen man ende wijf

 

Hem daer winschen met al den snee.¹⁷⁶

 

Uut eenen slote quam hem groot wee,

 

Daer Mars die capiteyn in was;

 

Sijn serpentine schoot al ontwee¹⁷⁹

180

Den oliphant, 't casteel ende al den bras.¹⁸⁰

 

 

 

Ick heb dicwils hooren segghen:

 

Gheen heeter spel dan 't verkeeren,¹⁸²

 

Hout tassen ende sciven verlegghen;¹⁸³

 

Soo 't daer bleeck aen drie heeren,

185

Wel ghedost met ghevourden cleeren,¹⁸⁵

 

Omtrint den hoeck van der Putterien.

 

Si levecuylden sonder verseeren¹⁸⁷

 

Drie daghen ende drie nachten met hem drien,

 

Maer seer heymelijck tot allen tien.¹⁸⁹

190

Een mensche die leeft en hoorde 's niet,

158 Metdallen, geheel en al.

159 hoodeloos, zonder hoofd.

160 opstaen, opgestaan.

163 omdat, opdat.

165 voervechtere, vernieler; vernoeyt, verveeld.

166 kecke, streek.

168 wranck, wrong.

173 grees, grijnsde.

176 winschen, verwensen.

179 serpentine, klein kanon; ontwee, in stukken.

180 bras, rommel.

182 verkeeren, trictrac.

183 tassen, opstapelen; sciven, damstenen, geld.

185 Wel ghedost, goed gekleed.

187 levecuylen, spelen van (onbekend) kansspel; sonder verseeren, zonder verdriet.

189 tot allen tien, steeds.

[p. 363]

 

Hoe den terlinck liep aen allen zien;¹⁹¹

 

Si en waren noyt gram, dat selden es ghesciet.¹⁹²

 

 

 

Aen 't Spoerken waren twee naecte kinderen,

 

Die 't al na Zeelant hebben ghedaecht;

195

Het scheen men en mocht hem niet hinderen,

 

Dan reghen, die sneeu en ijs verjaecht.

 

Op de Neermerct stont een slechte maecht¹⁹⁷

 

In een cluysken, simpel van aerde;

 

Daerbi lach een leeu onversaecht,

200

Die met haer 't stadthuys verwaerde.²⁰⁰

 

't Ware onmoghelijck, dat men 't al verclaerde,

 

Dat men sach in diverschen wijcken,

 

Ende elck sijn begheerte openbaerde:

 

In .xxix. jaren noyt van ghelijcken!

 

 

205

Op de Vischmerct sadt die clerck van der minen²⁰⁵

 

En screef twelef oft dertien daghen;

 

Die de sonne in d'water niet en moghen sien scinen

 

Hebben hem 't 's nachs 't hoot afgheslaghen.

 

Op 't Scoenbeke stont, schoon om behaghen,

210

Een fonteyne met vijf ghoten;

 

Twee amoruese daerinne laghen

 

Al naect, openbaer ende onghesloten;²¹²

 

Een sotken quam vanachter gheschoten²¹³

 

En benijdde, dat se so vrolijck waren.

215

Haer spel heeft hem ten inde verdroten,²¹⁵

 

Hi hadde wel met willen plaren!²¹⁶

 

 

 

Bi Sint Thoons borre sadt Vrou Laudate²¹⁷

 

Met eenen leeu ende eenen cleynen hont.

 

Een man stont en gaepte in die Scipstrate

220

Van den watere als een biervat ront.

 

Aen de Swerte Poerte die wildeman stont,

 

Die een beghine met haren lollepot verwaerde.²²²

191 terlinck, dobbelsteen.

192 dat, wat.

197 slechte maecht, eenvoudig meisje.

200 verwaerde, bewaakte.

205 clerck van der minen, klerk van de openbare afslag.

212 openbaer ende onghesloten, open en bloot.

213 quam [...] gheschoten, kwam plotseling naar voren.

215 ten inde, op het laatst.

216 met, mee; plaren, gekheid maken.

217 borre, put.

222 lollepot, ‘vuurpotje’; verwaerde, beschermde.

[p. 364]

 

Een Sagittarius lach ontvallen eenen stront

 

Bi Sint Jans wincket, met eenen langhen baerde;²²⁴

225

Sinen boghe track hi met fellen aerde,²²⁵

 

Half vleesch half visch, half mensch half peert;

 

Menich man hem van hem vervaerde,²²⁷

 

Hi wilde 't al driven te Zeelant weert.

