Adriaan de Mérival

[p. V]

[Eerste deel]

[Voorwoord]

Ware het niet, dat ik juist beducht ben voor een vergelijking van mijn boek met het engelsche werk, dat dien titel voert, ik zou den lezer willen zeggen: ziehier mijne Scenes of clerical life.

Het is weldra tien jaren geleden, dat ik mijn Pastorie in den Vreemde heb uitgegeven, waarvan destijds de voorrede had kunnen zijn: 1854-1857 (kerkelijke bediening te Leuven).

Liefhebbers van parallelen zouden, wellicht niet geheel ten onrechte, kunnen beweren, dat de voorrede van mijn Adriaan de Mérival evenzeer in cijferschrift kan worden gesteld; op deze wijze: 1857-1865 (kerkelijke bediening te Rotterdam).

Het dubbele stel getallen zou dan de bron aanwijzen, waaruit, beide keeren, de romantische ader bij mij ontsprongen is: en ik, voor mij, zou er bij gedachtig zijn aan, of, liever nog, hopen op Schillers bekenden regel:

[p. VI]

 

‘Wat..... in het lied zal leven,

 

Moet in 't leven zelf eerst ondergaan’.

Dus weder een zoogenaamd godsdienstige roman?

Er valt veel tegen het genre te zeggen.

Misschien ook hebben de Franschen gelijk, en is ieder genre goed dat niet vervelend is. Zoo die voorwaarde hier slechts vervuld mag zijn!

En ook nog deze andere, voor elken roman, die in het godsdienstig leven van een volk zijn voorname stof zoekt, volstrekt onmisbaar: tolerantie zonder hooghartigheid.

Waar ligt het geheim dier deugd?

In de ziel des kunstenaars.

Rohrbach (bij Heidelberg) Oktober 1866.

A.P.