|
| |
| |
| |
[Sranan kloroeboekoe]
[I]
Robby e waka go seri skafoe ijsje nanga en ijsje wagi. Robby abi difrenti sortoe tesi. Sonleisi ai poti toe sortoe tesi tapoe wan ijsje. Dati na wan switi sani, te a son faja tog.
Robby loopt met zijn ijswagen schaafijs te verkopen. Soms doet hij twee verschillende smaaksoorten op één ijsje. Ja, dat smaakt heerlijk, vooral wanneer het warm is.
Robby is pushing his snow-cone wagon. He has different flavors of syrup. Sometimes he puts two flavors in one snow-cone. That's delicious, especially when the sun is hot!
| |
| |
| |
| |
| |
[II]
A saramaka oema disi e wroko tranga, jèrè. Ai wasi dotisani na sei liba, dan en pikin abi wan beki nanga wantoe preti na ini tapoe en ede. Dan en masra e pari nanga boto kon.
Deze Saramaccaanse werkt erg hard, hoor! Zij wast het vaatwerk in de rivier. Haar kind heeft op haar hoofd een teil, met borden daarin. Haar man komt juist aanvaren.
This Saramaccan woman is working hard. She is washing dishes in the river. Her daughter is carrying a basin on her head with some plates in it. Her husband is paddling the boat towards shore.
| |
| |
| |
| |
| |
[III]
Djaso wi e si wan kampoe foe den wajana-ingi. Den ingi na den fosi sma san ben libi na ini Sranan. Dan den nengre kon leki srafoe dja, dan bakaten den tra folkoe kon. So joe si wan frow e sidon na ini en ingi-amaka. Wan pokai e sidon tapoe wan tiki. Wi e si wan manari. Wan man nanga en frow e sidon tapoe wan pikin bangi e njan. Wan foe den pikin e krei dan a trawan e poeroe sika. A dagoe e loekoe san de foe njan.
Op dit plaatje staat een kamp van de Wajana indianen. De indianen zijn de eerste bewoners van Suriname. Later zijn de negers als slaven hier naartoe gekomen, en daarna de andere bevolkingsgroepen. Er zit een indiaanse vrouw in een indiaanse hangmat. Een papegaai zit op een stokje. We zien ook een manari. Een man en een vrouw zitten te eten op banken. Eén van hun kinderen is sika's aan het weghalen terwijl het andere huilt.
This is a Wayana hut. The Wayanas are one of the groups of Amerindians in Suriname. The Amerindians were the first people to live in Suriname. Later the Negroes came as slaves. After that the other peoples came. In this picture a woman is sitting in her hammock. A parrot is perched on a stick, and there is a basket hanging on the end of the stick. That kind of basket is called a manari. It is used for sifting and winnowing). A man and a woman are sitting on benches eating. One child is crying. The other is removing a sika (a kind of sandflea) from his toe. The dog is looking for something to eat.
| |
| |
| |
| |
| |
[IV]
Djaso wi e si fa wantoe sma e sidon e njan na wan presi. Moro fara wi e si wan boi e sidon tapoe wan brombaisigri e taki tori nanga wan meisje. Na trasei wi e si wan bus e rei gwe nanga sma na ini. Ooktoe wi e si fa wan sma e rei kon na a presi.
Hier zitten een paar mensen op een terrasje te eten. Verderop praat een jongen, zittend op een brommer, met een meisje. Aan de andere kant zien we een bus die passagiers vervoert. Ook zien we andere mensen naar het terrasje komen.
Here people are sitting and eating at an outdoor restaurant. It is a good spot to meet friends. A boy is sitting on his motorbike talking with a girl. Two other boys are riding up on their motorbikes.
| |
| |
| |
| |
| |
[V]
Djaso wi e si fa dri japanesi frow e dansi ini den koeltoeroe krosi.
Hier zien we drie javaanse vrouwen, dansend in hun kulturele klederdracht.
These Javanese women are dancing in their native dress. They wear it only on special occasions.
| |
| |
| |
| |
| |
[VI]
Ini a saramaka dorpoe disi a oema e bori, dan wan trawan e tnapoe nanga wan pikin ini en anoe. Bakasei wi e si wan man e sidon foe teki pikinso winti. Den dorpoe foe den sma disi joe e feni moro foeroe na ini a distrikti Sipaliwini.
In dit saramaccaanse dorp is een vrouw bezig te koken, terwijl een andere met een kind op de arm staat toe te kijken. Verder zien we een man die rust. Saramaccaanse dorpen vind je veel in het distrikt Sipaliwini.