 

 

 

Aen Hollant waren twee noertsche drollen

230

Met verberden aensichten en handen;²³⁰

 

d'Een was een quene met eender rollen,²³¹

 

In 't hoot en had se niet twee tanden.

 

d'Ander scheen een man uut vremden landen,

 

Het docht mi een Grieck, een Stradioot;²³⁴

235

't Fautsoen van eender boterstanden²³⁵

 

Oft van eenen kerscorf haddi op 't hoot.²³⁶

 

Noyt en hadden vleesch noch broot

 

Noch wijn noch bier in haer maghe.

 

Al ghave men mi de werelt van goude root,

240

Ick en wilde niet, dat ick bi hem laghe.²⁴⁰

 

 

 

Aen 't huys van Hemvliet t'sine plochte

 

Eenen schoonen lustighen Venus sat,

 

Also ardeghen als men maken mochte,²⁴³

 

Niet veel betere en was in 't stat;

245

Sardanapalus, in haer liefde mat,

 

Lach in haren schoot en sliep al stille;

 

Hi heeft haer also lief ghehat,

 

Dat hi vrouwenwerck dede om haren wille!

 

Hi span, hi haspte, hi hiel de spille,

250

Om te rustene in haer ermen blanck.

 

Hi was so vermutst op dees dille,²⁵¹

 

Dat hi met haer al slapende verdranck.

 

 

 

Bi Sinte Goricx sadt een manneken;

 

Op een plaetse verwaerde hi sijn trappen,²⁵⁴

255

Tusschen sijn beenen hadde hi een kanneken,

224 wincket, poortje.

225 met fellen aerde, op heftige wijze.

227 van hem vervaerde, was bang voor hem.

230 verberden, verbrande.

231 quene, oud wijf; rollen, hoofddeksel (?).

234 Stradioot, Albanees.

235 Fautsoen, vorm; boterstanden, boterkarn.

236 kerscorf, kaarsenmand.

240 hem, hun.

243 ardeghen, kunstig.

251 dille, meisje.

254 verwaerde, bewaakte; trappen, val.

[p. 365]

 

Omdat men hem versch bier soude tappen;²⁵⁶

 

Bi hem lach caes en broot om cnappen²⁵⁷

 

Teghen den honghere, dat was sijn avijs.

 

Een meysken stont met een scotel pappen

260

Bi twee naecte kinderen, stekende om prijs.

 

Een belleman dede hieraf d'bewijs²⁶¹

 

In de Steenstrate, teghen den Oliphant;

 

Hi bien 't al uut Bruesel, sneeu ende ijs,²⁶³

 

Voer de Waterpoerte na Zeelant.

 

 

265

Tusschen den Hasendans en den Ketele

 

Was de wise Arestoteles bereden;

 

Sijn lief maecte van hem haren setele,

 

Haren quoniam brack hem al de leden.²⁶⁸

 

Cort hierna, ter selver steden,

270

Heeft hi hem op haer wel ghewroken;

 

Subijt met grooter vochticheden

 

Heefti haer hals en beenen ghebroken;

 

Eenen zeeridder sach men wonder coken,²⁷³

 

Hi wou 't al hebben uut 't Verwershoeck.

275

Een kint, ligghende in een wieghe beloken,²⁷⁵

 

En vervaerde hem niet, al was hi cloeck.²⁷⁶

 

 

 

Aen d'Acoleye was een cnecht overreden,

 

Die op 't strate stont verwe en wreef;²⁷⁸

 

Die meestere was seere t'onvreden,

280

Hi vliec, hi swour, hi grees, hi keef,²⁸⁰

 

Omdat men de sledde so qualijck dreef;²⁸¹

 

Hi seyde: ‘boeve! cokijn! leckere!’²⁸²

 

't Rapiamus dat den cnecht overbleef²⁸³

 

Was des ander daechs een tanttreckere,

285

Maledente so hiet dees gheckere;²⁸⁵

 

Ghi en saecht noyt wonderlijcker ghast!

 

Hi blies lueghenen ghelijck eenen neckere,²⁸⁷

 

Men had se wel aen eenen want ghetast.²⁸⁸

256 Omdat, opdat.

257 om cnappen, om te eten.

261 belleman, omroeper.

263 bien 't, verjaagde het.

268 quoniam, zitvlak, schaamdeel.

273 coken, verrichten.

275 beloken, besloten.

276 vervaerde hem niet, was niet bang.

278 stont verwe en wreef, verf stond te mengen.

280 vliec, vloekte; grees, trok lelijk gezicht.

