Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Vioolavond - Bronislaw Huberman
23 september 1922 (UD)

Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen
Bronislaw Huberman (viool) en Paul Frenkel (piano)
Werken van Mozart, Bach en Goetz

Het repeterende koor in een der bovenzalen was ijverig. De gesteldheid der lucht op deze zoele avond vochtig; de hardstenen vloeren waren zwart uitgeslagen en de snaren piepten natuurlijk. Buitendien verstoort niets de goedwillende concentratie van een publiek zozeer als het afleidende wachten tussen twee sonatedelen. Bovendien wekt de mededeling van een solist: dat het vochtig is, dat zijn snaren dus wel zullen gaan piepen en dat zoiets slecht is voor de inspiratie (de inspiratie van Huberman, niet van Bach, R.I.P.), vele en velerlei stemmingen in de zaal, doch niet het noodzakelijke fluïdum tussen het kunstwerk (het kunstwerk, niet de reproductor) en de harten der toehoorders. Vervolgens was deze vioolavond het eerste concert van het seizoen; in de ietwat gemetamorfoseerde zaal van het Gebouw, die met de geblindeerde ramen, lamploze elektrische kroontjes en de onvermijdelijke verflucht nog lichtelijk ongastvrij aandeed. Ten slotte is de heer Paul Frenkel gewis een vingervaardig pianist, doch bij een vioolsonate van Mozart gelden andere criteria.

Dit waren wel zowat de storende invloeden bij het hoofddeel van het concert van gisteravond. Het waren er niet weinig; het waren er zelfs veel te veel voor vier concer-

[p. 703]

ten, laat staan voor één. Maar toch wijt ik niet hieraan de indrukken die Hubermans interpretatie van Mozarts verrukkelijke Sonate in A¹⁹⁴ op mij maakte. Huberman weet zeer goed hoe hij het werk wenst te realiseren en ik kan slechts schrijven dat ik mij de reproductie van Mozarts muziek anders droom. Minder zenuwachtig, minder gejaagd, minder broeierig. Eenvoudiger vooral.

Hubermans wezen dicteert hem in zijn spel accenten waarnaar de meesten onzer met hun dagbewustzijn maar liever niet zouden luisteren (overdrachtelijk, s.v.p.). Dit is de reden waarom zijn spel zo sterk een invloed heeft op een eenmaal ‘ingespeelde’ zaal publiek. Men behoort dan ook de psyche van zijn spel niet wezenlijk te kritiseren; men moet hem niet meten met de maten die gelden voor een Kreisler, een Capet. Objectieve waardering levert in zijn geval slechts de subjectieve appreciatie op: dat men zich tot en met morgen van een solosonate van Bach, van een duosonate van Mozart een ander begrip gevormd heeft. Natuurlijk valt dat alles volmaakt buiten de mening omtrent Hubermans vioolspel. Dit voortreffelijke handwerk vraagt slechts bewondering, die wij Huberman gaarne schenken.

Het eendelige vioolconcert van Hermann Goetz, het derde programmanummer, vraagt, hoewel het een betrekkelijk onbekend stuk is, geen gedetailleerde beschouwing. Men heeft het gisteravond kunnen horen: dominantseptiemakkoordmuziek; veel haast in de solostem; melodisch, ritmisch, constructief een locus communis. Wat langdradig, schoon niet langdurig. Als geheel: nogal provinciaal-Zwitsers. Men kan deze mentaliteit getypeerd vinden in Wagners Mein Leben en ook in zijn Meistersinger...

194 Er zijn twee vioolsonates in A; het is onduidelijk of het hier gaat om KV 305 of KV 526.