In this Saramaccan village a woman is cooking food. Another woman is watching with a child in her arms, and a man is sitting in front of his house resting. Most Saramaccan villages are found in the district of Sipaliwini.
| |
| |
| |
| |
| |
[VII]
Henk tapoe 16 jari kba. So a mag foe rei brombaisigri now. A abra go na 4e M.U.L.O., dati meki en mama bai wan brombaisigri gi en. A sidon tapoe en brombaisigri nanga en pikinfowroe foe go teki wan koiri. En pikin brada e taigi en taki te a drai kon baka, a moes tjari switisani kon gi en.
Henk is al 16 jaar oud. Hij mag van de politie al een bromfiets rijden. Hij is overgegaan naar de vierde klas van de M.U.L.O., daarom heeft hij van zijn moeder een bromfiets gekregen. Hij zit nu op zijn bromfiets en heeft een zangvogel in een kooi. Hij gaat een ritje maken. Zijn broertje zegt, dat wanneer hij terugkomt hij wat lekkers voor hem moet meenemen.
Henk is 16 years old. Now he can ride a motorbike. Because he did well in school his mother bought him one. He is sitting on his bike with his songbird. He is ready to go for a ride. His little brother wants him to bring some goodies when he comes back.
| |
| |
| |
| |
| |
[VIII]
Dja wi e si fa a libi e go ini den boiti presi. Toe hindoestani meisje e oekoe tapoe wan broki. Wan boi e tnapoe e loekoe. Bakasei wan bokoboko e njan grasi. Moro fara wi e si toe oso, banabon nanga tra sani.
Hier zien wij een beetje van het leven buiten de stad. Twee hindoestaanse meisjes zitten op een brug te hengelen. Een jongen staat naar hen te kijken. Op de achtergrond zien we een geit in het gras en daar achter staan twee huizen. Ook nog bananenbomen enz.
These Hindustani children do not live in Paramaribo. They live outside of the city. The two girls are fishing from the bridge in front of their home. Their brother is watching them. Behind them we see a goat, two houses, banana trees, and other things.
| |
| |
| |
| |
| |
[IX]
Na a prenki disi wan man e tnapoe dan wan boi e sidon èn wan tra boi e meki wan pari. Bakasei wi e si fa den oso meki. A no a srefi fa den okanisisma e meki den oso. Den saramakasma e meki houtsnijwerk na den oso. Ooktoe den e meki houtsnijwerk tapoe bangi, doro, krabasi nanga tratra sani.
Op dit plaatje zien we een saramaccaanse man. Terwijl een jongen bezig is om een pagaai te maken, zit een andere toe te kijken. Verder zien we hoe die huizen zijn gemaakt. Heel anders dan die van de aukaners. Het is een traditie van de saramaccaner om zijn hut met houtsnijwerk te versieren. Te maken ook snijwerk op banken, deuren, tafels enz.
In this picture a man is watching a boy carve a paddle. Another boy is also watching. Behind them you can see how their houses are made. Saramaccans like to decorate their houses with carvings. They also like to carve benches, doors, calabashes, and other things.
| |
| |
| |
| |
| |
[X]
Wan kribisi frow abi wan baskita tapoe en ede. Ai gwe libi en kampoe nanga en pikin nanga en dagoe.
Een karaïbse vrouw verlaat met haar kind en hond het kamp. Ze heeft een mand op haar hoofd.
This Carib woman is leaving her hut. She is carrying a basket on her head. Her child and dog are with her.
| |
| |
| |
| |
| |
[XI]
Djaso wi e si fa wantoe sma e waka Wandelmars. Den e kari en ooktoe avondvierdaagse. Tapoe den fo dei disi difrenti sortoe groepoe e waka ini wan rei dan jongoewan nanga owroewan e meki prisiri èn dansi tapoe strati. So ala jari na ini a paasvakantie den e waka a avondvierdaagse.
Er wordt een wandelmars gelopen. We noemen het de avondvierdaagse. Hieraan doen verschillende groepen mee, zowel jong als oud. Er wordt op straat gedanst en plezier gemaakt. Deze wandelmars wordt elk jaar in de paasvakantie gehouden.
Each year during the Easter vacation, groups of people parade through the streets. Young and old alike join in. They sing and dance along the way. They call it Wandelmars.
| |
| |
| |
| |
| |
[XII]
Djaso wi e si wan kribisi man nanga en oema ini den koeltoeroe krosi.
Hier staan een karaïbse man en vrouw in hun kulturele klederdracht.