281 sledde, slede; qualijck dreef, slecht bestuurd werd.

282 cokijn, schelm; leckere, schavuit.

283 't Rapiamus, het ongeregeld.

285 gheckere, grappenmaker.

287 blies lueghenen, zwetste; neckere, duivel.

288 Men had se wel aen eenen want ghetast, men kon er een wand mee behangen.

[p. 366]

 

Bancbier sadt dwers teghenovere

290

Met eenen mouthoren aen een biervat;²⁹⁰

 

Hi dranck hem achter nat ende povere,²⁹¹

 

Dat hi die mane creech in 't snotghat.²⁹²

 

Sijn wijf met twee kinderen bi hem sat,

 

Si riet, datti thuys met haer sou gaen;

295

Maer 't was verloren, dat si hem bat,

 

Hi en had om eenen coninck niet opghestaen!

 

Si weende, si en liet niet eenen traen;

 

Si claechde, si moest met nayen winnen,

 

Dat hi verdede ende hadde verdaen.

300

Wie sou hier goet gharen af spinnen?

 

 

 

Een ander dronckaert met goeder stayen³⁰¹

 

Hoorde dat Bancbier was in ghebreke;

 

Hi had voer hem een vat biers ghelayen,

 

Maer hi gheraect 'er met in een beke.

305

Hi stont en cruydde meer dan een weke,

 

Maer 't en halp niet, hi en cost niet voert

 

Al en waer 't maer een corte streke;

 

Hi bleef daer ghearesteert, versmoert,³⁰⁸

 

Hi beet sijn tanden, hi was ghestoert,

310

Omdat den cruywaghen niet voert en wouwe.

 

Hebdi oyt van eenen dronckaert ghehoert

 

Den anderen zuyghere so ghetrouwe?³¹²

 

 

 

Op de Caesmerct teghen een camme³¹³

 

Saghen een zueghe, tsi wijf oft man;

315

Haer een vigghen track haer mamme,³¹⁵

 

Op haren spinrock sadt si en span.

 

In 't Rosendal sach men wonder an:

 

Daer sadt een groot vet wijf, al naect,

 

Haer wanghen achter waren als eenen wan,³¹⁹

320

Haer borsten waren wel gheraect,³²⁰

 

Een hont was tusschen haer beenen ghemaect;

 

Haer fronse was bedect met eender rosen;³²²

290 mouthoren, bierpul (?).

291 achter nat ende povere, vanachterennaten arm.

292 die mane creech in 't snotghat, stomdronken werd.

301 met goeder stayen, in goede omstandigheden.

308 ghearesteert, vastgenageld: versmoert, belemmerd.

312 zuyghere, dronkaard.

313 camme, bierbrouwerij (?).

315 vigghen, big; mamme, borst.

319 wanghen achter, billen; wan, soort ton.

320 wel gheraect, goed gevormd.

322 fronse, schaamdeel.

[p. 367]

 

't Contoer onder de rose, dat ghij 't smaect,³²³

 

Doet den menighen sijn silverwerck losen.

 

 

325

In der stadthuys, wilt u verstant scerpen,

 

Waren drie coninghen, 't en es gheen droom;

 

Si wilden doer Vilvoerden na Hantwerpen

 

Ende so na Berghen opten Zoom.

 

Een post seyde: ‘al waer God u oom,

330

Ghi moet na Zeelant sonder dralen!’

 

Si namen haer peerden metten thoom,³³¹

 

Opdat si eere mochten verhalen.³³²

 

Als overvloedich sal reghen dalen

 

En heet sonneschijn, moesten si duere.

335

Als si trocken, men sou haren cost betalen,³³⁵

 

't Soude al volghen, waren si vuere!

 

 

 

Op de Coelmerct stont Henneken Huysman,

 

Een sot, ghebacken van slechter eerde.³³⁸

 

Voer Brandenborch sach men abuys an³³⁹

340

Van twee amorueskens te peerde;

 

Si hadden twee speellien na haer weerde,³⁴¹

 

't Was al ghenoechte dat men hem boot;³⁴²

 

Si waenden wel riden harer veerde,³⁴³

 

Den cusdans reyen met vruechden groot;³⁴⁴

345

Maer achterna so quam de doot,

 

Die nam mijoeffrouwe metten slippen;

 

Haer dansen dat hem doen al verdroot,

 

Den gheest sadt hem op die lippen.

