Mijn liefste lief

Brieven van Jean-Louis Pisuisse aan Fie Carelsen

[p. 7]

Verantwoording

De brievencollectie van het Nederlands Theater Instituut bevat brieven van en aan toneelspelers en toneelspeelsters, schrijvers, dramaturgen, journalisten, schouwburgdirecties, regisseurs, cassières, suppoosten èn natuurlijk bewonderaars, vrienden, kennissen en kwaadsprekers.

De totale omvang van de collectie bedraagt ± 24500 brieven.

De toneelspeelster Fie Carelsen heeft op 21 maart 1973 (zij is overleden op 21 juli 1975) behalve haar fotoalbums, haar zelfgeschreven recensies over de toneelstukken die zij gezien heeft, plakboeken en knipsels, óók haar correspondentie geschonken aan het Nederlands Theater Instituut. In een bijbehorend schrijven verklaart zij onder andere: ‘Mocht ooit publicatie worden overwogen, dan dient ook hierbij altijd voorop te staan, dat noch afzender noch geadresseerde hierdoor gekwetst zou kunnen worden’. Uit deze zinsnede en soms ook uit haar correspondentie blijkt dat zij publicatie in overweging heeft genomen.

Door de brieven van Jean-Louis Pisuisse openbaar te maken, wilde zij haar rol in deze liefdesverhouding laten zien.

De brieven van Jean-Louis Pisuisse aan Fie Carelsen gedurende de periode winter 1908 tot en met mei 1922 zijn zorgvuldig bewaard en liggen nu in druk compleet voor u.

De publicatie hiervan is een hommage aan Jean-Louis Pisuisse. Hij blijkt een man te zijn met vele talenten, een hard werkend kunstenaar, een warm, persoonlijk, hartstochtelijk mens. Zijn brieven geven een beeld van het leven in die tijd: de moeilijkheden en successen bij het cabaret en bij het toneel. Zij geven een stukje geschiedenis van het land, van de 1e wereldoorlog (1914-1918) en van het Nederlands-Indië in die tijd.

Bovenal geven deze brieven inzicht in de persoonlijkheid van deze twee mensen en hun grote liefde voor elkaar.

Het kan voorkomen dat sommige situaties, beweringen en uitspraken anders blijken te zijn dan tot nu toe bekend waren. Jean-Louis Pisuisse geeft natuurlijk zijn eigen subjectieve beleving in zijn brieven weer, maar toch blijkt dan, na onderzoek, de brief één van de betrouwbaarste bronnen te zijn.

[p. 8]

Het boek bevat voorin een beknopte biografie van Jean-Louis Pisuisse en Fie Carelsen. Het materiaal bestaat uit 327 bladen, 46 enveloppen, 9 prentbriefkaarten, 8 kladblaadjes, 7 telegrammen, 5 briefkaarten, 3 visitekaartjes en 3 postbladen.

Aan de woordvolgorde, de spelling en leestekens in de tekst is niets veranderd. Een enkele correctie of toevoeging staat tussen vierkante haken in de tekst. De woorden en begrippen die enige toelichting nodig hebben zijn met een cijfer in de brief geplaatst en achterin per hoofdstuk (periode) nader verklaard. De mensen die in de brieven voorkomen zijn met een korte persoonsbeschrijving achterin (alfabetisch) opgenomen. Hier en daar zijn verbindende teksten toegevoegd. Deze zijn cursief gezet.

De aanvullende gegevens zijn op verscheidene plaatsen getoetst.

De volledige teksten van de liedjes die in de brieven genoemd worden, zijn achterin ook opgenomen.

Persoonlijk ben ik verheugd dat de directie van het Nederlands Theater Instituut, met name Donald Bleyleve, deze uitgave heeft mogelijk gemaakt.

Bedanken wil ik al degenen die mij in de afgelopen periode met op- en aanmerkingen hebben gestimuleerd. Een paar mensen wil ik bij name noemen:

Paul Blom, dank je wel voor je zorgvuldig ‘kijken wat er staat’; Wout Spies, bedankt voor je ‘altijd open deur’; Paul Post, voor je vragen ‘Hoe zat dat precies?’ Jenny Pisuisse, bedankt voor je aanvullende en soms ingewikkelde familiegegevens en voor je mééleven vooral!! Wim Ibo, voor je commentaar bij het doorlezen van het manuscript en Frans Koolschijn voor zijn historische uiteenzettingen.

Lydia Klok, dank je wel voor het geduldig uittypen van het manuscript, en tot slot Roel Bogaards voor de verzorging van de foto's.

Anke Hamel.