This Carib man and his wife are wearing their traditional dress.
| |
| |
| |
| |
| |
[XIII]
Wan saramaka oema nanga en toe oemapikin e wroko ini den gron.
Een Saramaccaanse werkt met haar twee dochters op haar kostgrondje.
This Saramaccan woman and her two daughters are working in their field.
| |
| |
| |
| |
| |
[XIV]
Den boi e seti frigi. Dati wani taki frigiten doro na ini a bigi vakantie na ini Augustus.
Deze jongens laten hun vliegers op. Dat wil zeggen dat de vliegertijd die in de grote vakantie in de maand augustus valt, is aangebroken.
The boys are flying kites. That means that kite season has come. Kite season comes during the school vacation in August.
| |
| |
| |
| |
| |
[XV]
Wantoe kribisi-ingi e teki wan moi koiri nanga boto tapoe a liba. Efoe joe loekoe fa a boto meki, dan joe e si taki na wan ingiboto. A meki tra fasi dan den boesnengre sma. A fesi sei foe na ingiboto e moro hei. Wi e kari en wan pijaka. A ben sa boen toe efoe joe bo teki wan koiri nanga wan pijaka wan leisi toe.
Enige Karaïben maken een boottocht op de rivier. Als je het model van de boot goed bekijkt, zie je duidelijk dat het een indiaanse boot is. Zij noemen hem een pijaka. Hij is anders gemaakt dan die van de boslandcreolen. Het zou erg leuk zijn als je eens een tocht met een pijaka zou kunnen maken.
Some Carib Indians are riding on the river. If you look at how the boat is made, you will see that it is an Indian boat. The front end of the Caribs' boats are built high because the river where they live can get quite rough. An Indian boat is called a piyaka. These people are going on a trip in the piyaka. You would enjoy going on a trip someday in a piyaka too.
| |
| |
| |
| |
| |
[XVI]
Mama e bai sani na omoe sneisi. Dan ai aksi en omeni a moes pai gi den sani. Ma den pikin e prei ini a wenkri.
Moeder koopt enige spullen bij de chinese winkel. Zij vraagt hoeveel alles kost, terwijl haar kinderen in de winkel spelen.
Mom is buying things from the Chinese storekeeper. She is asking him how much she must pay for everything. The children are playing in the store.
| |
| |
| |
| |
| |
[XVII]
Het Surinaams volkslied
Strei de f' strei wi no sa frede,
God zij met ons Suriname,
Hij verheff' ons heerlijk land.
Hoe wij hier ook samen kwamen
Aan zijn grond zijn wij verpand.
Werkend houden w' in gedachten
Recht en waarheid maken vrij.
Al wat goed is te betrachten
Dat geeft aan ons land waardij.
| |
| |
Mi kondre, troe, mi lobi joe
Mi kondre, troe, mi lobi joe,
Da boen foe joe mi soekoe troe,
Krin lobi noiti moe kaba,
Èn foe wi kondre moe kan njan,
Foe rust èn vrede moesoe tan
Na mindri foe mi kondreman
| |
[pagina 38-39]
[p. 38-39] | |
| |
| |
| |
[XVIII]
Henk nanga wan meisje e sidon njan na wan warung. Dan maé e poti njan gi toe sma san kon bai njanjan foe tjari gwe.
Henk en een meisje zitten in een warung te eten. De javaanse vrouw verpakt eten voor twee mensen om mee te nemen.
Henk and his girlfriend are eating at a Javanese food stand. It is called a warung. The Javanese woman is wrapping up food for the two people who have come to buy ‘take-out.’ | |
| |
| |
| |
| |
[XIX]
Tapoe a prenki disi wan wajana-ingi weri en koeltoeroe krosi.
Hier staat een Wajana indiaan in zijn kulturele klederdracht.
This Wayana man is wearing his traditional dress.
| |
| |
| |
| |
| |
[XX]
Djaso wi e si toe kotomisi frow. Wan ori wan prasoro ini en anoe, dan a trawan abi wan pikin sitroentiki na ini en mofo. Den sortoe koto disi den nengre oema lobi foe weri te maspasi noso te wan koto dansi noso te wan spesroetoe fesa de. Den koto disi abi foeroe warti nanga nen. Fosi den ben gebroiki den foeroe foe koti odo.
Hier staan twee vrouwen in hun koto's. (Ze noemen ze kotomisi.) Eén van hen heeft een paraplu in de hand en de ander heeft een citroentakje in haar mond. De creoolse vrouwen houden ervan om deze klederdracht tijdens de Emancipatiedag of op een feest waarbij deze dracht verplicht is, aan te trekken. Deze drachten hebben vele waarden en ook namen. Vroeger werden ze meer gebruikt om te schimpen.