 

 

 

Beminde vrienden, als de doot compt,

350

Moet al smelten, vergaen als asschen;

 

't En hulpt ghedanst, ghespeelt, ghemompt,³⁵¹

 

Wijsheyt, rijcheyt noch stercke hernasschen;

 

Alle ijs ende snee worden groote plasschen,

 

De doye bringhet al te quiste;³⁵⁴

323 't Contoer, de ‘koffer’.

331 metten thoom, bij de teugel.

332 eere, spoediger; verhalen, vertrekken (?).

335 Als si trocken, als ze maar vertrokken.

338 van slechter eerde, van eenvoudige klei.

339 abuys, iets wonderlijks.

341 na haer weerde, passend bij hun staat.

342 hem, hun.

343 riden harer veerde, huns weegs te gaan.

344 den cusdans reyen, het minnespel spelen.

351 't En hulpt, het helpt niet; ghemompt, vermomd.

354 bringhet al te quiste, doet alles verloren gaan.

[p. 368]

355

Hoe wij 't wringhen, wriven, wasschen,³⁵⁵

 

De doot smelt ons met eenen miste.

 

Hoe stercken ijs dat men noyt vant,³⁵⁷

 

Het moet smelten ende water werden.³⁵⁸

 

So worden wi asschen doer de doot met liste,

360

Hoe sterck, hoe stijf, dat wi hier terden.³⁶⁰

 

 

 

De doye en can niemant wederstaen!

 

Niet en batet Sampson sijn cracht;

 

Hercules en Charon sijn vergaen

 

Arestoteles en sijn boel sijn versmacht,³⁶⁴

365

Den oliphant en Pluto vielen in die gracht,

 

Mars en sijn casteel sijn verdroncken,

 

David en Bersabe sijn t'onderbracht,

 

De zeeridder en de merminne versoncken;

 

Den wildeman en heeft er niet ghestoncken,

370

Den Sagittarius viel oock al ontwee³⁷⁰

 

Also de belleman had ghecloncken;³⁷¹

 

Hi daechde 't metter doyen al in 't zee.

 

 

 

Noch een doye was in 't selve jaer,

 

Ultima Decembris, te Bruesel in 't stede;

375

't Volck hadde ghebreck in 't openbaer

 

Van broode, van biere, van vleesche mede.

 

Elck den anderen bistanticheyt dede

 

Met waghenen, met peerden, met scuten;

 

Het watere es van felder zede,

380

Men can 't gheweren noch uutghesluten.³⁸⁰

 

't Goet swam in huys en daerbuten,³⁸¹

 

Noyt meerder schade dan op desen dach!

 

Men maech 't wel voer waerheyt uten:

 

d'Water men niet wederstaen en mach.

 

 

385

Tweleve februarij quam een vloet

 

Van deser doyen, noyt 't 's ghelijcx ghesien!

 

't Es wondere, wat d'water al doet,

 

Als 't den wille Gods laet gheschien.

355 Hoe wij 't wringhen, wriven, wasschen, wat we ook proberen mogen.

357 noyt vant, ooit vond.

358 werden, worden.

360 stijf, dapper; terden, rondstappen.

364 boel, liefje.

370 al ontwee, geheel in tweeën.

371 also, zodra.

380 gheweren noch uutghesluten, afweren noch buitensluiten.

381 swam, dreef.

[p. 369]

 

't Volck moest alom op de hoochde vlien,

390

Op cameren, op solders dat si laghen;

 

Mans ende vrouwen, oude ende jonghelien,

 

Sach men alom doer d'water draghen;

 

Binnen twee nachten ende twee daghen

 

Muelenen, brugghen ende mueren vielen.

395

Si en leven niet, die oyt ghesaghen

 

d'Watere also veel dincx vernielen!

 

 

 

God gheve dat wi so doyen moeten,

 

Smelten ende te nieute doen ons sonden,³⁹⁸

 

Dat wi in den hemel verfroyen moeten,³⁹⁹

400

Daer nemmermeer doot en wort vonden.⁴⁰⁰

 

Noyt so stercken ghestichten en stonden,⁴⁰¹

 

Si en moeten vergaen, als 't te Bruesel dede.

 

Christus, doer u doet en u vijf wonden,

 

Gheeft ons na der doot eewighen vrede.

405

Dit es ter eeren van Bruesel der stede

 

Ende hem die se lief hebben en minnen;

 

Weder si hier sijn oft elders mede,

 

God late hem alle haer leet verwinnen!

Amen

398 te nieute doen, uitroeien.

399 verfroyen moeten, ons mogen verblijden.

400 vonden, aangetroffen.

401 ghestichten, bouwwerken.