Het papieren gevaar. Verzamelde geschriften (1917-1947) (3 delen)

Francis Koene
20 oktober 1920 (UD)

Francis Koene (viool) en Cornelia Remak-Koene (piano)
Dvořák: Vioolconcert (bewerking voor viool en piano)

Francis Koene⁴⁶ blijkt een viooltalent waarmee men rekening zal gaan houden. Hij is zonder twijfel een van Zimmermanns gelukkigste jongeren en de voortreffelijke methode van de voortreffelijke Amsterdamse concertmeester laat zich bewonderen tijdens ieder appassionato, bij bijna elke inzet. Hieruit volgt dat er van werkelijk persoonlijk inzicht bij dit vioolspel, bij de muzikale smaak zelfs, nog geen sprake schijnt te zijn, voorlopig. Aan de ene kant jammer - want vóór Koene meer met ons kan doen dan ons boeien, zal hij zijn eigen wezen ontdekt dienen te hebben. Aan de andere kant apprecieerbaar: want men hoort van debuterende of bijna debuterende instrumentalisten te zelden zo geacheveerde prestaties en men heeft ook zelden zo schitterend en zo fortuinlijk gestudeerd.

De violist Francis Koene is klaar, is zo ver als nodig is afgestudeerd - hij kan zich op het Leven en op de (bittere, vriend!) praktijk loslaten. Maar hoe zal het over twee, drie jaren zijn? Zijn moeilijke tijd begint thans eerst. Wat zal het leven van hem maken? Zal hij slechts violistische ambities vertonen? Zal hij komen te staan voor de innerlijke wonderen der muziek? Zal de warmte, die nu zijn toon doorgloeit, tot een laaiende brand worden en hem tot Magiër louteren? Zal het vuur ‘economisch’ getemperd worden tot huiselijk bruikbare radiatorenwarmte? Zullen

46 Zie voetnoot 207 bij de recensie van 17 februari 1920.

[p. 386]

de hekserijen der loutere techniek hem niet vangen, op den duur? Wij moeten op het ogenblik nog reageren met vraagtekens. Niet uit kil scepticisme - ik weet Koenes grote en positieve kwaliteiten naar behoren te waarderen. En het stemt hoopvol te kunnen vermoeden dat deze buitengemeen talentvolle kunstenaar wel zal weten dat het programma waarmee hij thans concerteert, slechts geschikt is om de aandacht des publieks op zijn violistische gaven te vestigen. Dat weten we nu. Wij zullen met zijn talent rekening houden. Hij heeft thans tot eerste taak om zich te oriënteren. Hij moet weten waaraan hij zich te houden heeft. Er zijn in de Ruimte, tussen hemel en hel, miljarden mogelijkheden, waarvan wij Francis Koene nog niet hoorden dromen, tot dusverre.

Er is één technisch, rechterhands zwakheidje waarop ik de violist nog moet wijzen, en dat is het begin van een cantabile frase. De eerste noot bleef daarvan te vaak beneden het verlangde gemiddelde. Doch: het constateren is het herstellen voor iemand met zijn capaciteiten.

Het accompagnement van mevrouw Remak-Koene⁴⁷ was uiterst getrouw en zeer willig. Doch zij houdt te zelden een forte vol en in de tutti's van Dvořáks concert verslapte haar concentratie te vaak. Maar men hoort niet vaak een dusdanig willig aangepast accompagneren. Ik wens Koene toe dat hij altijd over zo een hulp kan beschikken!

47 Koenes zuster Cornelia trad later op onder de naam C.J. Paris-Koene (Metzelaar (2002), 49). Broer en zus Koene waren geboren in Nederlands-Indië uit een Nederlander en een Javaanse. Samen met een oudere broer die cello speelde, werden zij als trio van wonderkinderen door hun vader geëxploiteerd.