These Creole women are wearing their traditional dresses. One is holding a parasol and the other has a lemon twig in her mouth. Creole women are called kotomisi when they wear these dresses. They love to wear them on Emancipation Day (July 1), or to a koto dance or to other special occasions. These dresses are highly valued. In the early days they sent messages by the way they wore their dress.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXI]
Mai e sidon tapoe wan bangi ini wowojo. Ai seri boelanger, tomati, bana, tajawiri, kronto nanga komkomro. Moro fara wantoe tra hindoestani sma e seri èn bai sani na wowojo toe.
Op een bankje onder de markt zit een hindoestaanse vrouw boulanger, tomaten, bananen, tajerblad, kokosnoot en komkommers te verkopen. Verder zien we ook een paar hindoestaanse mensen die hun waren kopen en verkopen.
This Hindustani woman is sitting on a bench at the market. She is selling eggplant, tomatoes, plantains, greens, coconuts, and cucumbers. Other Hindustani people are buying and selling things at the market, too.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXII]
Disi na wan okansi dorpoe. So moro foeroe den okanisi dorpoe joe e feni den na a distrikti Marwina.
Dit is een aukaans dorp. Vele van deze dorpen zijn te vinden in het distrikt Marowijne.
This is an Aukan village. Most of the Aukan villages are found in the Marowijne district. The women are busy at the river. One is bathing her child. Another is washing dishes. They have already washed clothes. They spread the brightly colored pieces of cloth out in the sun to dry.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXIII]
Ija, wansi sortoe sei joe e go foe Sranan joe e si den boi e prei bal.
Ja, overal waar je in Suriname gaat zie je de jongens voetballen.
Wherever you go in Suriname, you will see boys playing soccer.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXIV]
Djaso wi e si fa den sma e dansi Awasa.
Zo wordt de awasa gedanst.
These Aukaners are dancing. They have different kinds of dances. This one is called Awasa.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXV]
Aleisi na wan prenspari njanjan na ini Sranan. Ini ala oso joe kan feni en. Moro foeroe den e prani aleisi ini a distrikti Nickerie. Ooktoe ini Koronie, Saramacca, Kawna nanga wantoe presi ini boeskondre. So wi e si fa wantoe japaneisi frow e prani aleisi nanga anoe.
Rijst is in Suriname het belangrijkste hoofdvoedsel. Je kunt het in ieder huis aantreffen. Het wordt het meest geplant in het distrikt Nickerie, verder nog in Saramacca, Coronie, Commewijne en op enkele plaatsen in het binnenland. Hier zijn een paar javaanse vrouwen bezig rijst te planten.
Rice is an important food in Suriname. You'll find it in every house. Rice is planted mostly in the district of Nickerie. It is also planted in the districts of Coronie, Saramacca, and Commewijne. The people in the interior of Suriname also grow some rice. These Javanese women are planting rice by hand.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXVI]
Disi na owroejari dei na tapoe 31 december ini Sranan. Loekoe fa den pikin e prisiri! Den e soetoe finpeiri. Ala sortoe finpeiri de soleki: pagara, wonderkaars, raket, dobbelsjot... Disi na a gwenti foe Sranansma foe soetoe finpeiri twarfoe joeroe owroejari neti.
Het is 31 december. Oudejaarsdag in Suriname. Kijk! De kinderen zijn blij en zij vermaken zich ook. Zij schieten vuurwerk af. En nog wel verschillende soorten zoals: pagara's, raketten, dobbelschot, peffertjes, e.d. Het is een traditie van de Surinamers om op deze dag tegen middernacht het vuurwerk af te schieten.
This is New Year's Eve in Suriname. See how happy the children are! They are shooting off fireworks. There are all sorts of fireworks: firecrackers, sparklers, bottle rockets, Roman candles... Surinamers love to shoot off fireworks at midnight on December 31.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXVII]
Nanka nanga Joeria gwe go onti ini a boesi. Den wani njan legwana meti tide. Den si wan kapelka, wan loiri nanga wan toekanfowroe. Joe kan jepi den foe feni wan legwana?
Nanka en Joeria zijn in het bos gaan jagen. Zij willen vandaag leguaan eten. Ze zien een luiaard, een vlinder en een toekan. Kun je ze helpen om een leguaan te vinden?
Nanka and Joeria are hunting in the jungle. They see a butterfly, a sloth, and a toucan. They want to eat iguana today. Can you help them find one?
| |
| |
| |
| |
| |
[XXVIII]
Djaso wi e si toe hindoestani frow ini den koeltoeroe krosi.
Hier staan twee hindoestaanse vrouwen in hun kulturele klederdracht.
These Hindustani women are dressed in their saris. They wear them on special occasions.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXIX]
Na a prenki disi wan jongoe okanisi boi e sidon na fesi en oso ini wan dorpoe. Den okansi sma lobi foe ferfi den oso nanga prenki.
Er zit een aukaanse jongeman voor zijn hut in zijn dorp. Het is een traditie van de aukaner om zijn hut met tekeningen te versieren.
An Aukan boy is sitting in front of his house in the village. The Aukaners love to paint designs on their houses.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXX]
Now mi o taigi joe pe joe kan bai switi stofoe birambi ofoe ajoen manja nanga olijf tapoe asin. Na frow Jet na baka oekoe. A tringi en batra so moi tapoe wan tafra, dan a poti wan moi fajalobi na ini wan bromki batra.
Nu zal ik jullie vertellen, waar jullie gestoofde birambie of uien, manja en olijf op azijn kunnen kopen. Bij vrouw Jet om de hoek. Ze heeft haar flessen zo mooi op een tafeltje gerangschikt. Ook heeft ze een fajalobi in een vaas op haar tafeltje gezet.
You can buy delicious candied birambis from Aunt Jet. She also sells pickled onions, mangoes and olives. Look how she has lined up her jars so nicely on the table, and put a pretty fajalobi flower in a vase.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXXI]
Maé e meki bana chips. Ai baka den tapoe wan oedoe faja. En bigi oemapikin e gi en pikinsisa wantoe foe njan. Den japaneisi sabi foe meki switisani, jèrè!
Maé maakt bananen chips. Zij bakt ze op een houtvuurtje. Haar oudste dochter geeft haar zusje een paar chips te eten. Javanen kunnen heerlijke lekkernijen klaarmaken.
This Javanese woman is making banana chips. She is frying them over a wood fire. Her oldest daughter is giving some to her little sister to eat.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXXII]
Doekie nanga Sjati tapoe 25 jari kba. So den papa nanga den mama feni en boen taki den kan trow. So pandiet kon ori kerki gi den.
Doekie en Sjati zijn al 25 jaar oud. Hun beide ouders vinden het goed dat ze trouwen. We kunnen zien, dat de pandiet een dienst leidt.
Doekie and Sjati are Hindustani. They are 25 years old and their parents want them to get married. The Hindu priest has come to hold the wedding service for them. He is called a pandiet.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXXIII]
Djaso wi e si fa den e meki kasripo. Bakasei wi e si fa wan man e sidon tapoe wan tiki e kwinsi a kasaba watra poeroe ini wan matapi go ini wan beki. Den e bori a ksabawatra foe meki kasripo.
Op dit plaatje zien we hoe er kasripo wordt gemaakt. We zien, dat een man op een paal zit. Dit doet hij om het kassave-vocht uit de matapi te persen. Het vocht valt in een teil. Men kookt het vocht om kasribo te maken.
These Amerindians are making kasripo. Kasripo is a sauce made by boiling the juice of bitter cassava. Grated cassava is put in a matapi. Do you see the man sitting on the branch? The end of the branch is stuck through a loop in the matapi. When the man sits on the branch, the matapi squeezes the liquid out of the cassave. The liquid runs down into the pan below. It is then boiled to make kasripo.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXXIV]
Toe boi e oekoe na sei liba. Na a dreiten, dati meki a watra ini a liba lagi. Oen sabi dati bika wi e si den danwiwiri e gro tapoe den ston ini a liba. Danwiwiri e gi wan moi paarsbromki.
Twee jongens zijn aan het hengelen. Het is nu de droge tijd. Dat kunnen we zien aan de paarsachtige bloemen (danwiwiri) die alleen in de droge tijd op stenen in de rivier groeien.
Two boys are fishing in the river. It is dry season. The purple flowers on the rocks in the middle of the river are called danwiwiri. They only grow during the dry season when the water in the river is low.
| |
| |
| |
| |
| |
[XXXV]
Bigisma sabi foeroe tori. Ooktoe den lobi foe ferteri tori. So a granpapa disi e ferteri en granpikin anansi tori.
Oudere mensen kennen vele verhalen en ze houden ervan om te vertellen. Een opa vertelt een anansitori aan zijn kleinkinderen.
Older people know lots of stories and they love to tell them. This grandfather is telling his grandchildren a folktale about how the spider named Anansi rode the jaguar.
| |
| |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd
